Żródło:
275
Kosmetologia Estetyczna / 4 / 2014 / vol. 3
Medycyna
/
nauka
Problemy screeningu
raka piersi w Polsce
Barriers for breast cancer screening in Poland
��
276
A
bstract
Breast cancer is the most common malignan-
cy among women in Poland. In the twenty-first
century success of treatment of the cancer is still
determined by an early detection. It is worth
asking why women in Poland do not participa-
te in the screening examinations that are free of
charge and can save their life? When looking for
the causes of unsatisfactory participation levels
observed for screening mammography it was
decided to conduct our own research focusing
them on the women point of view. The purpose
of the study was to investigate the opinions of the
women on what discourages them, and what en-
courages them for screening examinations. The
study showed that participation in screening in-
creases with education and accessibility to exa-
minations. The most often mentioned by respon-
dents barriers proved to be: lack of symptoms in
the breast in the absence of knowledge regarding
the need for such research, lack of stationary
mammography facility and lack of time.
Key words:
breast cancer screening, screening
program evaluation
otrzymano / received:
15.10.2013
poprawiono / corrected:
30.10.2014
zaakceptowano / accepted:
05.11.2014
A
gnieszka
D
yzmann
-S
roka
,
A
nna
K
ubiak
,M
aciej
T
rojanowski
Zakład Epidemiologii i Profilaktyki Nowotworów
(Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny
Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi)
Wielkopolskie Centrum Onkologii
ul. Garbary 15, 61-866 Poznań
tel. +48 605 828 873
e-mail:
S
treszczenie
Rak piersi jest najczęściej występującym no-
wotworem złośliwym u kobiet w Polsce. W XXI
wieku o sukcesie leczenia tego nowotworu na-
dal decyduje wczesne wykrycie, dlatego najsku-
teczniejszym sposobem walki z nim pozostają
badania przesiewowe. Szukając przyczyn nie-
zadowalającej zgłaszalności na profilaktycz-
ne badania mammograficzne, postanowiono
przeprowadzić własne badania, koncentrując
się na punkcie widzenia samych kobiet. Wyniki
zestawiono z przeglądem literatury na temat
finansowania profilaktyki w Polsce. Celem
badania było poznanie opinii kobiet na temat
badań profilaktycznych. Wykazano, że uczest-
nictwo w badaniach profilaktycznych wzrasta
wraz ze stopniem wykształcenia uczestniczek.
Najczęściej wymienianymi przez respondent-
ki barierami okazały się: brak dolegliwości
w piersiach przy równoczesnym braku wiedzy
o potrzebie wykonywania takich badań, brak
w miejscu zamieszkania stacjonarnego ośrod-
ka wykonującego badania oraz brak czasu.
Słowa kluczowe:
rak piersi, finansowanie
profilaktyki, screening, badanie ankietowe
W
prowadzenie
Rak piersi jest najczęściej występującym nowo-
tworem złośliwym u kobiet w Polsce. Zgodnie
ze statystykami Krajowego Rejestru Nowotwo-
rów w 2012 roku na raka piersi zachorowało
17 000 kobiet (współczynnik surowy zachoro-
walności 86/100 000, standaryzowany współ-
czynnik zachorowalności 52/100 000). Obecnie
nie ma skutecznej metody zapobiegania za-
chorowaniu na raka piersi. W XXI wieku nadal
najskuteczniejszym sposobem walki z tym no-
wotworem pozostaje wczesne wykrycie, które
decyduje o sukcesie leczenia [1, 2].
Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia
WHO (
World Health Organization
), skuteczne
programy badań przesiewowych w ciągu 8-10
lat obniżają umieralność kobiet z powodu raka
piersi o 25-45% [3]. Zgodnie z rekomendacją
Rady Europejskiej w sprawie screeningu raka
(z 2 grudnia 2003 roku) screening jako element
społecznej polityki zdrowotnej powinien być
skierowany do kobiet w wieku 50-69 lat i ofe-
rować badania mammograficzne w odstępach
2-letnich [4]. W Polsce dotyczy to ponad 5 mi-
lionów kobiet. Jednak zgodnie z danymi Euro-
stat w grupie wiekowej 50-69 lat mammografię
przynajmniej raz w życiu wykonało niecałe
80% Polek, co daje Polsce 10 miejsce (na ana-
lizowanych 19 krajów UE). Największy procent
kobiet, które przynajmniej raz w życiu wyko-
nały mammografię, wykazuje Francja (ponad
90%), najniższy – Rumunia (ponad 10%) [5].
Przed uruchomieniem w Polsce Popula-
cyjnego Programu Wczesnego Wykrywania
Raka obserwowano gwałtowny wzrost zacho-
rowalności na raka piersi [5]. Wyniki obser-
wacji 5-letnich przeżyć były niezadowalające
(szczególnie w porównaniu z innymi kraja-
mi Europy: Polska – 73,9%; Szwecja – 86,3%;
Islandia – 93,4%) [6, 7]. Za ten stan rzeczy
w opinii specjalistów odpowiadało zbyt póź-
ne wykrywanie choroby. Kilka lat po urucho-
mieniu populacyjnego programu nie udało się
przekroczyć progu 50% objęcia Polek bada-
niami (zgodnie z danymi Systemu Informa-
tycznego Monitorowania Profilaktyki SIMP na
dzień 1 stycznia 2014 roku badaniami objęto
2 326 180 z 5 266 416 Polek w wieku 50-69 lat).
Według danych z 2012 roku dotyczących wy-
datków na profilaktykę i zdrowie publiczne na
osobę w USD PPP (
Purchasing Power Parity
) Pol-
ska zajmuje przedostatniemiejsce z wydatkami
na poziomie 27 USD. Dla porównania w Holan-
dii wydatki te wynoszą 227 USD na osobę [8].
