3 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
295
ARTYKUŁ NAUKOWY
KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA
N
• Polisacharydy
Około 60% wszystkich substancji aktywnych znajdujących się
w glonach stanowią polisacharydy. Wyróżnia się kilka grup,
które dzięki swoim charakterystycznym właściwościom wy-
korzystywane są w przemyśle kosmetycznym.
Galaktany to polimery zbudowane z fragmentów D-galakto-
zy lub L-galaktozy. Wchodzą w skład ścian komórkowych kra-
snorostów i brunatnic [20]. Są to hydrokoloidy stosowane w celu
modulowania właściwości reologicznych preparatu kosmetycz-
nego [2]. Do najbardziej znanych należą agar i karagenina. Agar
to bezbarwna i bezwonna substancja rozpuszczalna w ciepłej
wodzie (1% roztwór po schłodzeniu tworzy żel [21]).Właściwości
żelujące wykorzystywane są w produkcji past do zębów, szam-
ponów, żeli do włosów, kremów do rąk [10], masek ściągających
pory [22] oraz beztłuszczowych kremów i balsamów do ciała.
Agar poprawia przyczepność tych preparatów oraz ułatwia
ich rozprowadzanie na skórze lub błonach śluzowych [2]. Jest
składnikiem hydrożeli wykorzystywanych w celu leczenia ran
i oparzeń, owrzodzeń, a także odleżyn. Hydrożele chronią cho-
rą skórę przed wnikaniem drobnoustrojów oraz zabezpieczają
przed wysychaniem, co przyspiesza proces gojenia. Dzięki temu
rana oczyszcza się, a wciąż jest chroniona przed środowiskiem
zewnętrznym [23]. Karagenina, podobnie jak agar, to śluzowy
polisacharyd [21]. W formie soli sodowej i potasowej tworzy lep-
kie roztwory, a sole wapniowe i magnezowe dają elastyczne żele.
W preparatach do masażu twarzy i ciała pełni rolę humektan-
tu (nawilża i zapobiega wysychaniu preparatu kosmetycznego).
Zarówno agar jak i karageninamogą być poddawane częściowej
hydrolizie, a jej oligosacharydowe produkty charakteryzują się
właściwościami antyoksydacyjnymi, immunomodulującymi
i antynowotworowymi [24].
Fukany to kwaśne polisacharydy glonowe także wykorzysty-
wane w przemyśle kosmetycznym. Stymulują mikrokrążenie,
w związku z czym znajdują zastosowanie w preparatach dedyko-
wanych skórze dotkniętej problemem cellulitu, obrzęków i zasto-
ju limfy. Działają antykoagulacyjnie, co dodatkowo pozwala na
wykorzystywanie ich w przemyśle farmaceutycznym [20]. Nale-
żą do nich między innymi fukoidan i laminaryna [4]. Najliczniej
występują w substancji międzykomórkowej brunatnic, między
innymi w popularnym morszczynie pęcherzykowatym (
Fucus
vesiculosus
) i listownicy palczastej (
Laminaria digitata
) [2].
Fukoidan (inaczej fukoidyna) to związek o wielokierunko-
wym działaniu. W badaniach modeli
in vitro
wskazano, że
wpływa na komórki nowotworowe m.in. raka płuc i okrężni-
cy, powodując ich apoptozę i ograniczając rozwój [25]. Fuko-
idan hamuje rozwój stanów zapalnych poprzez ograniczenie
migracji białych krwinek oraz ekspresji niektórych mediato-
rów stanu zapalnego, co ściśle wiąże się również z działaniem
przeciwbólowym [26]. Działa hepatoprotekcyjnie [27]. Dodatek
tego związku w preparacie antycellulitowym stymuluje me-
chanizmy lipolityczne. Fukoidan reguluje ekspresję tyrozy-
nazy, która bierze udział w syntezie melaniny oraz indukuje
apoptozę melanocytów, a co za tym idzie, może być wykorzy-
stywany w celu rozjaśniania skóry [28]. Fukoidan ułatwia goje-
nie ran oraz stymuluje fibroblasty do tworzenia kolagenu [29],
działa także przeciwzakrzepowo [31]. Wykazano, że mieszan-
ki kolagenu z fukoidanem nasilają proliferację komórek skóry
– mogą zatem przyspieszać jej regenerację [30]. Laminaryna
przejawia aktywność przeciwzapalną, przeciwnowotworową
i antyoksydacyjną [32], podobnie jak fukoidan, jest stosowana
w preparatach antycellulitowych. Charakteryzuje ją natural-
nie niska lepkość i wysoka rozpuszczalność w rozpuszczalni-
kach organicznych i wodzie, co ułatwia jej przetwarzanie. Jest
obiecującym materiałem do tworzenia hydrożeli, które wyko-
rzystać można jako nośniki leków, preparaty wspomagające
gojenie ran oraz w inżynierii tkankowej [33].
Alginiany to sole kwasu alginowego. Są elementem konstruk-
cyjnym ścian komórkowych alg, usztywniającymi ich struk-
turę. Wykazują właściwości żelujące, poprawiają konsystencję
preparatu ułatwiając jego rozprowadzanie, wiążą toksyczne
substancje, przez co mają działanie detoksykujące [1, 2], znajdują
zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu [1]. Dla kosmetologii
najważniejsze jest ich działanie konsystencjotwórcze i reolo-
giczne. Prowadzone są badania nad zastosowaniem alginianów
w inżynierii tkankowej, dlatego w przyszłości możliwe jest roz-
szerzenie zakresu zastosowań praktycznych alginianów.
Alkohole wielowodorotlenowe (poliole) to związki wykorzy-
stywane w recepturze kosmetycznej. Należą do nich obecne
w algach: sorbitol i D-mannitol. Regulują pracę gruczołów ło-
jowych oraz posiadają właściwości przeciwbakteryjne, dlatego
znajdują zastosowanie w kosmetykach do pielęgnacji skóry
tłustej i trądzikowej. Działają także nawilżająco [20]. Sorbitol
Tabela 1
Charakterystyka najważniejszych kwasów tłuszczowych i lipidów pozyskiwanych z alg
Surowiec
Funkcja kosmetyczna
Występowanie w algach Źródło
Kwas arachidonowy
Wspomaga odbudowę płaszcza lipidowego naskórka. Niedobory mogą prowadzić do utraty włosów.
Uczestniczy w syntezie cytokin pro- i anty- zapalnych.
Parietochloris incisa
[8, 9]
Kwas
γ
-linolenowy
Należy do grupy niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT).
Ma działanie łagodzące stany zapalne, podrażnioną skórę, wspomaga gojenie ran.
Może być stosowany na skórę poddaną zabiegom laserowym,
w pielęgnacji skóry dotkniętej atopowym zapaleniem skóry (AZS) i trądzikiem różowatym.
Przyczynia się do likwidacji szorstkości skóry, łuszczącego naskórka, odbudowuje warstwę barierową i chroni ją.
Stosowany doustnie ogranicza TEWL w naskórku, łagodzi objawy AZS.
Arthrospira platensis
[7, 10-13]
Fitosterole: ergosterol
i 7-dehydroporiferasterol
Występują w błonach komórkowych. W organizmie człowieka są magazynowane w łoju oraz cemencie
międzykomórkowym, co sprzyja umacnianiu bariery lipidowej naskórka oraz hamowaniu TEWL.
Działają antyoksydacyjnie neutralizując wolne rodniki, poprawiają elastyczność i jędrność skóry poprzez
aktywację syntezy kolagenu i elastyny.
Dunaliella tertiolecta
[14, 15]
Źródło:
[7-15]
