< Previous6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 108 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E • ostry – trwający do 6 miesięcy; • przewlekły – trwający dłużej niż 6 miesięcy. Dodatkowo, u 30% osób, u których diagnozuje się łysienie telogenowe, występuje objaw trichodynii – ból, pieczenie bądź swędzenie w okolicy owłosionej skóry głowy. Mecha- nizm procesu łysienia opiera się na procentowym wzroście włosów w fazie telogenu oraz synchronizacji cyklu wło- sowego. Może do tego doprowadzić kilka mechanizmów, takich jak opóźnione opuszczanie anagenu, charakte- rystyczne dla mechanizmu łysienia poporodowego, czy krótki anagen, który jest najczęstszym mechanizmem ły- sienia telogenowego o charakterze przewlekłym. Wypada- nie poporodowe ma najczęściej charakter rozproszony na całym obszarze skóry głowy lub też ograniczony do strefy skroniowo-czołowej (zakola). Nadmierne wypadanie Łysienie telogenowe rozpoczyna się od 2 do 6 miesięcy od chwili zadziałania czynnika sprawczego (w tym wypadku: porodu). W trakcie trwania tego typu łysienia widoczna jest m.in.: • nadmierna utrata włosów podczas mycia, czesania, su- szenia, na ubraniach, podczas codziennych czynności, • zmniejszona objętość włosów po upięciu, • rozproszone przerzedzenia. Utratę objętości należy zawsze porównywać do standardo- wej ilości włosów z przeszłości. U każdej osoby ta liczba może być indywidualna, w związku z tym obserwacje należy robić wyłącznie w swoim kierunku. Szacuje się, że dzienna nor- ma wypadających włosów zamyka się w przedziale 50-100, a nawet 150. Jeśli u danej osoby włosy od zawsze wypadały w ilości 50 i w pewnym momencie ta liczba wzrosła do 80, to pomimo iż ta liczba w dalszym ciągu mieści się w widełkach dziennej normy, to jest to już ilość nadmierna w stosunku do tego, co było w przeszłości. PRZYCZYNY ŁYSIENIA W trakcie ciąży, a także po porodzie i w okresie karmienia piersią bardzo często pojawiają się takie dodatkowe problemy, związane ze zdrowiem, jak: niedobory żelaza, ferrytyny, wita- miny D3, witamin z grupy B w tym B12, zaburzenia hormonal- ne tarczycy, cukrzyca ciążowa, silny stres czy zaburzony rytm dobowy snu. Problemy te mogą dodatkowo przyczyniać się do nasilonego łysienia telogenowego. W tym okresie należy zwrócić szczególną uwagę na stan zdrowia i swoje samopo- czucie, ponieważ dopóki nie zostaną przywrócone prawidło- we normy funkcjonalne parametrów laboratoryjnych, dopóty może trwać wypadanie telogenowe włosów. Wówczas łysie- nie to będzie błędnie postrzegane jako wypadanie ze względu na zmiany hormonalne po porodzie, a tak naprawdę przyczy- na wypadania może okazać się inna. W 2016 r. przeprowadzono badanie w czterech klinikach dermatologicznych w Iranie. Populacja statystyczna obej- mowała kobiety w wieku 17-48 lat, które urodziły dziecko w ciągu ostatnich sześciu miesięcy. W tym celu 329 kobiet uczęszczających do klinik zostało zbadanych pod kątem utraty włosów i jej czynników ryzyka. Wyniki badania ujawniły, że 68,4% uczestniczek cierpiało na poporodowe wypadanie włosów. Dodatkowo, wykryto istotny związek pomiędzy poporodowym wypadaniem włosów a zmienny- mi, jak: anemia, karmienie piersią, karmienie nocne, cu- krzyca ciążowa, niedoczynność tarczycy w wywiadzie oraz stres przed i w trakcie porodu. PROFILAKTYKA Okres przedporodowy W tym okresie warto przede wszystkim zadbać o fizjo- logiczne środowisko dla wzrostu nowych włosów. Od- powiednio utrzymane lekko kwaśne pH skóry głowy, prawidłowa mikroflora skóry i nienaruszony płaszcz hy- drolipidowy będą stanowić solidny fundament dla nowo rosnących włosów. Na tym etapie można wspomóc ich stymulację i tym samym poprawić jakość włosów. Po- mocne mogą okazać się różnego rodzaju trychologiczne preparaty stymulujące, odżywcze i wzmacniające, a także prawidłowo dopasowany szampon do typu i potrzeb skó- ry głowy. Nie można zapominać o peelingu. Skupiając się na tych pierwszych, należy zwrócić szczególną uwagę na skład produktu. Powinien on bazować na wodzie i delikat- nych substancjach wzmacniająco-odżywczych, jednak każdą chęć stosowania tego typu produktów powinno się wcześniej skonsultować ze specjalistą trychologii lub le- karzem prowadzącym. Niezawodną metodą może okazać się również masaż skóry głowy, który pobudzi mikrokrą- żenie. W dużej mierze to właśnie dzięki naczyniom krwio- nośnym następuje odżywienie mieszków włosowych. W przypadku braku przeciwwskazań zdrowotnych, jak i ze strony lekarza prowadzącego, kobieta może też skorzy- stać z zabiegów delikatnie stymulujących i odżywczych, jak np. infuzja tlenowa. Okres poporodowy Okres poporodowy to moment, w którym często u wielu kobiet pojawia się nadmierne wypadanie włosów, utrata objętości czy problemy z kondycją skóry głowy. Dlatego właściwa pielęgnacja skóry głowy (taka sama jak w okre- sie przedporodowym) w tym okresie jest niezwykle istot- na. Okres poporodowy to również czas, w którym moż- na skupić się na większej ilości działaniach w kierunku stymulacji i wzmacniania mieszków włosowych jednak zaleca się to po okresie karmienia piersią. W większości przypadków nadmierna utrata włosów w okresie popo- rodowym znika naturalnie wraz z upływem czasu, dla- tego istotna jest odpowiednia edukacja, aby zniwelować 6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 109 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E niepokój kobiet, dotyczący trwałości tego problemu. Jed- nak u niektórych osób może utrzymywać się przez dłuż- szy czas lub nawet się utrwalić. Warto podkreślić, że ważne jest zachowanie cierpliwości i troski o siebie w tym wyjątkowym okresie macierzyń- stwa, a włosy powinny powrócić do swojego naturalnego cyklu wzrostu w miarę normalizacji poziomu hormonów po okresie karmienia piersią. Aby zadbać o zdrowe włosy w okresie karmienia piersią, warto skupić się na właściwej diecie, bogatej w witaminy i minerały, które wspierają zdrowie włosów, takie jak wi- taminy z grupy B, witamina A, C, D czy żelazo. Dodatkowo, ważne jest unikanie stresu, który również może wpływać na kondycję włosów. Każde ciało jest inne, więc nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi, czy można stymulować wzrost włosów w okresie karmienia piersią. Jeśli obser- wuje się znaczny spadek jakości włosów lub innych niepo- kojących zmian, warto skonsultować się z lekarzem, który może ocenić indywidualną sytuację i zaproponować odpo- wiednie rozwiązania. Dotychczas przeprowadzono badania, dotyczące różnych metod leczenia, głównie skupiających się na farmakotera- pii, takich jak leczenie hormonami tarczycy (liotyronina i lewotyroksyna), stosowanie miejscowych płynów, zawie- rających progesteron i estradiol, a nawet doustne środki an- tykoncepcyjne. Jednakże wszystkie dostępne badania mają pewne ograniczenia, takie jak mała liczba uczestników, brak grupy kontrolnej lub subiektywny pomiar odpowiedzi na leczenie. Jasno wynika z tych badań, że żadne konkretne leczenie nie zostało dostatecznie zbadane, aby uzasadnić jego zalecenie jako skuteczne w klinicznym leczeniu. Bez możliwości postawienia dokładnej diagnozy przyczyno- wej i patogenetycznej, szanse na skuteczne kontrolowanie łysienia za pomocą metody prób i błędów są niewielkie. Obecnie stosowane strategie leczenia włosów mają cha- rakter objawowy i niespecyficzny. Dlatego konieczne jest prowadzenie dalszych badań w celu opracowania nowych, ukierunkowanych