3 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
294
ARTYKUŁ NAUKOWY
KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA
N
WYNIKI PRZEGLĄDU
Metody pozyskiwania alg do celów kosmetycznych
Do niedawna glony były przygotowywane do użytku w spo-
sób analogiczny jak surowce pozyskiwane z roślin zielnych:
poddawano je procesowi suszenia i kruszenia. Skuteczność
tak przetworzonego surowca (ze względu na wielkość ziaren
kruszu) była jednak niska. Aby składniki aktywne zawarte
w algach mogły w efektywny sposób zostać wykorzystane do
aplikacji na skórę, muszą zostać poddane procesowi mikroni-
zacji lub ekstrakcji [3].
Mikronizacja surowca przebiega w następujących etapach:
suszenie na słońcu, mielenie, obróbka w bębnach ciśnienio-
wych (podczas zmiany ciśnienia i niskiej temperatury komór-
ki glonów pękają uwalniając zawartość). W ostatnim etapie
materiał jest filtrowany w kolektorze, produktem jest wysoce
skoncentrowany, miałki proszek. Tak przygotowane algi sta-
nowią aktywny, łatwo przyswajalny składnik kosmetyków
oraz skuteczną bazę zabiegów kosmetycznych [4]. Do innych
technik pozwalających na wyizolowanie składników aktyw-
nych z surowca zalicza się [1-3]:
––
destylację;
––
rozdział chromatograficzny;
––
ekstrakcję wodną lub rozpuszczalnikami organicznymi;
––
ekstrakcję nadkrytyczną i wspomaganą sonifikacją;
––
ekstrakcję wspomaganą enzymem.
Techniki ekstrakcji różnią się wydajnością i finalnym składem
ekstraktu. Zewzględu na koszty i satysfakcjonującąwydajność
zwykle do ekstrakcji substancji czynnych stosuje się ekstrak-
cję rozpuszczalnikową wodą, etanolem lub heksanem. Należy
jednak pamiętać, że rozpuszczalniki organiczne są łatwopalne,
często już w niskich dawkach toksyczne, a w niektórych przy-
padkach niebezpieczne dla środowiska. Należy je oddzielić od
końcowego ekstraktu, zwłaszcza jeśli produkt ma być stoso-
wany w celach spożywczych, do kontaktu ze skórą i błonami
śluzowymi lub w celach leczniczych. Ekstrakcja wspomagana
enzymem pozwala na skuteczną hydrolizę ścian komórko-
wych alg i uwalnianie substancji czynnych do fazy ciekłej.
Jest używana do ekstrakcji z biomasy przeciwutleniaczy, ka-
rotenoidów z grupy ksantofili i fukoksantyn, lipidów i polisa-
charydów [1, 3]. Natomiast zastosowanie sonifikacji umożliwia
ekstrakcję wielonienasyconych kwasów tłuszczowych PUFA
(
polyunsaturated fatty acid),
polisacharydów, pigmentów, feno-
li, fitosteroli, fitolu i mikroelementów [3]. Ekstrakcja dwutlen-
kiem węgla w stanie nadkrytycznym stosowana jest głównie
do izolacji pigmentów (chlorofili, astaksantyny, kantaksyminy,
β
-karotenu i fukoksantyny), lipidów i witaminy E [3]. Jej pod-
stawowym ograniczeniem jest jednak cena.
Surowce aktywne pozyskiwane z alg
stosowane wkosmetologii
Na rysunku 1 przedstawiono najważniejsze z kosmetologicz-
nego, medycznego i prozdrowotnego punktu widzenia grupy
związków ekstrahowane z alg, wybrane na podstawie ilości
publikacji naukowych znalezionych w elektronicznej bazie da-
nych pubmed.gov na dzień 30 grudnia 2018 roku.
0
500
1000
1500
2000
1883
1440
1092
684
269
254
193
148
113
111
65
Liczba rekordów
Wyszukiwane składniki
Liczba publikacji naukowych na temat poszczególnych
składników pozyskiwanych z alg
Rys. 1
Składniki pozyskiwane z alg
Źródło:
Opracowanie własne na podstawie bazy pubmed.gov
• Kwasy tłuszczowe i lipidy
Niska temperatura środowiska wpływa korzystnie na za-
wartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT)
w algach [5, 6]. Organizmy żyjące w takich warunkach utrzy-
mują płynność błony komórkowej poprzez wytwarzanie
WNKT. Natomiast podczas wysychania akumulowane są tria-
cyloglicerole.
W wielu formułach kosmetycznych można spotkać oleje
pozyskiwane z alg. Stanowią bazę kosmetyku lub składniki ak-
tywne preparatu. Tworzą warstwę ochronną na skórze, która
ogranicza przeznaskórkową utratę wody TEWL (
transepidermal
water loss
), działają zmiękczająco, uelastyczniają, łagodzą po-
drażnienia oraz ograniczają rozwój stanu zapalnego [7]. Cha-
rakterystyka najważniejszych kwasów tłuszczowych i lipidów
występujących w różnych gatunkach alg opisano w tabeli 1.
• Polifenole
W plechach alg, podobnie jak w tkankach roślinnych, polife-
nole odpowiadają za ochronę przed promieniowaniem ultra-
fioletowym, patogenami i innymi szkodliwymi czynnikami
[2]. Są silnymi naturalnymi antyoksydantami, mają też inne,
ciekawe właściwości, przez co stanowią punkt zainteresowa-
nia producentów kosmetyków. Ekstrahowane są najczęściej
z brunatnic (
Hormophysa triquerta, Spatoglossum asperum,
Padina tetrastromatica)
[16]. Aplikowane na skórę hamują eks-
presję proonkogenów i proliferację komórek nowotworowych
[17]. Absorbują promieniowanie ultrafioletowe UV (zwłaszcza
z zakresu UVB, w niewielkim stopniu również UVA) i opóź-
niają procesy starzenia się skóry wpływając na ekspresję me-
taloproteinaz i ich inhibitorów [18]. Najważniejsze związki z tej
grupy, to taniny morskie (
phlorotannins, marine polyphenols
),
sargachromanol E [19].
