< Previous6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 18 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P ODZYSKAĆ MŁODĄ SKÓRĘ Starzenie się skóry to nieuchronny proces, który dotyka każdego człowieka. Wśród widocznych oznak starzenia się skóry wyróżnić można zmarszczki, utratę objętości g gęstości skóry. Spowodowane jest to zmianami, które zachodzą w każdej z warstw skóry. Odmładzanie to złożony proces, który wymaga zaawansowanych technologicznie składników oraz szczególnej opieki i pielęgnacji, zarówno profesjonalnej, jak i dosowej. Wysoye specjalistyczne rozwiązanie, poparte najnowocześniejszymi badaniami, oferuje nam marka niemieckich kosmetyków dla profesjonalistów – Dr. Spiller. CELLTRESOR LINE Linia kosmetyków, które przywracają, chronią i utrzymują naturalne piękno dzięki zastosowa- niu wysoce aktywnych składników. Pozwalają one odbudować strukturę skóry, zwiększają jej napięcie i elastyczność. Zapewniają głębokie nawilżenie, które utrzymuje się długo oraz, co bardzo istotne, stają do walki z chronologicznym starzeniem się skóry. To wszystko możliwe jest dzięki specjalnym, opatentowanym komplek- som, wchodzącym w skład kosmetyków linii CELLTRESOR. Jak podaje producent: • Pentaluron+ Cospounda: nieprzerwanie do- starcza wilgoć do skóry przez wiele godzin • CellTey Cospounda: optymalizuje proces sa- moodmładzania skóry i chroni komórki ma- cierzyste w skórze • DermTec Compound: wzmacnia strukturę tkanki łącznej i redukuje widoczność oraz głę- bokość zmarszczek • Retgyular Cospounda: poprawia regenerację skóry, reaktywuje i ujędrnia tkankę łączną • CellProteyt Cospounda: aktywuje własny sys- tem ochrony komórkowej i spowalnia starze- nie się skóry. Dystrybutor w Polsce TOTIS Pharsa ul.Białostocka 22/43 03-471 Warszawa +48 573 569 595 Karolina Dziadosz trenerka produktowa, prelegentka TOTIS Pharma6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 19 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P SERA • C LLTR SOR Penta Hyaluron Serus nie ma w swoim składzie lipidów. Zawartość peptydowego kompleksu Pentaluron+ Compound, kwasu hialuronowego, mocz- nika, seryny czyni go odpowiednim produktem dla cery dojrzałej, odwodnionej. Zapewnia natychmiastowe nawilżenie, uelastycznienie skóry, redukcję drobnych zmarszczek. Głębokie działanie serum pozwala na sty- mulację syntezy kwasu hialuronowego w skórze. Cera staje się świeża i promienna. • C LLTR SOR Multg Stes-Cell Serus zawiera 1% lipidów. Obecność w składzie CellTec Compound, kwasu hialuro- nowego, ekstraktu z wąkrotki azjatyckiej, lecytyny, argi- niny sprawia, że skutecznie odmładza i ujędrnia cienką, atoniczną skórę. Odbudowuje ją i regeneruje w głębokich warstwach. Aktywuje syntezę kwasu hialuronowego oraz blokuje jego niszczenie dzięki stymulacji komórek macierzystych. • C LLTR SOR Ultgsate Peptgde Serus to ekskluzywne serum, o zawartości lipidów 2%, mające w swoim skła- dzie kompleks peptydów DermTec Compound, skwalan, gumę senegalską, hydrolizowane białko pszenicy, lecy- tynę, argininę, kwas hialuronowy. DermTec Compound ujędrnia skórę, zwiększa jej gęstość, a także blokuje prze- kazywanie impulsów nerwowych, co powoduje rozluź- nienie mięśni i redukcję zmarszczek. KREMY Linia ta ma w swoim asortymencie dwa kremy: • C LLTR SOR Intense Rebugldgno Creas (emulsja w/o, 30% lipidów) • C LLTR SOR Intense Rebugldgno Creas Lgoht (emulsja o/w, 22% lipidów). Oba zawierają Reticular Compound oraz CellProtect Com- pound, peptydy sygnałowe, olejek arganowy, gumę sene- galską, masło shea, witaminy C i E oraz kompleks Fine Line Filler System, który przyciąga wodę i daje natychmiastowy efekt liftingu, spłyca zmarszczki. Skuteczne składniki kre- mów pozwalają odbudowywać włókna kolagenowe oraz sty- mulować syntezę kolagenu, wzmacniać funkcje ochronne skóry, przedłużać cykl życia komórek. Czyni je to skuteczny- mi w odmładzaniu i regeneracji starzejącej się skóry. MASKA NA NOC • C LLTR SOR Overngoht Repagr Mask (emulsja o/w, 15% lipidów) to silnie rewitalizująca maska na noc. Zawiera peptydy sygnałowe, kwas hialuronowy, ekstrakt z nasion Griffonia simpplicifolia, pantenol, skwalan, olej arganowy. Daje natychmiastowy efekt odmłodzenia, wzmacnia działanie każdego z serumów CELLTRESOR. Przywraca skórze napięcie, jędrność. Stymuluje