metod, które będą oparte na obserwacji współistniejących mechanizmów biologicznych. Poza procesem przebudowy szyjki macicy w trakcie ciąży, obserwuje się również znaczący wzrost poziomu wielu hor- monów, takich jak hormon tarczycy oraz hormony andro- genowe i estrogenowe, które mają wpływ na cykl wzrostu włosów. Badania przeprowadzone na tkankach łączących szyjkę macicy wykazały, że w czasie ciąży poziom pro- gesteronu wzrasta o około 900%, estronu o 400%, estra- diolu o 800%, a estriolu o 900%. Po usunięciu łożyska, po porodzie, poziomy progesteronu i estrogenów powracają do normy w ciągu 2-4 dni. Ponadto, dalsze zmiany hormo- nalne związane z ciążą zostały dobrze udokumentowane w literaturze, a dowody wskazują na zwiększoną produk- cję kortyzolu. Faktycznie ustalono związek między ciążą a stężeniem kortyzolu we włosach. Stwierdzono, że u matek noworodków w wieku 2-4 dni średnie poziomy kortyzolu w surowicy były o 200% wyższe niż u kobiet niebędących w ciąży. Podobne wyniki zostały odnotowane przez innych badaczy, którzy zaobserwowali znacznie podwyższone po- ziomy kortyzolu we włosach u kobiet w ostatnim miesiącu ciąży i pierwszym miesiącu po porodzie. W związku z tym ustalono, że poziomy kortyzolu u matek wzrastają o 300% w trzecim trymestrze ciąży w porównaniu z poziomami kobiet, które w ciąży nie są. W okresie poporodowym śred- nie stężenia całkowitego kortyzolu były niższe niż w czasie ciąży, jednak nadal utrzymywały się na wyższym poziomie w porównaniu z grupą kontrolną. Obecnie istnieje niewie- le dowodów naukowych, które potwierdzają skuteczność konkretnej terapii leczenia łysienia poporodowego. Więk- szość stosowanych strategii leczenia ma charakter objawo- wy i niespecyficzny. Warto pamiętać, że proces odzyskiwania pełni włosów po porodzie wymaga czasu i cierpliwości. Regularne sto- sowanie zdrowych nawyków i ewentualne skonsultowanie się z ekspertem mogą pomóc w powrocie do pięknej i zdro- wej fryzury. PODSUMOWANIE Nadmierne wypadanie włosów po ciąży stanowi istotny problem, który dotka wielu kobiet. Jego mechanizm jest wieloczynnikowy, jednak główną rolę odgrywają zacho- dzące zmiany hormonalne w organizmie. Ponadto, takie czynniki, jak stres, niedobory żywieniowe, zaburzenia hor- monalne tarczycy czy zaburzony rytm dobowy snu, mogą dodatkowo być przyczyną łysienia telogenowego. Należy pamiętać, że mimo iż jest to chwilowy etap, nie należy go lekceważyć, a obserwować i podejmować odpowiednie działania w zależności od potrzeb. Prawidłowa pielęgnacja skóry głowy, uzupełnianie niedoborów, regularne kontro- lne badania krwi i odpowiednia dieta, będą fundamentem odrostu mocnych włosów. BIBLIOGRAFIA 1. Eastham JH. Postpartum alopecia. Ann Pharmacother. 2001;35(2):255-258. 2. Ebrahimzadeh-Ardakani M, Ansari K, Pourgholamali H, Sadri Z. Investigating the prevalence of postpartum hair loss and its associated risk factors: a cross- -sectional study. Iran J Dermatol. 2021;24:295-299. 3. Thom E. Pregnancy and the hair growth cycle: anagen induction against hair growth disruption using Nourkrin® with Marilex® , a proteoglycan replace- ment therapy. J Cosmet Dermatol. 2017;16(3):421-427. 