Page 81 - KE - 2014.3 - calosc

Kosmetologia Estetyczna / 3 / 2014 / vol. 3
231
odróżnienie łysienia telogenowego związanego ze zwięk-
szonym wypadaniem włosów od łysienia androgenowego,
w którym nie stwierdza się wzrostu wypadania włosów, ale
dominuje ich postępująca miniaturyzacja [9].
Test pociągania jest prosty w wykonaniu, chociaż gdy
włosy są bardzo krótkie, może być niewykonalny. Polega
na delikatnym pociągnięciu pasma zawierającego 40-60
włosów. Badanie wykonuje się co najmniej w trzech loka-
lizacjach skóry owłosionej głowy. Wynik dodatni uzyskuje
się wtedy, gdy w dłoni zostają ponad trzy włosy z dowolnej
okolicy lub ponad 10 sumarycznie ze wszystkich ocenia-
nych lokalizacji. Wyciągnięte włosy pochodzą z fazy telo-
genowej, a więc wynik dodatni sugeruje łysienie telogeno-
we. Jednakże dodatni wynik nie jest specyficzny jedynie
dla łysienia telogenowego, ale może wystąpić w aktywnej
fazie łysienia plackowatego lub anagenowego [10, 11].
Test ważenia włosów ze względu na długotrwałą meto-
dykę ma małe zastosowanie praktyczne. W początkowej
fazie należy ogolić fragment owłosionej skóry głowy o po-
wierzchni 1,34 cm2 i należy zaznaczyć to miejsce trwałym
tatuażem. Przez okres 4-24 miesięcy nie stosuje się pre-
paratów leczniczych lub pielęgnacyjnych. Następnie włosy
z zaznaczonego obszaru zostają obcięte i zważone. Obser-
wacje prowadzi się dalej przez taki okres jak poprzednio, ale
pacjent stosuje zaleconą terapię. Włosy obcina się kolejny
raz, waży i otrzymany wynik porównuje z pierwszą próbką.
Jeżeli ciężar drugiej próbki jest większy niż pierwszej, ozna-
cza to, że zastosowana metoda lecznicza lub pielęgnacyjna
była efektywna [12]. W literaturze można znaleźć doniesie-
nia na temat innej kolejności przeprowadzania tego badania.
Sugeruje się, by w pierwszej kolejności ogolić i zaznaczyć
obszar o powierzchni 1,34 cm 2, a następnie przez 4-24 mie-
siące nie stosować żadnego leczenia. Po tym okresie włosy
ogolić, zebrać, przechować. Dopiero wtedy włączyć leczenie
na dokładnie taki sam okres, jaki upłynął bez leczenia. Wło-
sy ogolić, porównać wyniki [13].
Trichogram oraz trichoskopia są obecnie najczęściej
stosowanymi metodami diagnostycznymi w chorobach
włosów, posiadają dużą wartość diagnostyczną, a meto-
dyka ich wykonania nie jest skomplikowana.
Trichogram polega na ocenie morfologicznych cech włosa.
Włosy do badania pobiera się z dwóch różnych okolic owło-
sionej skóry głowy: okolicy czołowej i potylicznej w ilości,
około 100. Następnie pod mikroskopem ocenia się fazę wzro-
stu każdego włosa w celu sporządzenia odsetkowego obrazu
cyklu życiowego mieszków włosowych. O przynależności do
danej fazy wzrostu decyduje kształt i zabarwienie opuszki
włosa, obecność osłonki łodygi, kąt zagięcia włosa względem
opuszki. Wynik prawidłowego trichogramu otrzymuje się
wtedy, gdy mieści się on w następujących zakresach: anagen
80-90% (w tym anagenowe włosy dyspalstyczne i dystroficz-
ne do 18%), katagen 0-2%, telogen 15-20%. Nie zawsze wartość
uzyskanego trichogarmu jest jednoznaczna diagnostycznie
i dlatego ten rodzaj badania powinien być traktowany jako
badanie dodatkowe uzupełniające [8, 14].
Odmianą trichogramu jest fototrichogram. W tym bada-
niu należy ogolić fragment owłosionej skóry głowy i sfotogra-
fować go, a następnie po 72 godzinach wykonać kolejne zdję-
cie. Włosy anagenowe urosną do długości 1 mm, a telogenowe
będą niewidoczne. Wynik umożliwia obliczenie proporcji
pomiędzy włosami anagenowymi i telogenowymi [8].
W badaniu trichoskopowym nie ma konieczności
pobierania włosów do badania. Dzięki wykorzystaniu
wideodermoskopii ocenia się morfologię włosów oraz
powierzchnię owłosionej skóry głowy w powiększeniu
20-krotnym lub 70-krotnym. W badaniu trichoskopo-
wym analizuje się ujścia mieszków włosowych, wygląd
łodyg włosów, charakter naczyń mikrokrążenia, stan
powierzchni naskórka. Cechy ocenianych struktur po-
zwalają stworzyć wzorzec typowy dla danej jednostki
chorobowej. Dzięki temu trichoskopia ma zastosowanie
w każdym rodzaju nabytej lub wrodzonej patologii wło-
sów, co czyni z niej badanie o podstawowym znaczeniu
diagnostycznym w praktyce dermatologicznej [15-17].
