3 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
318
artykuł naukowy
Kosmetologia Estetyczna
N
W występowaniu cellulitu mają też znaczenie uwarunko-
wania genetyczne, predyspozycje występowania zmian u ko-
biet pochodzących z tej samej rodziny, rasa, do której należy
kobieta – najbardziej narażone na cellulit są kobiety rasy kau-
kaskiej, mniej Azjatki czy też Afroamerykanki [4].
Wcześniej przypuszczano, że za powstanie cellulitu odpo-
wiedzialny jest stan zapalny, jednakże w miarę postępu badań
nad genezą cellulitu i prowadzonymi równolegle obserwacjami
mikroskopowymi wykazano, że w miejscach występowania
cellulitu powstają wyżej już wspomniane zmiany zwyrodnie-
niowe tkanki podskórnej o charakterze obrzękowo-zwłóknie-
niowo-stwardnieniowym [5].
Badania na temat cellulitu dotyczą również patofizjologii
związanej z nadaktywnością fibroblastów pobudzonych przez
estrogeny. W takiej sytuacji zwiększa się synteza glikozami-
noglikanów i włókien kolagenowych. Zmniejszenie się ci-
śnienia osmotycznego naczyń krwionośnych w stosunku do
śródmiąższowego ciśnienia osmotycznego wywołuje obrzęk
i zmniejszenie drenażu okolicy objętej tym stanem, a następ-
nie hiperpolimeryzację oraz tworzenie się mikrocząsteczek
i włókien kolagenu ulegających stopniowej sklerotyzacji. U pa-
cjentek postępuje otyłość z tendencją do obrzęków, rozwija się
cellulit w stadium początkowym lub zmianami w skórze, które
są mierzone stopniem klinicznym [6-8].
Namnażanie się zlokalizowanego tłuszczuwobszarze cellulitu
może przyczynić się do zwiększenia miejscowego zbicia tkanki,
co może powodować lokalnie nieprawidłowy przebieg i ułożenie
przegród włóknistych i sprzyjać wpuklaniu się adipocytów do
skóry właściwej, powodując pojawienie się obrazu skórki poma-
rańczowej jako charakterystycznej cechy cellulitu [9].
TEORIE POWSTANIA CELLULITU
Wśród teorii powstawania cellulitu wiodące są:
•
teoria hormonalna
•
teoria krążeniowa
•
teoria receptorów adipocytarnych
•
teoria tzw. jednostek operacyjnych [14]
Zarówno teoria hormonalna, jak i krążeniowa wskazują na za-
burzenia krążenia i gromadzenie się wodyw obszarze objętym
cellulitem.
Według teorii hormonalnej to estrogeny są przyczyną cellu-
litu, gdyż dzięki ich działaniu naczynia krwionośne poszerzają
się i wzrasta przepuszczalność ścianek. Płyn wydostający się
z naczyń zaczyna gromadzić się w przestrzeniach międzyko-
mórkowych, skutkiem czego powstaje obrzęk działający uci-
skająco na adipocyty. Maleje wtedy odżywienie adipocytów,
co zaburza ich metabolizm i w efekcie daje nadmierną prolife-
rację komórek tłuszczowych. Estrogeny inicjują też lipogenezę
oraz magazynowanie tłuszczu w adipocytach. W rezultacie ta-
kiego działania komórki tłuszczowe zwiększają swoją objętość
i pogarsza się mikrocyrkulacja krwi, następuje retencja wody
[10]. Dodatkowo estrogeny odpowiedzialne są za pobudzanie
enzymu lipazy lipoproteinowej, która wpływa na lipogenezę.
Nasilenie lipogenezy indukuje przerost adipocytów, powodu-
je ich zmianę kształtu oraz wielkości. Wszystkie wymienio-
ne procesy, łącznie z włóknieniem i stwardnieniem przegród,
skutkują stworzeniem się mikroguzków i makroguzków, dają-
cych obraz cellulitu [11, 12].
Teoria krążeniowa za przyczynę powstania cellulitu uznaje
zaburzenia mikrokrążenia, dające w konsekwencji tych za-
burzeń niedostateczne odżywienie komórek tłuszczowych,
co prowadzi do zmian metabolizmu komórek. W ich wyniku
adipocyty znacznie powiększają swoją objętość i poprzez to
zwiększają ucisk na okoliczne naczynia krwionośne. Następu-
je utrudnienie przepływu oraz zastój krwi i limfy, który final-
nie prowadzi do zwiększenia przepuszczalności ścian naczyń
i tworzenia wysięku. Dalsze konsekwencje to powstanie stanu
zapalnego związanego z obrzękiem spowodowanym obecno-
ścią nadmiernej ilości płynu w przestrzeniach międzykomór-
kowych. Skutkuje to rozrostem włókien białkowych i pojawie-
niem się stwardnień w formie guzków cellulitowych [10].
Teoria receptorów adipocytarnych głosi, że za powstawanie
cellulitu odpowiedzialny jest mechanizm, dzięki któremu or-
ganizm kobiet magazynuje tłuszcz w ciele. Są to specyficzne
dla kobiet takie miejsca, jak uda, biodra, brzuch, pośladki. Pod
względem czynnościowym istnieją wyraźne regionalne róż-
nice, dotyczące zarówno wrażliwości na działanie hormonów,
jak i aktywności metabolicznej ludzkiej tkanki tłuszczowej,
zwłaszcza u kobiet. Stymulowana katecholaminami reaktyw-
ność lipolityczna jest większa w obrębie trzewnej tkanki tłusz-
czowej niż w obrębie brzusznej tkanki podskórnej, a najmniej-
sza w obrębie tkanki tłuszczowej okolicy pośladkowo-udowej.
Zwiększona reaktywność na działanie mieszanych agonistów
receptora adrenergicznego, takich jak epinefryna i norepine-
fryna, brzusznych komórek tłuszczowych, w przeciwieństwie
do komórek tłuszczowych w okolicy pośladkowej, jest właśnie
przyczyną powstawania cellulitu w tym obszarze ciała [13].
Teoria jednostek operacyjnych wskazuje cztery jednostki
morfologiczno-funkcjonalne:
•
Pierwsza jednostka to zaburzenia podziału fibroblastów
oraz wytwarzanie przez nie włókien tkanki łącznej o nie-
prawidłowej budowie, umieszczonych w ścianach naczyń
krwionośnych oraz przegrodach łącznotkankowych prze-
strzeni międzykomórkowej.
•
Druga jednostka to zaburzenia mikrokrążenia, takie jak:
wzrost ciśnienia w naczyniach włosowatych, obniżenie ci-
śnienia onkotycznego osocza, wzrost ciśnienia płynu tkan-
kowego, obniżenie przepływu limfatycznego.
•
Trzecia jednostka to jednostka neurowegetatywna, związa-
na z pobudzeniem układu współczulnego poprzez recepto-
ry alfa- i beta-adrenergiczne. Ma ona wpływ na regulację
aktywności fibroblastów, funkcjonowanie mikrokrążenia
i metabolizm tłuszczów w adipocytach, na wzrost lub spa-
dek syntezy kolagenu, lipolizę lub lipogenezę, co zależy od
rodzaju pobudzenia nerwowego.