naturalne procesy jej regeneracji. PROFESJONALNY ZABIEG CELLTRESOR Wyłącznie dla zastosowania w gabinecie, marka Dr. Spiller przygotowała specjalne produkty: CELLTRESOR Hydro-Re- lease Fleece Mask + CELLTRESOR Hydro-Release Fleece In- tensifier, czyli kolagenowy arkusz z peptydami sygnałowymi wraz z aktywatorem, zawierającym ekstrakt z kwiatów hibi- skusa, pantenol, argininę. Ich zastosowanie pozwala uzyskać efekt odmłodzonej, uelastycznionej i odżywionej skóry, z wy- raźnie wygładzonymi zmarszczkami. W celu zdobycia proto- kołu zabiegu należy skontaktować się z firmą Totis. PODSUMOWANIE Ukierunkowane działanie, wielokrotnie nagradzanych na świecie (wyróżnione również w Polsce), produktów z linii CELLTRESOR marki Dr. Spiller, pozwoli profesjonaliście branży beauty przywrócić skórze klienta młodzieńczy wy- gląd, zredukować zmarszczki, poprawić owal twarzy, na- wilżyć i uelastycznić skórę. Rekomendacja produktów do pielęgnacji domowej pozwoli klientow i cieszyć się długo rezultatem, a kosmetologowi zdobyć jego zaufanie. POZNAJ MARKĘ DR. SPILLER Międzynarodowy dystrybutor TOTIS Pharma organizuje seminaria, na które może zapisać się każdy praktykujący kosmetolog, kosmetyczka. Dla Państwa wygody zamiesz- czamy kod QR, umożliwiający rejestrację na seminaria. 6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 21 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P Skóra stanowi dynamiczny interfejs pomiędzy ciałem a otoczeniem. Jednakże szczególna rola naskórka jako bariery przepuszczalności oraz rola ochronna całej powłoki, stale narażonej na agresje środowiskowe, wymagają specyficznych działań lokalnych. Gradienty wapnia i magnezu regulują końcowe różnicowanie keratynocytów, powodując utworzenie bariery SC, podczas gdy enzymy zależne od cynku, magnezu i selenu są szczególnie aktywne w przebudowie macierzy zewnątrzkomórkowej i wygaszaniu wolnych rodników, generowanych przez promieniowanie UV i zanieczyszczenia. MINERAŁY Działanie minerałów na skórę jest liczne i róż- norodne, w związku z czym mają one głęboki wpływ na kluczowe funkcje skóry, takie jak: • komunikacja komórkowa – regulują i wzmac- niają jej naturalne funkcje, jak np. wytwarza- nie energii; • stysulayja – procesów metabolicznych skór, jak ponowna odbudowa uszkodzonych białek, kolagenem, elastyną, keratyną; • nawilżenie i odżywianie – zapobiegają TEWL, aplikując na skórę duże stężenie minerałów, co pozwala na uruchomienie własnej pompy osmotycznej skóry; • detoksykayja – eliminują toksyny i odpady metaboliczne; • antyoksydayja – wzmacniają skórę przed ata- kiem wolnych rodników i agresją UV; • przeygwzapalne – hamują inflamm-aging; • odpornościowe – działają jako pierwsza linia obrony przed infekcjami, uszkodzeniami i de- gradacją komórek i DNA; • równowaga pH – zapobiegają nadmiernemu zakwaszeniu lub zbyt zasadowemu odczynowi skóry. HYDRA MINERAL FACIAL Kreator kosmetyków morskich THALION wpro- wadził na rynek zabieg Hydra Mgneral Faygal, łączący w sobie osmotyczną maskę z żelem mi- neralnym, który koncentruje 112 pierwiastków śladowych zawartych w morzu, zapewniając skórze biomimetyczne uzupełnienie minerałów. Minerały to składniki, umożliwiające asymila- cję wszystkich innych składników odżywczych. Woda oceaniczna obecna w zabiegu zawiera znacznie większą ilość składników mineralnych, m.in. sodu, chlorków, siarczanów, magnezu i wapnia. Wolne jony, minerały i pierwiastki śla- dowe pochodzenia morskiego istnieją w postaci wolnych jonów chronionych powłoką nawilża- jącą (jonizacja pasywna), dlatego znacznie prze- wyższają tradycyjne minerały pod względem stabilności, biodostępności i biofunkcjonalności, cechując się większą skutecznością. Organizm nie jest w stanie wytworzyć ani jednego mine- rału — zależy to od źródeł zewnętrznych, dlatego pielęgnacja skóry to najlepszy sposób na przy- wrócenie jej zdrowego, ponadczasowego blasku. Twoja skóra będzie lśniąca i wdzięczna za ponad- czasową mineralizację! W postaci zjonizowanej minerały uzyskują dostęp do komórek i tkanek g integrują się z żywą materią. Badania naukowe nad właściwościami minerałów pokazują, że odpowiedni bilans stosowanych miejscowo minerałów prowadzi także do długotrwałej poprawy wyglądu skóry. Dlaczego? HYDRA MINERAL FACIAL ZDROWA SKÓRA ZACZYNA SIĘ OD MINERAŁÓW Marzena Suboyz trener marki Thalion STRESZCZENIE Kolagen stanowi 30% wszystkich białek organizmu. Z odkry- tych 28 typów tego białka największe znaczenie dla kosme- tologii ma typ I i III. Cały proces powstawania kolagenu jest wieloetapowy, zaczynając od procesu transkrypcji, po reakcje enzymatyczne warunkujące typ, budowę oraz funkcje. Wraz z wiekiem zmniejsza się ilość produkowanego przez organizm kolagenu, co uwidacznia się w postaci zmarszczek i suchej skóry. Celem pracy było przedstawienie wybranych zabiegów mających wpływ na syntezę kolagenu, obejmują- cych m.in. radiofrekwencję bezigłową i mikroigłową, peelin- gi chemiczne, mezoterapię igłową i mikroigłową, osocze bo- gatopłytkowe oraz różne techniki masażu. Skuteczne w walce z oznakami starzenia są także składniki aktywne, do których należą: retinol, witamina C czy fitoestrogeny. Nie ma jednego, konkretnego zabiegu stymulującego syn- tezę kolagenu. Najlepsze efekty uzyskuje się poprzez tera- pie łączone oraz odpowiednią pielęgnację domową opartą na składniach aktywnych. Słowa kluczowe: kolagen, synteza, starzenie, stymulacja, zabiegi, składniki aktywne Aleksandra Derefinka Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Opolski ul. Katowicka 68, 45-060 Opole +48 880 734 602 alexandrajoanna5@gmail.com Sposób cytowania / Cite Derefinka A. Wybrane zabiegi i składniki aktywne wpływające na syntezę kolagenu. Aesth Cosmetol Med. 2023;12(6):213-222. https://doi.org/10.52336/acm.2023.025 Wybrane zabiegi i składniki aktywne wpływające na syntezę kolagenu Selected treatments and active ingredients influencing collagen synthesis ABSTRACT Collagen makes up 30% of all proteins in the body. There are 28 types of this protein discovered and types I and III are the most important for cosmetology. The entire process of collagen formation is a complex series of steps, beginning with transcription and culminating in enzyme reactions that determine the type, structure, and function of collagen. The decrease of collagen synthesis by the body occurs with advancing age, manifesting as skin dryness and the formation of wrinkles. This study aimed to present selected treatments affecting collagen synthesis, including needle- free and micro-needle radiofrequency, chemical peels, needle and micro-needle mesotherapy, platelet-rich plasma, and massages. Active ingredients such as retinol, vitamin C, or phytoestrogens are also effective against the signs of aging. There is no single treatment that specifically promotes the production of collagen. Optimal outcomes are achieved by employing combination therapies and implementing suitable home care regimens that are founded on active ingredients. Keywords: collagen, synthesis, aging, stimulation, treatments, active ingredients WSTĘP Kolagen to białko stanowiące ponad 30% masy białek wcho- dzących w skład organizmu człowieka. Potwierdzone jest wy- stępowanie 28 typów tego białka, ale może nie być to osta- teczna liczba. Białka te składają się z 46 łańcuchów polipep- tydowych o odmiennej strukturze. Dzielą się one na fibrylarne i niefibrylarne, a ich stosunek wynosi 9:1. Najwięcej uwagi po- święca się zatem kolagenom fibrylarnym. Ich przedstawicie- lami są kolageny typu I, II, III, V, XI [1]. Identyfikują się one znacznej długości centralnym, potrójnym heliksem liczącym około 340 tripletów. Najwięcej informacji na temat kolagenów fibrylarnych dotyczy kolagenu typu pierwszego. Jest to najlicz- niej występujący typ kolagenu w organizmie człowieka [2]. Starzenie jest procesem nieodwracalnym i postępującym. Kiedy organizm zaczyna się starzeć, fibroblasty znajdujące się w skórze właściwej zmniejszają swoją aktywność w wy- niku czego zmniejszona zostaje produkcja kolagenu. Przede wszystkim dotyczy to kolagenu typu I i III, które mają szcze- gólne znaczenie w kosmetologii. Zmniejszenie ich syntezy skutkuje spadkiem jędrności, elastyczności i zmniejszeniem poziomu nawilżenia skóry. Aby opóźnić ten proces stosuje This is an article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 Unported (CC BY 4.0) https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Artykuł przeglądowy / Review article 6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 23 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Nsię