6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 110 OSMO TONIC – NOWE ROZWIĄZANIE DLA PODOLOGII! Płyn do stóp zmiękczający zrogowacenia z osmolitami i aminokwasami to nowy produkt do pracy salonowej, ułatwiający ich usuwanie przy użyciu narzędzi podologicznych. Odpowiedni dla skóry bardzo suchej i odwod- nionej. Osmo Tonic wykorzystuje zjawisko osmozy oraz zalety pielęgnacyjne najbardziej skutecznych skład- ników nawilżających i przekuwa je na działanie zmiękczające. Teraz, podczas zabiegu usuwania twardego naskórka, można zapewnić skórze nawodnienie i ochronę przed utratą odpowiedniego poziomu nawilżenia. Efekt zabiegu z użyciem tego preparatu to nie tylko gładka skóra bez zrogowaceń, ale także odpowiednio na- wilżony i elastyczny naskórek z właściwym poziomem nawodnienia oraz doskonała baza do aplikacji takich produktów regeneracyjnych, jak maści, kremy czy maski. ENDERMOMED – PLATFORMA DO MODELOWANIA SYLWETKI I UJĘDRNIANIA SKÓRY Endermomed to nowoczesna platforma do modelowania sylwetki i ujędrniania skóry. Pięć technologii w jednym urządzeniu: masaż podciśnieniowy, rolki sferyczne, fala ra- diowa, kawitacyjna liposukcja ultradźwiękami i laser emitujący światło podczerwone 940 nm. Synergia tych sprawdzonych technologii pozwala uzyskać nieosiągane do- tychczas efekty. Endermomed likwiduje cellulit, wyszczupla, ujędrnia ciało oraz sku- tecznie modeluje sylwetkę, usuwając nagromadzony lokalnie tłuszcz. Endermomed to urządzenie najnowszej generacji, nie wymaga ubierania się do zabiegu w specjalny kostium. Wyposażony jest w cztery głowice dostosowane do różnych partii ciała, które jeszcze bardziej intensyfikują efekty zabiegowe. 6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 111 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E W Polsce notuje się jedne z najwyższych w Euro- pie wskaźników zachorowalności i umieralności z powodu raka szyjki macicy. W roku 2020 zare- jestrowano 3862 nowe przypadki tej choroby, co przyczyniło się do 2137 zgonów. Dziennie średnio sześć Polek otrzymuje diagnozę raka szyjki maci- cy, a cztery umierają z jego powodu. W obliczu tych alarmujących statystyk kluczowe staje się podkre- ślenie znaczenia działań prewencyjnych. Skutecz- ne programy profilaktyczne, edukacja oraz dostęp do badań przesiewowych stanowią istotny krok w zmniejszeniu wskaźników zachorowalności i umieralności z powodu raka szyjki macicy. W prewencji raka szyjki macicy kluczową rolę odgrywają trzy najważniejsze metody: • Badanie cytologiczne, powszechnie znane jako test Pap, pozwala na wczesne wykrycie zmian komórkowych, umożliwiając tym sa- mym szybką interwencję i leczenie; • Testy na obecność HPV, identyfikujące kon- kretne typy wirusa, związane z rozwojem raka szyjki macicy; • Szczepienia przeciwko HPV, stanowiące sku- teczną formę prewencji pierwotnej, redu- kujące ryzyko zakażenia i rozwoju choroby. W obecnie przyjętym przez Narodowy Fun- dusz Zdrowia kalendarzu szczepień, szczepi się zarówno dziewczynki, jak i chłopców w wieku 12-13 lat. Warto podkreślić, że zaszczepić może się także osoba dorosła. Razem te trzy podejścia tworzą kompleksowy system profilaktyki, dążący do ograniczenia wy- stępowania tego nowotworu i zmniejszenia ilo- ści zachorowań. Rak szyjkg saygyy stanowg gstotne wyzwa- nie dla zdrowia kobiet na całym świecie. W 2020 r. zarejestrowano ponad 600 tysięcy nowych przypadków tej choroby, a lgyzba zgonów przekroczyła 340 tysięcy. Co dwie minuty na całym świecie jedna kobieta prze- grywa walkę z tą chorobą. Przytoczone liczby rzucają światło na powagę problemu, a jed- nocześnie zwracają uwagę na potrzebę sku- tecznych działań prewencyjnych, wczesnego wykrywania oraz wdrożenia leczenia onko- loogyzneoo. Cytologia i testy HPV w profilaktyce raka szyjki macicy Iwona Rzesgenguk mgr farm., kierownik apteki, absolwentka studiów podyplomowych na kierunku chemia kosmeceutyczna, współpracuje z fundacjami onkologicznymi, właścicielka gabinetu kosmetologii onkologicznej we Wrocławiu, gdzie z wielkim zaangażowaniem wspiera pacjentów onkologicznych, specjalistka pielęgnacji skóry w trakcie terapii onkologicznych6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 112 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E