Biopsja owłosionej skóry głowy jest często badaniem
rozstrzygającym wątpliwości diagnostyczne, zwłaszcza
w przypadkach łysienia bliznowaciejącego i w niektórych
postaciach łysienia niebliznowaciejącego. Badanie polega
na pobraniu wycinków z centralnej części głowy, w pobli-
żu okolicy utraty włosów. Sugeruje się wykonanie dwóch
biopsji sztancą o średnicy 4 mm [18-19].
Nie należy zapominać o badaniach biochemicznych, któ-
re są uzupełnieniem metod trychologicznych i obrazu kli-
nicznego. Niezwykle istotne znaczenie w postawieniu dia-
gnozy może mieć ocena poziomu w osoczu krwi hormonów,
żelaza, cynku, magnezu, parametrów immunologicznych
sugerujących choroby autoimmunologiczne lub infekcje [19].
Rozwój badań trychologicznych jest bardzo dynamicz-
ny. W diagnozowaniu chorób włosów wykorzystuje się
nowoczesne metody, które mają za zadanie ułatwić pra-
widłowe rozpoznanie.
Literatura
1. B. Imko-Walczuk, A. Cegielska, M. Głombiowska: Zmiany w rozmieszczeniu włosów
u kobiet w okresie pomenopauzalnym, Prz Dermatol, 99, 2012, 62-67.
2. Z. Adamski, A. Kaszuba: Dermatologia dla kosmetologów, Elsevier Urban & Partner, Wro-
cław 2010, 147-157.
3. E. Christophers, M. Stander: Zarys dermatologii i wenerologii, Wydawnictwo Medyczne
Urban&Partner, Wrocław 1999, 6-8.
4. A. Vogt, K.J. Mc Elwee, U. Blume-Paytawi: Biology of the hair follicle, [in:] Hair growth and
disorders, Springer-Verlag, Berlin 2008, 1-22.
5. W.H.C. Burgdorf, G. Plewig, H.H. Wolff , M. Landthaler: Dermatologia Braun-Falco, Wy-
dawnictwo Czelej, Lublin 2010,1053-1082.
6. R. Graham Brown, J. Bourke: Dermatologia. Podręcznik i atlas, Elsevier Urban & Partner,
Wrocław 2007, 6-8.
7. J. Niderla-Bielińska, E. Jankowska-Steifer, S. Moskalewski: Budowa i czynności zewnętrz-
nej i wewnętrznej pochewki korzenia włosa. Komórki macierzyste mieszka włosowego,
Prz Dermatol, 95, 2008, 487-494.
8. M. Olszewska, L. Rudnicka, A. Rakowska, M. Kurzeja: Postępy w diagnostyce łysienia,
Prz Dermatol, 96, 2009, 247-253.
9. A. Rebora, M. Guarrera, M. Baldari, F. Vecchio: Distinguishing androgenetic alopecia from chro-
nic telogen effluvium when associated in the same patient: a simple noninvasive method, Arch
Dermatol, 141, 2005, 1243-1245.
10. J. Shapiro, M. Wiseman, H. Lui: Practical management of hair loss, Can Fam Physician,
46, 2000, 1469-1477.
11. K.Hillmann,U.Blume-Peytavi: Diagnosisofhairdisorders,SeminCutanMedSurg,28,2009,33-8.
12. G.E. Pierard, C. Pierard-Franchimont, R. Marks, P. Elsner: EEMCO group. EEMC0 guidance
for the assessement of hair shedding and alopecia, Skin Pharmacol Physiol, 17, 2004, 98-110.
13. M. Olszewska, Olga Warszawik, A. Rakowska, M. Słowińska, L. Rudnicka: Methods of hair
loss evaluation in patients with endocrine disorders, Polish Journal of Endocrinology,
4(61), 2010, 406-411.
14. U. Blume-Peytravi, C.E. Orfanos: Microscopy of hair- the trchogram, [in:] Handbook and
Non-Invasive Methods and the Skin. 2nd edn, Boca Ranton, FL: Press, 2006, 875-881.
15. L. Rudnicka, M. Olszewska, A. Rakowska, M. Słowińska: Trichoscopy update 2011, J Der-
matol Case rep, 4, 2011, 82-88.
16. L. Rudnicka, M. Olszewska, A. Rakowska, E. Kowalska-Olędzka, M. Słowińska: Tricho-
scopy: a new method for diagnosing hair loss , J Drugs Dermatol, 7, 2008, 651-654.
17. L. Rudnicka, M. Olszewska, A. Rakowska: Atlas of Trichoscopy, Springer-Verlag, Londyn
2012, 3-110.
18. R. Sinclair, D. Jolley, R.I. Mallari (Eds.): Morphological approach to hair disorders, J Inve-
stig Dermatol Symp Proc, 8, 2003, 56-64.
19. U. Blume-Peytavi, A. Blumeyer, A. Tosti, A. Finner, V. Marmol, M. Trakatelli, P. Reygagne,
A. Messeenger: S1 guideline for diagnostic evaluation in androgenetic alopecia in
men, women and adolescence, Br J Dermatol, 164, 2011, 5-15.