zaawansowane zabiegi kosmetologiczne oraz skuteczne składniki aktywne [3, 4]. W niniejszym artykule zaprezento- wano najskuteczniejsze zabiegi oraz składniki aktywne sty- mulujące syntezę kolagenu. PROCES POWSTAWANIA KOLAGENU Proces powstawania kolagenu, tak jak w przypadku innych bia- łek, jest zapoczątkowany transkrypcją i translacją. Zanim jed- nak stanie się formą dojrzałą, musi zostać poddany złożonym procesom potranslacyjnym. Zaczynają się one od momen- tu zsyntetyzowania przez rybosomy na siateczce śródplazma- tycznej szorstkiej preprokolagenu, który zawiera w swoim łań- cuchu polipeptydowym sekwencję sygnałową. Sekwencja ta prowadzi łańcuch do cystern siateczki śródplazmatycznej. Za- chodzą tam modyfikacje złożone z trzech etapów [1]. Gdy łańcuch dotrze w wyznaczone miejsce, sekwencja zo- staje odłączona za pomocą enzymów. Jest to pierwszy etap modyfikacji. W trakcie drugiego etapu, pozostałe reszty pro- linowe i lizynowe ulegają reakcji hydroksylacji, która zacho- dzi przy udziale hydroksylaz prolinowych i lizynowych. Obec- ne są również kationy Fe3+, których rolą jest prawidłowe dzia- łanie enzymów oraz potrzebna do redukcji jonu witamina C w postaci askorbinianu sodu [5]. W wyniku tej reakcji utworzone zostają hydroksylizyna i hydroksyprolina z przewagą hydroksyproliny [1]. Ostatnim etapem jest glikozylacja. Celem tego procesu jest przyłącze- nie reszty glukozowej lub galaktozowej do grupy hydroksy- lowej hydroksylizyny w łańcuchu prokolagenu [6]. Glikozy- lacja hydroksyproliny występuje jedynie u roślin w ich ścia- nach naczyń. Kolagen jest jedynym białkiem, podczas syntezy którego zachodzi wyżej wymieniona reakcja. Po ostatniej mo- dyfikacji, prokolagen posiada peptydy ekstensyjne znajdują- ce się na końcach karboksylowych i aminowych. Po ostatniej modyfikacji prokolagen posiada peptydy ekstensyjne znajdu- jące się na końcach karboksylowych i aminowych, gdzie wy- stępują reszty cysteinowe. Istotne jest to, że peptydy eksten- syjne nie występują w gotowym kolagenie, są tylko związka- mi przejściowymi [7]. Kolejnym etapem jest tworzenie wiązań dwusiarczkowych między trzema cząsteczkami polipeptydów w prawoskręt- ną czwartorzędową strukturę, inaczej miofibrylę. Skręca- nie potrójnej helisy rozpoczyna się na końcu karboksylowym wymagając dalszych modyfikacji, za które odpowiedzialne jest białko hsp47 [1]. W tym etapie kończy się proces opisa- nej wcześniej hydroksylacji lub glikozyzacji, który ma miejsce w aparacie Golgiego [3]. Po modyfikacjach, wyżej opisany związek zostaje wydzie- lony w pęcherzykach wydzielniczych poza komórkę. Pepty- dy ekstensyjne zostają wtedy usunięte za pomocą dwóch en- zymów: karboksypeptydazy prokolagenowej i aminopepty- dazy prokolagenowej, a powstała jednostka nazywana jest tropokolagenem. Umiejscowione w zagłębieniach w błonie komórkowej fibrocytów cząsteczki tropokolagenu przyjmując odpowiednie usytuowanie względem reszty cząsteczek pro- wadzą do powstania wiązań krzyżowych między nimi. Dzię- ki tym procesom potrójne struktury łączą się we włókna na zasadzie spontanicznej agregacji. Odpowiedzialna jest za to oksydaza lizynowa syntetyzująca grupy aldehydowe, mię- dzy którymi powstaje wiązanie krzyżowe pomiędzy hydroky- lizyną i lizyną. Doprowadza to do przyrostu kolagenu wzdłuż i wszerz [7]. Nie wszystkie typy kolagenów tworzą włókna ze względu na ich nieciągłą strukturę, której przyczyną są odcinki nieza- wierające występującej niejednokrotnie sekwencji Gly-X-Y. W tym miejscu powstają struktury globularne z dołączonymi fragmentami helikalnymi. Zaliczany do tego typu jest kolagen typu IV, z którego zbudowane są układy sieciowe jakimi jest na przykład błona podstawna. W tej grupie znajdują się rów- nież kolageny towarzyszące włóknom o przerywanej struktu- rze helisowej (FACIT, fibril-associated collagens with interrup- ted triple helices), których długie łańcuchy mają równomierną budowę „paciorkową” [8]. Nazwa oznacza, że białka te posia- dają w swojej budowie nieciągłe fragmenty helikarne. Innymi przedstawicielami tej grupy są kolageny kotwiczące, do któ- rych zalicza się kolagen typu VII, multipleksyny czy kolage- ny transbłonowe. Cały proces biosyntezy kolagenu charakteryzuje się tym, że każda reakcja jest poprzedzona inną i nie jest