BADANIE CYTOLOGICZNE Badanie cytologiczne ma korzenie sięgające połowy XX w. – wprowadził je amerykański cytolog dr George Papanico- laou. Od tamtej pory test Pap stał się niezwykle istotnym narzędziem w profilaktyce raka szyjki macicy, przyczy- niając się do rewolucji we wczesnym wykrywaniu i lecze- niu tej choroby. Obecnie wyróżniamy dwie metody prze- prowadzenia badań cytologicznych: cytologię szkiełkową i płynną, mające na celu wykrywanie ewentualnych zmian komórkowych w szyjce macicy. Główne różnice polegają na przygotowaniu pobranej próbki. • Cytologia szkiełkowa Procedura: komórki są pobierane z szyjki macicy przy uży- ciu specjalnej szczotki lub łopatki i nakładane na szkiełko mikroskopowe. Przygotowanie próbki: komórki są na- stępnie utrwalane i barwione, co ułatwia ich analizę pod mikroskopem. Ocena: patolog ocenia komórki pod kątem wszelkich nieprawidłowości, takich jak HSIL (high-grade squamous intraepithelial lesion) czy LSIL (low-grade squ- amous intraepithelial lesion). • Cytologia płynna (LBC, liquid-based cytology) Procedura: komórki są pobierane z szyjki macicy, podobnie jak w przypadku cytologii szkiełkowej, ale są umieszczane w specjalnym roztworze zamiast bezpośrednio na szkiełku. Przygotowanie próbki: płyn zawierający komórki jest pod- dawany specjalnemu procesowi, w wyniku którego powsta- je jednolita warstwa komórkowa na szkle mikroskopowym. Ocena: otrzymana jednolita warstwa komórkowa ułatwia analizę pod mikroskopem. Ponadto, jeśli wyniki początko- we są niejednoznaczne, umożliwia przeprowadzenie dodat- kowych testów, takich jak test na obecność HPV. Obie metody mają na celu identyfikację potencjalnych zmian komórkowych w szyjce macicy, ale różnią się sposo- bem przygotowania i metodą oceny próbki. Cytologia płyn- na jest często uważana za bardziej precyzyjną i eliminującą niektóre problemy, związane z próbkami szkiełkowymi, ta- kie jak komórki zakrywające się nawzajem. Ostateczny wy- bór między tymi dwoma metodami może zależeć od prefe- rencji lekarza i dostępności technologii w danym regionie. Rodzaje wyników Wynik cytologii, który może otrzymać pacjentka, zostaje udostępniony w okresie od 10 do 20 dni kalendarzowych od daty przeprowadzenia badania. Może on obejmować: • NILM (no intraepithelial lesion or malignancy): brak stwierdzonych zmian śródnabłonkowych oraz procesu złośliwego, co potwierdza, że cytologia jest prawidłowa; • ASC-US (atypical squamous cells of undetermined signifi- cance): wykrycie niejednoznacznych komórek płaskona- błonkowych, których znaczenie nie jest w pełni określone; • LSIL (low-grade squamous intraepithelial lesion): stwier- dzenie zmian śródnabłonkowych niskiego stopnia; • ASC-H (atypical squamous cells, cannot exclude HSIL): obecność atypowych komórek śródnabłonkowych, nie można wykluczyć zmian śródnabłonkowych dużego stopnia (HSIL); • HSIL (high-grade squamous intraepithelial lesion): wykry- cie zmian śródnabłonkowych dużego stopnia; • AGC-US (atypical squamous cells of undetermined signi- ficance): obecność atypowych komórek gruczołowych o nie do końca określonym znaczeniu, czyli nieprawidło- wych komórek nabłonka gruczołowego. Czas oczekiwania na wynik oraz jego interpretacja są klu- czowe dla wdrożenia odpowiedniego planu leczenia i mo- nitorowania zdrowia kobiety. Należy przy tym pamiętać, że czułość klasycznej cytologii (szkiełkowej) wynosi 45-55%, natomiast cytologii płynnej – do 70%. Oznacza to, że przy- najmniej trzy pacjentki na dziesięć przebadanych wyjdą z gabinetu ginekologicznego nieświadome toczącego się procesu nowotworowego. HPV – WIRUS BRODAWCZAKA LUDZKIEGO Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, human