1 / 2017 / vol. 6
Kosmetologia Estetyczna
82
N
artykuł naukowy
dermatologia
Według rozszerzonej klasyfikacji, a w oparciu o wcześniej za-
stosowaną przez Jacob i wsp. [1], blizny atroficzne możemy po-
dzielić na cztery główne grupy:
•
doliny walcowate (
rolling
),
•
płytkie/atroficzne (
atrophic
),
•
w kształcie wagonu (
boxcar
),
•
w kształcie szpikulca (
icepick
).
Blizny typu
boxcar
mają owalny lub okrągły kształt, z dobrze
zarysowanymi krawędziami i płaską podstawą, a ich głębokość
mieści się w granicach od 0,1 do 0,5 mm. Przeważnie nie sąsia-
dują ze sobą w odróżnieniu od blizn typu
atrophic
, które tworzą
skupisko miniaturowych blizn określanych jako
boxcar
. Blizny
atroficzne najczęściej zlokalizowane są w obrębie policzka. Ro-
dzaj blizn opisywanych jako
rolling
daje pofałdowany i głębszy
obraz, który najlepiej jest uwidoczniony przy pośrednim świe-
tle. Często opisywane są także małe blizny ze stromymi kra-
wędziami przy szerokim wlocie, które zwężają się do jednego
punku u podstawy zmiany. Blizny te, określane mianem
icepick
,
są płytkie lub głębokie, a ich głębokość może sięgać do granicy
skóry właściwej z tkanką podskórną.
Blizny hipertroficzne powstają najczęściej w wyniku prze-
dłużonego procesu gojenia, po oparzeniach, z powodu nadmier-
nej syntezy kolagenu i jego spowolnionego metabolizmu.
Odpowiednia klasyfikacja blizn, a następnie ich leczenie są bar-
dzo ważnymi elementami wpływającymi na poprawę jakości
życia pacjentów oraz przedmiotem badań klinicznych.
|
|
ZASTOSOWANIE LASERÓWWREDUKCJI BLIZN
W ostatnich latach popularne stały się zabiegi z wykorzysta-
niem laserów ablacyjnych i nieablacyjnych oraz ich łączenie
z innymi technikami zabiegowymi w celu uzyskania możliwie
najlepszych efektów. Naukowcy przeprowadzając badania, do-
wodzą skuteczności tych metod i ich przewagę nad klasyczny-
mi peelingami czy dermabrazją oraz intradermatoterapią.
Historia laserów oparta jest na pracy A. Einsteina z 1917 r. na
temat spontanicznej i wymuszonej emisji promieniowania elek-
tromagnetycznego. Pierwszy laser zaprojektowano w 1959 r. na
podstawie teorii N. Bohra z 1932 r., ale to amerykański nauko-
wiec T. Maiman wmaju 1960 r. zbudował i uruchomił pierwszy
laser rubinowy, rozpoczynając tym samym erę laserów [2, 3].
W dermatologii po raz pierwszy laser został użyty w 1965 r.
przez L. Goldmana do usuwania tatuażu [4, 5]. Od 1980 r., po
opisie zjawiska selektywnej fototermolizy przez R. Andersona
i J. Parisha, lasery stały się popularne nie tylko w leczeniu, ale
także w odmładzaniu skóry [6].
|
|
LASERY ABLACYJNE
Technika pracy laserem ablacyjnym polega na odparowaniu
wody z tkanki, co powoduje odnowienie naskórka oraz rege-
nerację i przebudowę włókien kolagenowych w górnej war-
stwie skóry właściwej [7-9]. Najczęściej jest stosowany laser CO
2
o długości fali 10 600 nm, dla którego chromoforem jest woda
zlokalizowana w naskórku oraz w skórze właściwej. W przypad-
ku lasera Er:YAG długość fali wynosi 2940 nm, co zbieżne jest ze
współczynnikiem szczytowego pochłaniania przez wodę. Oczy-
wiste zatem jest to, że wiązka lasera Er:YAG będzie powodowała
tylko minimalne uszkodzenie termiczne, a tym samym mniej
skutków ubocznych, przy zmniejszonym, w stosunku do lasera
CO
2
, obkurczaniu kolagenu oraz remodelingu skóry [10, 11].
Mając na uwadze powyższe, naukowcy uznali, że najwła-
ściwsze będzie stosowanie terapii łączonej CO
2
oraz Er:YAG ze
względu na możliwość uzyskania stale zadowalających efek-
tów, przy jednoczesnym zmniejszonym ryzyku zabiegowym
i krótszym wyłączeniu pacjenta z życia codziennego [46].
|
|
LASERY NIEABLACYJNE
Do tej grupy laserów zaliczymy pulsacyjny laser barwnikowy
PDL (
Pulsed Dyed Laser
) o długości fali od 585 do 600 nm, laser
ND:YAG 1320 nm oraz laser diodowy 1450 nm, które pomocne
będą w przypadku redukcji blizn opisywanych jako
boxcar
lub
atrophic
. W przypadku PDL chromoforem jest hemoglobina,
a sam laser wspomaga redukcję blizn o różnej etiologii z jedno-
czesną eliminacją naczyń krwionośnych w obrębie zmiany [15].
Niestety odnotowano niekorzystny efekt zastosowania PDL
w postaci występującej plamicy pozabiegowej utrzymującej się
do 14 dni. Mając na uwadze badania potwierdzające dowiedze-
nie skuteczność laserów nieablacyjnych, badacze wielokrot-
nie udowodnili, że laser Nd:YAG jest urządzeniem niezwykle
skutecznym w redukcji blizn potrądzikowych [16-18]. Z kolei
badania wykazujące skuteczność lasera diodowego dowiodły,
że jego zastosowanie redukuje blizny atroficzne pochodzenia
potrądzikowego i o innej etiologii [19, 20].
W leczeniu skóry jako pierwsze zastosowano lasery ablacyjne
CO
2
i Er:YAG [21, 22], jednak terapeuci zaczęli dość często odnoto-
wywać skutki uboczne oraz długi okres rekonwalescencji, co tym
samym stawało się ograniczeniemwwyborze tej techniki [23].
Wydawało się, że przełomem w leczeniu fotostarzenia skó-
ry będzie, opisane w 2004 r. przez D. Mainsteina, zjawisko
fototermolizy frakcyjnej charakteryzujące się niewielkim od-
setkiem działań niepożądanych oraz skróconym czasem re-
konwalescencji [24]. Udowodniono, że frakcjonowanie wiązek
laserowych pomiędzy zachowanymi częściami zdrowej skóry
przyspiesza okres gojenia.
Jednakże pomimo bezpiecznego przebiegu tej metody, wyni-
ki terapii były oceniane jako gorsze od wyników uzyskanych
przy terapii laserami pierwszej generacji – CO
2
oraz Er: YAG.
W 2007 r. B. Hantash wraz ze współpracownikami opisał
ablacyjne lasery frakcyjne, które teoretycznie były bardziej
skuteczne w terapiach przebudowy skóry od laserów nieabla-
cyjnych [25]. Kombinacja pozostawienia zdrowych, nienaru-
szonych struktur skóry przy jednoczesnej ablacji naskórka
wydawała się sprzyjać bardziej wydajnemu procesowi gojenia
i syntezie włókien kolagenowych, co było wynikiemwiększego
uszkodzenia skóry podczas zabiegu niż w przypadku laserów
nieablacyjnych [26-28].