możliwa napra- wa uszkodzonej struktury, kiedy dochodzi do jej pęknięcia [7]. Nie ma innej możliwości niż zapoczątkowanie całego proce- su od momentu syntezy łańcucha polipeptydowego na ma- trycy mRNA w rybosomie. Tylko ten mechanizm gwarantuje zsyntetyzowany odpowiednio kolagen [1]. BIODEGRADACJA KOLAGENU Biodegradacja kolagenu jest naturalnym, fizjologicznym pro- cesem nasilającym się wraz z wiekiem. Przeprowadzany jest on za pomocą enzymów należących do metaloproteinaz, któ- rych cechą charakterystyczną jest rozkład składników macie- rzy pozakomórkowej [9]. Metaloproteinazy, które głównie od- powiadają za rozkład włókien kolagenowych nazywane są kolagenazami. Do tej grupy związków zalicza się metaloprote- inazy MPP-1, MPP-8 i MPP-13, które rozkładają włókna kolage- nowe w środowisku neutralnego pH. Ich działanie degradują- ce opiera się na rozszczepieniu łańcuchów potrójnej helisy po- przez hydrolizę, z której zbudowane jest włókno kolagenowe w ¾ jego długości [10]. Dodatkowo wyżej wymienione enzymy prowadzą do solubilizacji fibryli skutkując rozpuszczeniem tej struktury. Końcowym etapem procesu biodegradacji kolage- nu jest powstanie peptydów oraz aminokwasów pod wpływem działania nieswoistych enzymów proteolitycznych [11]. ROLA KOLAGENU W SKÓRZE Kolagen jest jednym z najważniejszych białek występujących w tkance łącznej, gdzie na szczególną uwagę zasługują typy I i III. Wraz z włóknami elastycznymi tworzy on siatkę, peł- 6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 24 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Nniącą przede wszystkim funkcję podporową, co przekłada się także na wytrzymałość tkanki łącznej i zapewnienie odpo- wiedniej struktury skórze [12]. Bierze również udział w pro- cesach regeneracji i gojenia ran. Wyróżniane są trzy fazy go- jenia ran: zapalenie z hemostazą, proliferacja oraz przebudo- wa. Największa synteza tego białka występuje w trzeciej fazie gojenia się rany – proliferacyjnej, podczas której dochodzi do formowania blizny. W świeżej bliźnie przeważa typ III kolage- nu, natomiast starsza blizna posiada więcej typu I. Kolagen jest składnikiem skóry odpowiadającym również za jej młody wygląd. Właściwa ilość włókien zapewnia skó- rze elastyczność i jędrność, ze względu na dużą odporność na rozciąganie, która wraz z wiekiem zmniejsza się [1]. Wynika to z odpowiedniej budowy włókna kolagenowego składającego się z 3 łańcuchów polipeptydowych tworzących lewoskrętną helisę podobną do helisy DNA oraz przeważającej ilości wią- zań wodorowych i kowalencyjnych. Pozwala to na powrót do pierwotnego stanu włókna po jego rozciągnięciu. Ważną cechą kolagenu jest zdolność wiązania wody, co wa- runkuje prawidłowe nawilżenie w skórze oraz jej napięcie i sprężystość. Odpowiedni poziom wody wpływa na metabo- lizm komórkowy, który determinuje sprawne funkcjonowa- nie tkanki [13]. ZABIEGI STYMULUJĄCE SYNTEZĘ KOLAGENU W SKÓRZE Radiofrekwencja Radiofrekwencja (RF, radio frequency) to popularny, niein- wazyjny i bezbolesny zabieg na twarz, ale również na całe ciało. Efektem wykonania pełnej serii zabiegów jest napię- ta i jędrna skóra [14]. W kosmetologii stosuje się fale wiel- kiej częstotliwości od 3 do 6 MHz. Intensywność zabiegu za- leży od takich parametrów jak: częstotliwość fal radiowych, rozmieszczenie prądu zależnego od wielkości głowicy i roz- mieszczonych na niej elektrod, a także od stopnia uwodnie- nia tkanki. Ostatni parametr przekłada się w sposób bezpo- średni na efektywność działania zabiegu. Im tkanka jest bar- dziej uwodniona i zawiera więcej elektrolitów, tym przepływ fali elektromagnetycznej jest lepszy [15]. W urządzeniach do radiofrekwencji najczęściej występu- ją dwa rodzaje elektrod: jednobiegunowa i dwubiegunowa. Elektroda jednobiegunowa emituje fale elektromagnetyczne, będąc jednocześnie elektrodą czynną. Do wykonania tego za- biegu potrzebna jest druga elektroda uziemiająca, która bę- dzie zamykała przepływ fal [16]. Zaletą użycia elektrody jed- nobiegunowej jest moc o większej gęstości oraz przenikanie fal do tkanek głębiej położonych. Podczas zabiegu z elektro- dą dwubiegunową nie jest potrzebna druga elektroda, gdyż na jednej głowicy znajdują się dwie czynne elektrody, gdzie prąd przepływa pod i między elektrodami. Energia dociera do