1 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
98
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
KOSMETOLOGIA I MEDYCYNA ESTETYCZNA
KWAS HIALURONOWY
Kwas hialuronowy w zabiegach estetycznychj jest jednym
z najpowszechniej stosowanych preparatów, a popularność
zawdzięcza swojej skuteczności, wszechstronności, łatwości
aplikacji, a także bezpieczeństwu działania [6].
Należy on do grupy glikozaminoglikanów i jest naturalnie
występującym w ludzkim organizmie polisacharydem, stano-
wiącym podstawowy element matrixa (przestrzeni zewnątrz-
komórkowej skóry) [7]. Dzięki zdolnościom do wiązania wody
i oddziaływaniu z innymi składowymi macierzy zewnątrzko-
mórkowej przyczynia się do zwiększania turgoru, odpowiada
za poprawę funkcji białek strukturalnych skóry, a także za-
pewnia komórkom odpowiednie warunki do ich proliferacji,
różnicowania i migracji [5, 7]. Zapewnia odpowiednią aktyw-
ność komórek, stymuluje wzrost i liczbę fibroblastów oraz do-
prowadza do redukcji wolnych rodników, co zapobiega proce-
som starzenia się [5]. Ponadto z jego udziałem stymulowana
jest synteza kolagenu, włókien sprężystych, co zdecydowanie
poprawia kondycję skóry i eliminuje oznaki starzenia. Efekt
aplikacji kwasu hialuronowego uwidacznia się zwiększoną
elastycznością, jędrnością oraz zwiększonym poziomem na-
wodnienia przez co zmarszczki ulegają redukcji [5].
Składowa ta odgrywa więc decydującą rolę w procesie goje-
nia ran, nawilżania naskórka, stymulacji fibroblastów i neutra-
lizacji wolnych rodników.
W zabiegach intadermaterapii stosowany jest również kwas
hialuronowy usieciowany w niewielkim stopniu. Jego zaletą
jest większa trwałość i przedłużony czas działania w porów-
naniu z jego nieusieciowanym odpowiednikiem [5].
ANTYOKSYDANTY
Jest to grupa substancji, które hamują procesy wolnorodniko-
we w komórkach skóry, a co za tym idzie, chronią skórę przed
wystąpieniem objawów starzenia się. Wolne rodniki to po-
wstające wewnątrz komórek atomy z jednym lub więcej nie-
sparowanym elektronem, których źródłemmogą być czynniki
środowiskowe, tj. promieniowanie UV, ozon, dym tytoniowy,
zanieczyszczenia powietrza i inne substancje chemiczne. Re-
aktywne formy tlenu powodują utlenienie tłuszczów, białek,
DNA, czego następstwem jest uszkodzenie tkanek [8-11].
W organizmie człowieka istnieją naturalne systemy neu-
tralizujące wolne rodniki. Wraz z wiekiem ich wydajność
spada i dochodzi do zachwiania równowagi pomiędzy pro-
dukcją wolnych rodników, a ich neutralizacją. Wynikiem
tego jest powstanie stresu oksydacyjnego, który skutkuje
wystąpieniem szeregu zmian w skórze, takich jak hamo-
wanie różnicowania keratynocytów czy wzost aktywności
kolagenazy MMP-1, która odpowiedzialna jest za niszczenie
kolagenu. Zaburzone zostaje prawidłowe funkcjonowanie
układu immunologicznego skóry, dochodzi także do zmian
w aktywności enzymów, receptorów błonowych i białek
transportowych, istotnych dla prawidłowej funkcji komó-
rek. Dochodzi do skurczu naczyń krwionośnych, zaburzony
zostaje transport tlenu i substancji odżywczych, przez co
proces gojenia się ran zostaje spowolniony.
Klinicznie zauważalna jest suchość skóry, podrażnienia,
przyspieszone tworzenie się zmarszczek, upośledzenie zdol-
ności regeneracji i postępująca elastoza skóry [10].
Witamina E
Wraz z wiekiem stężenie witaminy E, znanej także jako „wita-
mina młodości”, ulega obniżeniu, wskutek czego dochodzi do
wzrostu przepuszczalności oraz zmniejszenia płynności błon
komórkowych. Najaktywniejszą formę stanowi d-
α
-tokoferol,
a jego najwyższe stężenie występuje w warstwie rogowej. Wi-
tamina E, jako przeciwutleniacz, efektywnie wygasza tlen
singletowy. Mechanizm działania tokoferoli polega na reakcji
z rodnikami tlenowymi, w wyniku której dochodzi do wytwo-
rzenia mało reaktywnych rodników tokoferolowych [8, 9].
Witamina E chroni przed peroksydacją lipidów błon komór-
kowych i struktury cementu międzykomórkowego, wzmac-
niając barierę naskórka. Dzięki temu wpływa na prawidło-
we nawilżenie naskórka, zmniejsza przeznaskórkową utratę
wody TEWL (
Trans Epidermal Water Los
s) oraz utrudnia wni-
kanie substancji obcych. Zapobiega podrażnieniom i działa
przeciwzapalnie poprzez uszczelnienie błon komórkowych,
stabilizację lizosomów, zwiększenie produkcji interleukiny-2
oraz zmniejszenie wydzielania prostaglandyny E2 [1, 8, 10, 12].
Działa fotoprotekcyjnie, chroni przed skutkami promienio-
wania UV, tj. uszkodzeniami DNA, rumieniem, obrzękiem
i immunosupresją, a także obniża ryzyko wystąpienia nowo-
tworów skóry. Witamina E, zapewniając prawidłowe nawilże-
nie oraz przyspieszając procesy biosyntezy kolagenu i elastyny
w skórze właściwej, uelastycznia skórę i sprawia, że jest ona
mniej podatna na procesy starzenia i powstawania zmarsz-
czek [1, 8, 10]. Ponadto witamina E poprawia ukrwienie skóry,
wzmacnia tkankę łączną oraz zwiększa wykorzystanie tlenu
w komórkach, co korzystnie wpływa na proces gojenia się ran;
jest także ważnym składnikiem łoju. Witamina E działa syner-
gistycznie z witaminą C [9, 12].
Witamina A i retinoidy
Retinoidy to grupa związków chemicznych wykazujących ak-
tywność i właściwości witaminy A. Ze względu na budowę
i właściwości biologiczne wyróżniamy 3 generacje retinoidów.
Dzięki ich lipofilnym właściwościom łatwo pokonują barierę
naskórkową, przechodząc do głębszychwarstwskóry. Ichwpływ
na procesy tkankowe jest możliwy dzięki receptorom jądrowym
– dla retinoidów, które znajdują się w naskórku, w skórze właści-
wej, mieszkach włosowych i gruczołach łojowych [1, 8].
Witamina A może powstawać z prekursorów (karotenów),
najważniejszy z nich to barwnik
β
-karoten. Karotenoidy, jako
silne antyoksydanty, uczestniczą w wymiataniu tlenu single-
towego oraz rodników nadtlenkowych. Chronią lipoproteiny
błon komórkowych przed ich oksydacyjnym uszkodzeniem,
korzystniewpływającnawarstwę tłuszczową skóry. Prowadzą