papilloma vi- rus) stanowi globalne wyzwanie zdrowotne ze względu na swój potencjał onkogenny. Transmisja wirusa odbywa się najczęściej przez kontakty seksualne. Nierzadko jest on głównym czynnikiem ryzyka dla wielu rodzajów no- wotworów, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, m.in: raka szyjki macicy, jamy ustnej, gardła, przełyku, prącia i od- bytu. Niektóre typy HPV są szczególnie znane ze swojego onkogennego działania, co zwiększa istotność profilaktyki i badań przesiewowych. Wśród najbardziej inwazyjnych i onkogennych typów HPV znajdują się: 16, 18, 31, 33, 45, 51, 52, 56 i 58. Według szacunków WHO od 50% do nawet 80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn będzie zakażo- nych wirusem HPV. Wirus HPV zostaje wykryty w 99,7% przypadków raka szyjki macicy, co obrazuje, jak wielkie znaczenie mają testy, wykrywające obecność materiału genetycznego tego wirusa. Test HPV Przez ponad pół wieku cytologia odgrywała kluczową rolę w pierwszorzędnej prewencji raka szyjki macicy. Z bie- giem czasu coraz większe znaczenie zyskuje również test HPV. Wiadomo, że infekcja onkogennymi typami wirusa HPV jest istotna dla rozwoju neoplazji szyjki macicy, (CIN, cervical intraepithelial neoplasia), gruczolakoraka, a także inwazyjnego raka szyjki macicy. Test HR HPV (high-risk HPV) opiera się na badaniach molekularnych. Polega na wykrywaniu DNA (DNA, deoxyribonucleic acid) wirusa HPV o wysokim ryzyku w pobranych próbkach, w sposób podobny jak w badaniu cytologicznym. Istnieje również możliwość samodzielnego pobrania materiału do badania przez kobiety w domu. Propozycja taka może przełamać 6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 113 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E wiele barier i znacząco zwiększyć zaangażowanie kobiet, które wcześniej nieregularnie uczestniczyły w badaniach przesiewowych. Jednakże możliwość skorzystania z tego podejścia do przeprowadzenia rzetelnych badań pozostaje nadal kwestią sporną. Obecne testy molekularne pozwa- lają na wykrycie aż 30 typów wirusa HPV, zarówno silnie onkogennych, jak i tych o niskim ryzyku. Badanie to po- zwala na zapobieganie patogennym zmianom w komór- kach, podczas gdy cytologia uwidacznia już komórki zmie- nione, o charakterze nowotworowym. Wykrycie obecności HPV pozwala na blisko 100% skuteczność leczenia, a także chroni pacjenta przed rozwojem procesu nowotworowego. Jeśli wynik testu jest negatywny (nie wykryto materiału genetycznego wirusa), wystarczy go powtórzyć nawet za pięć lat, podczas gdy wykonanie cytologii zalecane jest co roku. W stosunku do cytologii, testy HPV charakteryzu- ją się blisko 100% skutecznością oraz innymi istotnymi zaletami, takimi jak: wczesne wykrywanie zakażeń (gdy choroba przebiega jeszcze bezobjawowo), wysoka czułość oraz precyzja wyników, wykrywanie wielu typów HPV przy mniejszej wrażliwości na czynniki zewnętrzne. PODSUMOWANIE W leczeniu raka szyjki macicy najważniejsza jest profilak- tyka. Obecnie refundowana cytologia dotyczy kobiet w wie- ku 25-64 lata, a wymaz można pobrać tylko raz na trzy lata. Niestety, tak długie przerwy pomiędzy badaniami profi- laktycznymi nie dają gwarancji bezpieczeństwa. Często kobiety decydują się na coroczny wymaz cytologiczny, któ- ry nie jest refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Aktualnie testy HPV również nie są finansowane z budżetu państwa, a koszt takiego testu (do wykonania w warun- kach domowych) to ok. 250 zł, natomiast wykonanie profe- sjonalnego testu w gabinecie diagnostycznym to wydatek rzędu 300-350 zł. 22-28 stycznia 2024 r. obchodzony jest Europejski Ty- dzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy. Warto