1 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
52
ARTYKUŁ NAUKOWY
KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA
N
wykazujących różnokierunkowe działanie. Wpływ jaki mają
bazy kosmetyczne oraz inne składniki aktywne sprawia, że
działanie kwasu migdałowego na skórę może być wzmacniane
lub wyhamowywane, dlatego wiedza w tym zakresie jest nie-
zwykle ważna dla specjalisty, który zawodowo zajmującego się
pielęgnacją skóry człowieka.
BUDOWA I WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
KWASU MIGDAŁOWEGO
Kwas migdałowy to kwas organiczny (kwas 2-fenylo-2-hy-
droksyoctowy), według przyjętej u Unii Europejskiej Między-
narodowej Nomenklatury Składników Kosmetycznych INCI
(
International Nomenclature of Cosmetic Ingredients
) związek ten
określany jest jako
Mandelic acid
. Zaliczany jest do kwasów AHA
(
α
-hydroksykwasy), do których należy też: kwas glikolowy (
Gly-
colic acid
), mlekowy (
Lactic acid
), jabłkowy (
Malic acid
), cytrynowy
(
Citric acid
), winowy (
Tartaric acid
) oraz pirogronowy (
Pyruvic acid
)
[3, 4]. Występuje w postaci enancjomerów D- i L- kwasu migdało-
wego. Rozpuszcza się w wodzie oraz organicznych rozpuszczal-
nikach polarnych: alkoholu etylowym i izopropylowym, cecha ta
jest ważna z technologicznego punktu widzenia. Jest substancją
białą i występuje w postaci krystalicznych płatków, które ciem-
nieją pod wpływem światła. Wartość pKa określająca moc kwasu
wynosi 3,41 (dla porównania – pKa kwasu glikolowego wynosi
3,83, kwasu cytrynowego 3,13, a kwasu salicylowego 2,97).
Naturalnymi źródłami kwasu migdałowego są gorzkie mig-
dały (
Prunus amygdalus var. amara
), pestki wiśni (
Prunus cera-
sus
) oraz pestki moreli (
Prunus armeniaca
). Syntetycznie można
go otrzymać na kilka sposobów [5]:
•
hydroliza wyciągu z gorzkich migdałów,
•
hydroliza nitrylu kwasu migdałowego z kwasem solnym,
•
reakcja amigdaliny z kwasem siarkowym(VI),
•
przekształcanie aldehydu benzoesowego w cyjanohydrynę.
DZIAŁANIA KWASU MIGDAŁOWEGO
Po aplikacji na skórę, kwas migdałowy wykazuje szereg ko-
rzystnych efektów, co wynika z działania: antybakteryjnego,
złuszczającego, rozjaśniającego, przeciwstarzeniowego, rege-
nerującego, nawilżającego oraz sebostatycznego [5, 6]. Uznaje
się, że kwas migdałowy jest jednym z najbezpieczniejszych
kwasów stosowanych w dermatologii i kosmetologii [1], a fakt
ten sprawia, iż jest bardzo ceniony w branży. Nie powoduje
odczuć bólowych, rzadko wywołuje podrażnienia, a zabiegi
z jego użyciem mogą być wykonywane przez cały rok, ponie-
waż nie powoduje nadwrażliwości na promieniowanie ultra-
fioletowe [3, 5, 6]. Może być stosowany w postaci powtarzal-
nych serii zabiegów profesjonalnych, jak również do użytku
codziennego w formie kosmeceutyków [5]. Coraz częściej spo-
tyka się kosmetyki drogeryjne z tą substancją. Podstawowymi
wskazaniami użycia są [5, 6]:
•
przebarwienia skórne,
•
zaskórniki, trądzik pospolity i blizny potrądzikowe,
•
cera wrażliwa i naczynkowa,
•
skóra łojotokowa,
•
zapalenie mieszków włosowych,
•
ostuda,
•
płytkie zmarszczki, fotostarzenie i odnowa skóry.
Pomimo, że zabieg jest bardzo bezpieczny i efekty niepożąda-
ne występują bardzo rzadko, mogą wystąpić pewne powikła-
nia. Do najczęstszych zalicza się [3, 6]:
•
reakcję alergiczną,
•
bliznowacenie,
•
zaburzenia barwnikowe,
•
kontaktowe zapalenie skóry,
•
zakażenie bakteryjne lub wirusem opryszczki,
•
wystąpienie rumienia na skórze,
•
linie demarkacyjne,
•
nadwrażliwość na promieniowanie słoneczne.
CHARAKTERYSTYKA BADANEGO MATERIAŁU
Dokonano losowego wyboru 30 preparatów kosmetycznych
drogeryjnych i 30 profesjonalnych. Kryterium włączenia dane-
go preparatu do grupy badanej stanowiła obecność kwasu mig-
dałowego (
Mandelic acid
) na liście składników danego preparatu.
METODA
Dokonano analizy składów z wykorzystaniem kosmetycz-
nych baz danych oraz dostępnej literatury przedmiotu. Prze-
analizowano skład oraz dokonano podziału w zależności od
form kosmetycznych, stężenia kwasu migdałowego oraz de-
klarowanego przez producenta przeznaczenia kosmetyku.
Analiza danych została wykonana za pomocą programu
Excel 2016 oraz Statistica 10. Grupy porównywano testem chi-
-kwadrat (
χ
2
), a poziom istotności określono dla
α
= 0,05.
WYNIKI
Najczęstsze formy fizykochemiczne preparatów profesjonal-
nych i ogólnodostępnych przedstawiono na rysunku 1. Do
najczęstszych dla obu typów preparatów zalicza się: krem,
serum, żel, tonik oraz peeling, natomiast pojedyncze zliczenia
znaleziono dla form takich jak: ampułki, płyn micelarny i ma-
ski. Przeprowadzona analiza statystyczna pokazała, że nie
ma istotnej zależności pomiędzy formami fizykochemicznymi
produktów profesjonalnych oraz ogólnodostępnych zawierają-
cych w swoim składzie kwas migdałowy (p = 0,373).
Stężenie kwasu migdałowego zastosowane w konkretnym
produkcie podawane jest częściej w preparatach przeznaczo-
nych do stosowania profesjonalnego (50%
vs
. 32%). Najczęstsze
wartości stężenia znalezione w badanej próbie to: 4%, 6%, 10%,
30% i 40%. Preparaty drogeryjne przeważnie nie zawierają in-
formacji na temat stosowanego stężenia kwasu migdałowego
(rys. 2). Analiza statystyczna wskazuje jednak brak istotnych
różnic pomiędzy podawaniem informacji o stężeniu kwasu
migdałowego na opakowaniach kosmetyków profesjonalnych
i drogeryjnych (p = 0,367).