głębiej położonych tkanek, ale o mniejszej mocy niż w przy- padku elektrody jednobiegunowej [15]. Rys.1 Działanie elektrody jednobiegunowej i dwubiegunowej Źródło:[15,16] Osoba poddana zabiegowi powinna odczuwać endogen- ne ciepło wytwarzane w skórze właściwej i tkance podskór- nej, do którego dostosowuje się moc działania prądu. W wy- niku działania fali elektromagnetycznej dochodzi do zmian polaryzacji, co powoduje ruch cząsteczek, które ocierając się o siebie wytwarzają ciepło [17]. Temperatura w tkankach wy- nosi podczas przeprowadzanego zabiegu około 40 stopni Celsjusza. Podgrzanie tkanek powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, pobudzenie przemiany materii w komórkach, a co za tym idzie, szybsze usuwanie metabolitów [18]. Podstawowym zadaniem terapii z wykorzystaniem radio- frekwencji jest opóźnienie procesu starzenia się skóry. Pod- czas zabiegu dochodzi do powstania bezpośredniego i po- średniego efektu. Efekt bezpośredni jest mechanizmem, w którym ciepło endogenne wytwarzane przez fale radio- we powoduje skracanie włókien kolagenowych. Podwyższo- na temperatura rozrywa wiązania krzyżowe między cząstecz- kami prowadząc do rozpadu potrójnej helisy kolagenu. Dłu- gość włókna zostaje zmniejszona, a szerokość zwiększona. Skóra od razu po zabiegu staje się bardziej napięta. Efektem pośrednim jest częściowa denaturacja białek. W wyniku tego procesu uaktywniają się metaloproteinazy – enzymy rozkła- dające kolagen. Produkty reakcji enzymatycznej rozkładają- cej uszkodzone włókna pobudzają fibroblasty do wytworze- nia nowych włókien kolagenowych. Proces ten nazywa się neokolagenezą. Rozpoczyna się przebudowa skóry trwająca do 3 miesięcy [19]. Najlepsze efekty uzyskuje się w tzw. terapii łączonej ze złuszczaniem chemicznym, karboksyterapią, mi- krodermabrazją lub mezoterapią [15]. R adiofrekwencja mikroigłowa Radiofrekwencja mikroigłowa (fractional microneedle radio- frequency) to innowacyjny zabieg, w którym połączone zo- stały dwie metody – radiofrekwencji z mezoterapią mikro- igłową. Urządzenie, którym przeprowadza się zabieg przy- pomina pen do mezoterapii mikroigłowej, ponieważ zawiera wymienne nakładki zwane kartridżami. Kartridże posiada- ją zestaw igieł, które występują w różnych ilościach i długo- ściach między 0,5 a 3,5 mm. Są one sterylnie zapakowane i przeznaczone do jednorazowego użytku. Na rynku dostępne są dwa rodzaje igieł: nieizolowane i izolowane. Igły nieizolo- 6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 25 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Nwane podczas iniekcji wytwarzają ciepło na całej swojej dłu- gości, natomiast izolowane wydzielają ciepło wyłącznie na końcu, w docelowym miejscu w skórze. Mechanizm działania radiofrekwencji mikroigłowej po- dobny jest do samej radiofrekwencji. Fale radiowe docierają do skóry, ale jest to o wiele bardziej precyzyjne niż w przypad- ku podstawowej radiofrekwencji [20]. Ta metoda zmniejsza ryzyko poparzeń, ponieważ ciepło dociera wyłącznie do okre- ślonej głębokości w skórze. Może natomiast występować ból z powodu wkłucia i indukowanego ciepła, dlatego zaleca się przed zabiegiem zaaplikowanie kremu znieczulającego. Moż- na regulować również takie parametry jak intensywność czy czas emitowania ciepła w tkance w zależności od wskazań do zabiegu. Podczas nakłuwania skóry oraz podgrzania tka- nek dochodzi do ich uszkodzenia [20, 21]. Powoduje to mniej- szy skurcz włókien kolagenowych niż w przypadku samej ra- diofrekwencji, ale za to pobudzenie fibroblastów do proce- su neokolagenezy jest silniejsze. Dochodzi do intensywnych procesów regeneracyjnych. Zagęszczone zostają włókna ela- stynowe i kolagenowe oraz powstają nowe wiązania pomię- dzy tymi dwoma białkami. Najlepsze rezultaty uzyskuje się wykonując zabieg w obszarach bardzo dobrze ukrwionych z uwagi na lepsze przewodnictwo elektryczne. Skóra również powinna być prawidłowo nawodniona dla uzyskania lepszych efektów [20, 22]. Zabieg z wykorzystaniem radiofrekwencji stosuje się w re- dukcji widoczności zmarszczek, blizn, rozstępów, a efekty są widoczne już po pierwszym zabiegu. Jest to jeden z nielicz- nych zabiegów, który wykazuje dużą skuteczność przy roz- stępach w fazie zanikowej [14]. Szczególnym przypadkiem, w którym zabieg ten jest