276
vol. 3 \ 4 \ 2014 \ Kosmetologia Estetyczna
Trudno się zatem dziwić, że wskaźniki związane z czynni-
kami ryzyka chorób cywilizacyjnych Polski są zdecydowa-
nie wyższe w porównaniu do krajów, które w praktyce od
lat stosują zasadę, że lepiej jest zapobiegać, niż leczyć [9].
C
el pracy
Celem pracy było znalezienie przyczyny niskiej zgłaszal-
ności Polek na profilaktyczne badania mammograficz-
ne oraz próba odpowiedzi na pytania: dlaczego kobiety
w Polsce nie zgłaszają się masowo na bezpłatne badania
profilaktyczne oraz co zachęciłoby je do udziału.
M
ateriał
i metody
Badania o charakterze kwestionariuszowym przeprowa-
dzono w lipcu w latach 2011 i 2012, wśród kobiet na terenie
województwa wielkopolskiego. W pierwszym badaniu ankie-
towym (B1), przeprowadzonym w 2011 roku przez studentów
elektroradiologii, wzięły udział 3203 kobiety w wieku od 50
do 69 lat (do analizy zakwalifikowano 3164 kompletne ankie-
ty). Celem badania było znalezienie odpowiedzi na pytanie
o przyczyny rezygnacji Wielkopolanek z udziału w badaniu
profilaktycznym oraz o sposoby promocji tego typu badań.
W założeniu warunkiem koniecznym była płeć (tylko ko-
biety), wiek (pomiędzy 50 a 69 lat) oraz zróżnicowanie grupy
ze względu na miejsce zamieszkania (miasto Poznań, inne
miasto, wieś) i wykształcenie (podstawowe i niższe, zasadni-
cze zawodowe, średnie z maturą, wyższe – co najmniej licen-
cjat). Uczestniczkom zapewniono anonimowość i możliwość
wycofania się w każdym momencie z wypełniania ankiety.
Były także informowane o celach i zasadach badania.
W drugim badaniu ankietowym (B2), przeprowadzo-
nym wśród pracownic Wielkopolskiego Centrum Onko-
logii (WCO) w lipcu 2012 roku, uwzględniono 374 respon-
dentki. Celem badania było zbadanie wiedzy na temat
wybranych programów profilaktycznych skierowanych
do kobiet, opinii co do barier i korzyści związanych
z uczestnictwem w tych programach.
Z założenia ankiety miały być krótkie i skupiać się na
dwóch konkretnych zagadnieniach:
–
–
wskazywać powody niepoddania się badaniu
profilaktycznemu,
–
–
podpowiadać rozwiązania, które w opinii responden-
tek zachęciłyby kobiety do badań.
Dodatkowo przeprowadzono przegląd literatury doty-
czącej finansowania profilaktyki w Polsce w porównaniu
do krajów UE.
W
yniki
Wpływ wykształcenia i miejsca zamieszkania na udział
w badaniach
Wśród 3164 ankietowanych Wielkopolanek aż 59% wyko-
nało badaniemammograficzne w ciągu ostatnich 2 lat (Rys. 1).
Rys. 1.
Udział Wielkopolanek w mammograficznych badaniach profilaktycz-
nych (B1).
Źródło:
Opracowanie własne
W grupie badanych pracownic WCO znalazło się 101
respondentek w wieku 50-69 lat. W ciągu ostatnich 2 lat
badanie mammograficzne wykonało 75% z nich (Rys. 2),
co stanowi bardzo dobry wynik. Zgodnie z wytyczny-
mi WHO i standardami europejskim objęcie badaniami
screeningowymi 70% populacji powinno przynieść 25%
obniżenie umieralności z powodu raka piersi [3, 4].
Rys. 2.
Zestawienie wyników odpowiedzi na pytanie: Czy kiedykolwiek miała
Pani wykonaną mammografię diagnostyczną lub profilaktyczną (B2)
Źródło:
Opracowanie własne
Uczestnictwo w badaniach profilaktycznych wzra-
sta wraz z poziomem wykształcenia. Najniższy pro-
cent uczestnictwa w programie badań profilaktycznych
stwierdzono w grupie kobiet z wykształceniem niepeł-
nym i podstawowym (42%), najwyższy (75%) wśród kobiet
z wykształceniem wyższym (Rys. 3).
Rys. 3.
Wykształcenie a udział Wielkopolanek w mammograficznych bada-
niach profilaktycznych (B1).
Źródło:
Opracowanie własne
Prawie 60% ankietowanych mieszka w miastach mniej-
szych niż Poznań. Na uczestnictwo w badaniach ma wpływ
dostępność do programu. W 2011 roku badania profilak-
tyczne w Wielkopolsce realizowało w trybie stacjonarnym
18 świadczeniodawców, w tym 7 zlokalizowanych w Po-
znaniu. Najwyższy udział w badaniach stwierdzono wśród
mieszkanek stolicy i innych miast Wielkopolski (Rys. 4).
Rys. 4.
Miejsce zamieszkania a udział Wielkopolanek w mammograficznych
badaniach profilaktycznych (B1).
Źródło:
Opracowanie własne