wykorzystać ten czas do propagowania wiedzy na temat chorób nowo- tworowych, zwłaszcza raka szyjki macicy, a także zastano- wić się, jak skuteczniej rozpropagować profilaktykę i dzia- łania prewencyjne. absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na Wydziale Farmaceutycznym, ukończyła studia podyplomowe na kierunku Chemia kosmeceutyczna na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, od ponad roku pełni obowiązki kierownika w aptekach ogólnodostępnych. Właścicielka Gabinetu Kosmetologii Specjalistycznej i Onkologicznej La Fonte we Wrocławiu, gdzie z pasją i ogromnym zaangażowaniem tworzy personalizowane kremy i procedury zabiegowe dla pacjentów onkologicznych lub wymagających nieszablonowego podejścia i zrozumienia problemu w ujęciu holistycznym, współpracuje z fundacjami onkologicznymi, gdzie edukuje pacjentów w zakresie pielęgnacji oraz redukcji działań niepożądanych leczenia, prowadzi zajęcia dla studentów, dotyczące podstaw dermatologii. Współwłaścicielka sklepu internetowego Ciao! – Niesamowite kosmetyki z Włoch, w którym stawia na jakość, świadomość składników, indywidualne podejście i dobór preparatów do potrzeb każdej klientki. + 48 604 561 597 Iwona Rzesgenguk6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 115 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E W obszarze kosmetologii, raportowanie, dotyczą- ce wytworzonych odpadów, nazywane sprawoz- dawczością środowiskową, to proces zbierania danych, dotyczących emisji gazów, zużycia su- rowców oraz produkcji i zarządzania odpadami, powstającymi w ramach działalności kosmetycz- nej. Jest to system raportowania, którego celem jest monitorowanie wpływu salonów kosmetycz- nych na środowisko w dążeniu do minimalizacji negatywnego oddziaływania na naszą planetę. KTO JEST ZOBOWIĄZANY DO SPRAWOZDAWCZOŚCI ŚRODOWISKOWEJ? Obowiązek sprawozdawczości o wytworzonych odpadach dotyczy każdego salonu kosmetycznego, niezależnie od jego rozmiaru. Oznacza to, że za- równo duże salony kosmetyczne, jak i małe gabine- ty muszą regularnie dostarczać raporty, dotyczące rodzaju odpadów, ilości wytworzonych odpadów, sposobu ich gromadzenia oraz sposobu utylizacji. Nawet jeśli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą w dziedzinie kosmetologii, nadal mu- sisz spełniać te wymogi sprawozdawczości. Sprawozdawczość, dotycząca odpadów, to tylko jedna część zobowiązań salonów kosme- tycznych. Oznacza to, że oprócz raportowania o odpadach, salon kosmetyczny powinien mo- nitorować swoje oddziaływanie na środowisko, takie jak emisja gazów cieplarnianych, zużycie wody i energii, a także korzystanie z surowców naturalnych. Poznanie i przestrzeganie tych wy- mogów sprawozdawczości jest niezwykle istotne. Po pierwsze, pomaga to w utrzymaniu zgodności z przepisami prawnymi, dotyczącymi ochrony środowiska. Po drugie, pozwala na kontrolę i mi- nimalizację negatywnego wpływu działalności salonu kosmetycznego na środowisko. Wreszcie, świadomość tych zobowiązań może przyczynić się do wzmocnienia pozytywnego wizerunku salonu kosmetycznego jako przedsiębiorstwa dbającego o środowisko. COROCZNE SPRAWOZDANIE O WYTWARZANYCH ODPADACH 15 marca 2024 r. upływa termin składania: • sprawozdania o wytworzonych odpadach i go- spodarowaniu odpadami – raport składany poprzez bazę BDO, • sprawozdania o produktach, opakowaniach i gospodarowaniu odpadami – raport składa- ny poprzez bazę BDO. Salony kosmetyczne, będące podmiotami gene- rującymi odpady, zobowiązane są do przygoto- wania corocznego sprawozdania, dotyczącego wytwarzanych odpadów. Ten raport nie tylko jest elementem zarządzania środowiskowego, ale również umożliwia śledzenie oraz kontrolę nad odpadami, generowanymi