skuteczniejszy niż inne metody, są blizny potrądzikowe. Skuteczność RF mikroigłowej została po raz pierwszy potwierdzona poprzez przeprowadzenie za- biegu przy użyciu kartridża zawierającego 5 igieł, z czasem wkłucia wynoszącym 4 sekundy i temperaturą wynoszącą 72 stopnie Celsjusza. Po 10 tygodniach od wykonania pierw- szego zabiegu zmieniła się struktura w warstwie siateczko- watej. Zauważono formowanie się i dojrzewanie tropokolage- nu typu I i III, a także włókien elastynowych. Po wykonaniu zabiegów i zarejestrowaniu efektów, sformułowano wniosek, że radiofrekwencja mikroigłowa wywołująca jednocześnie neokolagenezę i neoelastogenezę daje niezawodne rezulta- ty w terapii uszkodzeń skóry [23]. Zabieg radiofrekwencji mikroigłowej przeznaczony jest dla osób ze starzejącą się skórą, przebarwieniami, bliznami (w tym trądzikowymi), rozstępami w celu poprawy jędrno- ści, elastyczności czy wypłycenia zmarszczek. Należy jednak zwrócić uwagę na przeciwwskazania, do których należą: cią- ża, karmienie piersią, podwyższona temperatura ciała, epi- lepsja, nowotwory, stany zapalne w organizmie, nieustabili- zowana cukrzyca, choroby autoimmunologiczne czy proble- my z krzepliwością krwi [24]. Mezoterapia mikroigłowa Mezoterapia mikroigłowa to jeden z najpopularniejszych i skutecznych zabiegów w gabinetach kosmetologicznych i medycyny estetycznej. Zabieg przeznaczony jest dla skó- ry cienkiej, starzejącej się, wymagającej odżywienia i rewi- talizacji, z rozszerzonymi ujściami gruczołów łojowych, bli- znami, rozstępami. Polega na kontrolowanym nakłuciu skóry za pomocą cienkich igieł i powstawaniu licznych uszkodzeń w tkance. Igły produkowane są ze stali chirurgicznej, dzięki czemu nie powodują reakcji alergicznych [25]. Mikronakłucia są stosowane nie tylko na twarzy, szyi i dekolcie, ale również na owłosionej skórze głowy, brzuchu, pośladkach oraz udach. Dlatego też stosuje się różne długości igieł w zależności od wskazań, określonej partii ciała oraz stopnia zaawansowania danego defektu występującego na skórze [26]. Mezoterapię mikroigłową można wykonać przy użyciu: rol- lera, penu lub pieczątki. Roller Pierwszym, który pojawił się na rynku w 2006 roku był Roll- -Cit i jest używany do dziś w gabinetach kosmetologicznych i lekarskich. Jest to niewielkich rozmiarów przyrząd składa- jący się z wałeczka z igiełkami w równolegle od siebie od- dalonych rzędach. Ich ilość i długość jest różna w zależno- ści od modelu. Najkrótsze przeznaczone są do zabiegów po- wierzchownych i mają długość 0,2 mm, natomiast najdłuższe mierzą nawet 4 mm. Igiełek na jednym obrotowym wałecz- ku może być nawet 1000. Rollery są urządzeniami sterylny- mi i jednorazowymi, ponieważ po przeprowadzonym zabiegu igły ulegają stępieniu i znajdują się na nich fragmenty tkanki [25, 26]. Podczas zabiegu igła nie zanurza się w tkance na ca- łej swojej długości, co wynika z konstrukcji głowicy typu Roll- -Cit. Igły wbijają się pod kątem ostrym, a wychodzą pod kątem rozwartym. Wkłucie po igle ma kształt stożkowaty i czas rege- neracji skóry jest dłuższy niż w innych metodach. Rollerem Rys.2 Schemat przedstawiający pracę i kierunki ruchów rollera na twarzy Źródło: [25] 6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 26 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Nnie można opracowywać miejsc ciężko dostępnych, takich jak załamania skóry, okolice nosa, lub ust. Narzędziemtym wykonuje się jedynie ruchy w przód, w tył oraz po przekąt- nej, powtarzając je kilkukrotnie w jednym miejscu. Dzięki temu na jednym centymetrze kwadratowym skóry znajduje się około 250 wkłuć. Aby uzyskać zadowalające efekty, zaleca się przeprowadzenie serii około 5 zabiegów [25, 27, 28]. Pen Pen to urządzenie elektryczne w kształcie długopisu, posia- dające akumulator. Jego ruch przypomina drgania. Zawiera wymienne końcówki zwane kartridżami, które posiadają od 9 do 36 igieł w kilku rzędach. Podczas pracy igły wysuwają się z szybkością ponad 100 razy na sekundę. Pen do mezotera- pii mikroigłowej posiada małą średnicę końcówki, przez co można łatwo opracować stosunkowo małe powierzchnie jak okolice oka, ust czy nos. Dużą zaletą przeprowadzenia zabie- gu z wykorzystaniem tego urządzenia jest możliwość opraco- wania różnych partii podczas jednej sesji zabiegowej, dlate- go