1 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
28
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
BIOCHEMIA
wykorzystywane są metody utrwalania i stabilizacji tego
związku poprzez dodanie innych antyoksydantów (kwa-
su ferulowego) lub obniżenie pH. W kosmetykach, a także
w przemyśle spożywczym, znalazły zastosowanie trwalsze
pochodne witaminy C – sole magnezowe i sodowe kwasu
askorbinowego – są one trwalsze, natomiast inne pochodne
witaminy C, choć stabilniejsze, są dużo droższe. Dodatkowym
wyzwaniem dla technologii surowców kosmetycznych jest
słabe wchłanianie się przez skórę hydrofilowego kwasu L-
-askorbinowego. Pochodne fosforanowe wchłaniają się jeszcze
słabiej. Pochodne niezjonizowane wchłaniają się lepiej, jednak
skuteczność preparatu zależy od ich hydrolizy (rozkładu) do
aktywnego kwasu askorbinowego po wchłonięciu przez skórę
(Bissett, 2009). Dlatego w kosmetykach znalazły się pochod-
ne takie jak palmitynian askorbylu, sól magnezowa fosforanu
askorbylu, glukozyd ascorbylu i najnowsza stabilna formuła
kwas 3-0-Ethyl ascorbinowy. Kwas L-ascorbinowy może być
również cennym składnikiem w postaci liposomowej, który
charakteryzuje się większą trwałością i korzystniejszym prze-
nikaniem do głębszych warstw naskórka.
•
Kwas L-askorbinowy „czysty”.
Występuje w „jednorazo-
wych” kosmetykach w postaci ampułek. Stosuje się go do
regeneracji i rozjaśnienia cery po zabiegach kosmetycznych
złuszczających tj. mikrodermabrazja czy peeling kawitacyj-
ny oraz wwarunkach domowych po peelingach ziarnistych.
Zastosowanie takiego kosmetyku pod maskę np. algową
może zwiększyć skuteczność wchłaniania witaminy C oraz
zapobiec szybkiemu utlenieniu się witaminy na powierzch-
ni skóry. Ampułki z kwasem L-askorbinowym warunkują
szczelne zamknięcie, zachowują trwałość tego składnika,
a natychmiastowe użycie zapewnia wysoką jakość. Pożą-
dane stężenie w takich formulacjach wynosi 10–20%. Inną
formę kwasu L-askorbinowego, mniej trwałą możemy spo-
tkać w serum w postaci liposomów (mikronizowany kwas
askorbinowy zamknięty w otoczkach liposomowych). Ko-
smetyk zawierający 5% witaminy C w postaci liposomowej
służy do codziennej pielęgnacji cery, może być cennym oraz
skutecznym produktem rozjaśniającym i wzmacniającym
skórę. Jego trwałość to zazwyczaj 2 tygodnie w przypadku
kontaktu z powietrzem, dlatego producenci wykorzystują
małe opakowania ok. 5 ml, które wystarczają na ok. 2 tygo-
dnie stosowania po to, aby produkt zachował wysoką jakość.
•
Palmitynian ascorbylu
(INCI: Ascorbyl Palmitate). Jest roz-
puszczalnym w tłuszczach odpowiednikiem kwasu askorbi-
nowego. Cząsteczka ta podczas uwalniania do naskórka ule-
ga hydrolizie przekształcając się w kwas askorbinowy i kwas
palmitynowy. Jest cennym i niedrogim składnikiem kosme-
tycznym oraz spożywczym. Pomimo dużej stabilności, po-
siada małą aktywność biologiczną. Stabilność palmitynianu
askorbylu w kosmetykach zależy od odpowiedniego stężenia
i typu zastosowanych lipidów oraz warunków przechowy-
wania. Grabnar i wspólnicy wykazali, że po miesiącu prze-
chowywania, w preparacie o zawartości 10% lipidów, aż 85%
palmitynianu askorbylu nie uległo degradacji [18]. Witamina
C w tej postaci również działa rozjaśniająco na przebarwie-
nia oraz stymuluje syntezę kolagenu. Działa przeciwzapal-
nie poprzez hamowanie procesu peroksydacji lipidów oraz
chroni wrażliwe nienasycone kwasy tłuszczowe w barierze
hydrolipiodwej. Wykazuje ochronny wpływ w stosunku do
promieniowania UVA i UVB, zmniejsza rumień powstały
po opalaniu. Występuje w emulsjach nawilżających do ciała,
twarzy (dla cer dojrzałych z przebarwieniami), w kosmety-
kach do opalania w stężeniach 1–3%. W wyższych stęże-
niach do 10% możemy spotkać tę formę witaminy C w se-
rum. Powszechnie stosowanymi promotorami przenikania
w produktach kosmetycznych z witaminą C są składniki
bazowe serum. Należą do nich niskocząsteczkowe alkohole
(m.in. glikol propylenowy i butylenowy), które działają po-
przez zmianę uwodnienia keratyny i upłynniają strukturę
lameralną cementu naskórkowego. Glikole są bezpieczne do
stosowania nawet w stężeniu 50% w gotowym preparacie.
Mogą jednak powodować podrażnienia, ale tylko, gdy apli-
kowane są na uszkodzoną i podrażnioną skórę. Stanowi to
ważny aspekt zastosowania kosmetyków z witaminą C na
słońce. Okazuje się, że prawdopodobnie odpowiedzialna jest
za to baza kosmetyku zawierająca zbyt dużą ilość promoto-
rów przenikania, a nie sama witamina C [19].
•
Sól magnezowa fosforanu askorbylu MAP
(INCI: Magne-
sium Ascorbyl Phosphate). Uwalnianie kwasu askorbinowe-
go z tej postaci do naskórka polega na hydrolizie w wyniku
działania enzymu fosfatazy. Wykazuje skuteczne działanie
rozjaśniające oraz antyoksydacyjne w stężeniach powyżej
10%. W porównaniu do kwasu L-askorbinowego jest stabil-
na w roztworach wodnych i bardziej odporna na utlenianie.
Nie ma znaczącego wpływu na syntezę kolagenu. W swoich
badaniach Sintov i Levy wykazali, że sól magnezowa fosfo-
ranu askorbylu słabo przenikała do skóry z roztworu wod-
nego Natomiast aplikowanie w postaci kosmetycznej nano-
emulsji wykazuje znacznie większe przenikanie MAP do
skóry oraz dziesięciokrotnie większą aktywność w miejscu
stosowania [20]. Witamina C w postaci soli magnezowej fos-
foranu askorbylu jest cennym składnikiemwspomagającym
działanie antyoksydacyjnych ekstraktów roślinnych w re-
cepturze maseczek, balsamów do ciała oraz kremów prze-
ciwstarzeniowych. W produktach tych występuję w stęże-
niach od 1–5%. Natomiast w serum jako składnik czynny
główny wymaga zastosowania stężenia 10–15%.
•
Sól sodowa fosforanu askorbylu SAP
(INCI: SodiumAscorbyl
Phospate. Posiada podobne właściwości do soli magnezowej
fosforanu askorbylu. Wykazuje dodatkowe pośrednie dzia-
łanie antybakteryjnie. Stosuje się ją w preparatach przeciw-
trądzikowych. Przeciwutleniające właściwości witaminy
C w kosmetykach wykazują przeciwdziałanie jełczeniu
wydzielanego łoju w okolicach ujścia gruczołów łojowych.
W trądziku pospolitym towarzyszące nadmierne rogo-
wacenie naskórka, zwęża ujście i powoduje zaleganie mas