podczas świadczenia usług kosmetycznych. Dodatkowo, jeśli salon kosmetyczny oferuje klientom produkty w opa- kowaniach lub korzysta z reklamówek, również musi przygotować raport, dotyczący produktów, opakowań i gospodarowania odpadami. Termin na złożenie tego sprawozdania również wyzna- czony jest na 15 marca każdego roku. W obeynyyh yzasayh troska o środowi- sko stała się kluczowym priorytetem dla każdej branży. W sedgayh g materiałach edukacyjnych coraz częściej spotykamy ter- sgny „raportowange ekoloogyzne” yzy „zobo- wiązania środowiskowe”. Czym konkretnie jest raportowange ekoloogyzne w dzgedzgnge kosmetologii? Obowiązki sprawozdawcze gabinetów kosmetycznych welgna Kubgsa specjalistka ds. ochrony środowiska w EONOVA, absolwentka Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach, od ponad 10 lat zajmuje się wsparciem przedsiębiorstw w zakresie wypełniania obowiązków związanych z ochroną środowiska6 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 116 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E KARY ZA ŁAMANIE PRZEPISÓW ŚRODOWISKOWYCH Lista obowiązków nakładanych na przedsiębiorców w ob- szarze ochrony środowiska wydaje się nie mieć końca. Łatwo w takiej sytuacji o pominięcie pewnych niezbędnych dzia- łań. Firmom zdarza się nie dotrzymać terminów w zakresie opłat środowiskowych oraz składania odpowiednich spra- wozdań za dany rok kalendarzowy. Tymczasem brak świa- domości obowiązków sprawozdawczych z zakresu ochrony środowiska wiąże się z ryzykiem nałożenia na przedsiębior- cę wysokich kar finansowych. Aby tego uniknąć, ważne jest, żeby wszystkie obowiązki sprawozdawcze wykonywane były rzetelnie, zgodnie z zapisami prawa ochrony środowi- ska oraz z zachowaniem odpowiednich terminów. Zgodnie z art. 180a Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o od- padach, podmiot, który mimo obowiązku nie składa spra- wozdania o wytworzonych odpadach i zarządzaniu nimi, podlega karze grzywny, która może wynieść nawet 5 tys. zł. EWIDENCJA ODPADÓW Oprócz raportowania, gabinety kosmetyczne zobowią- zane są do prowadzenia ewidencji odpadów. To systema- tyczne rejestrowanie rodzaju, ilości i sposobu utylizacji odpadów generowanych w trakcie wykonywania usług kosmetycznych. Nieprowadzenie ewidencji również może skutkować sankcjami finansowymi. Nieprowadzenie ewi- dencji odpadów, prowadzenie jej w sposób nieterminowy lub niezgodny ze stanem faktycznym – administracyjną karą pieniężną od tysiąca do nawet miliona złotych. Bardzo ważnym elementem dla każdej firmy, która produ- kuje odpady inne niż komunalne lub opakowania, jest bieżą- ca znajomość wszelkich dokumentów prawnych i komplek- sowe prowadzenie dokumentacji przedsiębiorstwa. Należy to robić dokładnie i skrupulatnie, aby nie popełnić żadnego błędu i móc skorzystać z dodatkowych opcji dla działalności gospodarczych, jakie przewiduje ustawa. Nasi eksperci są w stanie pomóc każdemu przedsiębiorstwu i działalności gospodarczej w kompleksowej obsłudze środowiskowej. Obowiązki sprawozdawcze są istotnym aspektem za- rządzania środowiskowego dla salonów kosmetycznych. Mimo że mogą wydawać się zbyt szczegółowe, ich prze- strzeganie jest niezbędne do spełnienia wymogów prawa i świadczy o zaangażowaniu firmy i trosce o ochronę śro- dowiska. Pamiętajmy, że dbałość o środowisko to nie tylko dobra praktyka, ale także wymóg prawny. Nieznajomość aktualnych przepisów nie jest usprawiedliwieniem. Dlate- go też istotne jest, abyśmy wspólnie podejmowali działania na rzecz ochrony naszego otoczenia. Pamiętaj o sprawozdaniu rocznym! Spełnij swój obowiązek do 15 marca. Do końca grudnia skorzystaj z promocyjnej ceny www.emka.com.pl/sprawozdanie-bdoNext >