że ma ono funkcję zmiany głębokości wkłucia w skórę od 0,25 do 2,5 mm. Igły wkłuwane są pod kątem prostym, przez co nakłucia są precyzyjne i nie powodują rozrywania tkanki jak w przypadku rollerów, okres gojenia się skóry jest zatem krótszy [25]. Stempel Pieczątki zwane inaczej stemplami są stosunkowo rzad- ko stosowane w gabinetach ze względu na występowanie na rynku coraz nowszych technologii. Przypominają one wy- glądem stemple, na końcu których znajdują się liczne igły. Ich długość waha się między 0,2 a 3 mm, natomiast średni- ca wynosi 0,12 mm. Stosuje się je do opracowania małych po- wierzchni jak pojedyncze blizny lub zmarszczki, także w celu uregulowania wydzielania łoju na owłosionej skórze głowy czy zwiększenia ukrwienia i lepszego odżywienia skóry gło- wy, co przekłada się na zmniejszenie wypadania włosów. Me- toda wkłucia przypomina dermapen, ponieważ wykonuje się je prostopadle do powierzchni skóry. Podobnie jak w przy- padku rollerów można opracować jednym urządzeniem tyl- ko konkretny obszar [25]. W zależności od głębokości wkłucia oraz wymiarów igieł, zostały ustalone określone rodzaje mikronakłuwań: ko- smetyczne, medyczne i chirurgiczne. Mikronakłuwanie ko- smetyczne jest najbardziej powierzchowne. Wykonuje się je w celu zwiększania penetracji składników aktywnych. Nakłu- cia medyczne pod względem długości igieł znajdują się po- między mikronakłuwaniami kosmetycznymi a chirurgiczny- mi. Do zabiegów z wykorzystaniem takiej metody używane są igły o długości od 1 do 2 mm. Wprowadzenie igły o takiej długości ma za zadanie stymulo- wanie skóry do intensywnej regeneracji, włącznie z jej restruk- turyzacją oraz aktywacją fibroblastów do wzmożonej produkcji kolagenu. Zabieg z iniekcją o takiej głębokości może powodo- wać ból, dlatego przed zabiegiem należy zaaplikować preparat znieczulający. Na twarzy zazwyczaj wykonuje się zabiegi igłą o długości 1 mm, na przykład w celu zniwelowania blizn po- trądzikowych, natomiast na innych partiach ciała, gdzie skó- ra jest grubsza stosuje się igły o długości 2 mm. Wskazaniami do mikronakłuwań medycznych na innych obszarach ciała są: rozstępy, cellulit, spadek elastyczności skóry, dotyczy to takich partii ciała jak: brzuch, uda, pośladki i ramiona. Ostatnia od- miana mikronakłuć, stosowana w dziedzinie medycyny, dzia- ła na największej głębokości. Igła o długości 3-4 mm przenika przez cały naskórek, skórę właściwą, aż do warstwy podskórnej tkanki. Celem takiego zabiegu jest pobudzenie całej struktury skóry do przebudowy na wszystkich jej poziomach. Przed wy- konaniem mikronakłuwania chirurgicznego należy znieczulić pacjenta miejscowo lub ogólnie [30]. Zasada działania mezoterapii mikroigłowej opiera się na wy- konaniu nakłuć w sposób kontrolowany. Dzięki temu powstają urazy, które stymulują skórę do regeneracji. Podczas wykony- wania wkłucia dochodzi do krwawienia wskutek uszkodzenia naczyń krwionośnych, co zapoczątkowuje proces regeneracji skóry [30]. Wydzielają się wówczas cytokiny odpowiedzialne za procesy gojenia się skóry. Zostaje zwiększona produkcja ko- lagenu i elastyny oraz ilość nowych naczyń krwionośnych, co skutkuje lepszym odżywieniem skóry. W uszkodzonej tkance zachodzi proces „remodelingu”, w którym nowo powstały ko- lagen zostaje poddany obróbkom enzymatycznym do kolage- nu typu I, który pełni w skórze rolę podporową. Cały ten proces odnowy komórkowej trwa nawet do kilku tygodni. Efektem jest bardziej jędrna, elastyczna i odporna na czynniki mechanicz- ne skóra. Zabieg ten jest szczególnie polecany jako profilakty- ka przeciwzmarszczkowa dla osób zmagających się z bliznami i przebarwieniami po trądziku. Mezoterapię stosuje się także na owłosionej skórze głowy w przypadku osłabionych włosów i z tendencją do wypadania. Przed przystąpieniem do zabiegu muszą zostać wykluczone przeciwwskazania takie jak: ciąża, laktacja, otwarte rany, niekontrolowana cukrzyca, uczulenie na którykolwiek ze składników preparatu, przyjmowanie kortyko- steroidów, skłonność do powstawania keloidów i stany choro- bowe w miejscu zabiegowym [25]. Rys.3 Rysunek schematyczny przedstawiający pracę rollera na skórze Źródło: [25] 6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 27 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” NNext >