5 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
547
N
artykuł naukowy
medycyna Estetyczna
|
|
Selektywna fototermoliza
Teoria selektywnej fototermolizy (
selective photothermolisis
) zo-
stała opracowana przez Andersona i Parrisha i opublikowana
w roku 1983. Można zaryzykować stwierdzenie, że jest to naj-
ważniejsza teoria dotycząca wykorzystania laserów i urządzeń
IPL w kosmetologii, medycynie estetycznej i dermatologii [5].
Selektywna fototermoliza polega na wybiórczej destrukcji
termicznej tkanek za pomocą ciepła wytworzonego na skutek
przyjęcia przez nie odpowiednio dużej dawki energii świetlnej.
Selektywność ta uzyskiwana jest przez odpowiednie dobra-
nie długości fali światła do absorpcji chromoforów zawartych
w tkankach [12]. Istotnym pojęciem jest czas termicznej relaksa-
cji, czyli czas, wktórymtkanka pozbywa się połowy dostarczonej
energii termicznej. Czas termicznej relaksacji jest indywidualną
cechą danej tkanki i zależy od jej wielkości (małe obszary schła-
dzają się szybciej niż duże). Aby uniknąć nadmiernego podgrze-
wania tkanek otaczających, należy tak dobierać czas trwania im-
pulsu, aby był równy lub mniejszy niż czas termicznej relaksacji.
Selektywna fototermoliza jest niezwykle użyteczna w praktyce,
gdyż poprzez odpowiedni dobór parametrów możemy skumulo-
wać energię w tkance docelowej w celu jej zniszczenia z jedno-
czesnym „oszczędzaniem” tkanek otaczających [5, 7, 12].
Umiejętność korzystania w praktyce z selektywnej fototer-
molizy pozwala nam minimalizować powikłania po zabiegach.
|
|
Zastosowanie urządzeń IPL i laserów
Zarówno lasery, jak i urządzenia IPL mają bardzo szerokie
spektrum zastosowań w kosmetologii, medycynie estetycznej,
dermatologii, okulistyce. Źródła światła w kosmetologii i me-
dycynie estetycznej wykorzystywane są głównie w terapiach
mających na celu zamykanie drobnych naczyń krwionośnych,
usuwanie przebarwień, odmładzanie skóry, likwidowanie
blizn, rozstępów, usuwanie owłosienia, usuwanie brodawek,
włókniaków, usuwanie tatuaży, trądziku.
Fale krótkie, czyli ultrafioletowe, stosowane są głównie do le-
czenia trądziku i łuszczycy. Fale widzialne i bliska podczerwień
umożliwiają w nieinwazyjny sposób zamykanie naczyń krwio-
nośnych, zmian pigmentowych, usuwanie owłosienia, tatuaży,
fotoodmładzanie. Natomiast fale długie – daleka podczerwień
pozwala na nieselektywne usuwanie tkanek: dermabrazja la-
serowa, zmiany skórne, np. brodawki [7]. Szczegółowy wykaz
wskazań do zastosowania różnego typu laserów oraz urządzeń
IPL opracował prof. L. Pokora [14].
|
|
Bezpieczeństwo
W przypadku pracy laserami i IPL niezwykle istotne jest prze-
strzeganie warunków bezpieczeństwa. Warunki bezpiecznej
pracy zawarte są w Polskiej Normach PN-EN 60825-1:2008.
W niniejszej normie zawarto minimalne wymagania dotyczące
bezpieczeństwa urządzeń laserowych: wymagania ogólne, wy-
magania produkcyjne i przewodnik użytkownika. Opisano różne
sposoby ochrony osób przed promieniowaniem laserowym w za-
kresie długości fali od 180 nm do 1 mm, jak również przed innymi
zagrożeniami będącymi wynikiem działania i stosowania urzą-
dzeń laserowych. Dokumentem regulującym również bezpieczeń-
stwo pracy z laserami jest dyrektywa Unii Europejskiej 2006/25/
WE w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdro-
wia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ry-
zyko spowodowane promieniowaniem optycznym [15].
Zgodnie z powyższymi dokumentami lasery zostały podzielo-
ne na 7 klas (1, 1M, 2, 2M , 3R, 3B, 4). Najniebezpieczniejsze są la-
sery z klasy 3B (średniej mocy – poniżej 500mW) i 4 (dużej mocy –
powyżej 500mW), gdyż niezamierzona ekspozycja na emitowane
przez nie promieniowanie (zarówno bezpośrednie, jak i również
odbite) może spowodować poważne uszkodzenia oczu lub skóry.
Każde urządzenie powinno być odpowiednio oznakowane.
W trakcie pracy z laserami i IPL należy pamiętać, że niniejszy
sprzęt może być tylko obsługiwany przez osoby przeszkolone,
konieczne jest stosowanie okularów ochronnych dla pacjenta
i dla operatora. W gabinecie, gdzie wykonywane są zabiegi, nie
powinno być luster lub innych powierzchni mogących odbijać
światło, używany sprzęt musi być sprawny i regularnie serwi-
sowany. Bardzo istotne dla unikania niepożądanych efektów
– powikłań po zabiegach jest rzetelne przeprowadzenie wywia-
du z osobą, która ma być poddana zabiegowi, oraz wykonanie
próby laserowej. W odniesieniu do własnych doświadczeń
w pracy z laserami i IPL zachęcam do wykonywania próby
laserowej obligatoryjnie. Próba laserowa polega na poddaniu
działaniu lasera lub IPL niewielkiego fragmentu skóry w celu
sprawdzenia, jaka będzie jej reakcja i takiego doboru parame-
trów zabiegowych, aby uniknąć powikłań w postaci oparzeń,
przebarwień itp. W takcie próby laserowej wykonuje się kilka
„strzałów”, zaczynając od najniższych do najwyższych parame-
trów zalecanych do danego fototypu skóry i rodzaju terapii. Je-
żeli bezpośrednio po próbie oraz kilka dni po niej nie wystąpią
powikłania, można przystąpić do wykonania całego zabiegu.
|
|
Podsumowanie
Powyższe rozważania miały na celu przybliżenie podstawo-
wych informacji dotyczących laserów i urządzeń IPL. W przy-
stępny sposób staraliśmy się omówić zagadnienia dotyczące
budowy urządzeń, dokonać ich klasyfikacji, opisać właściwości
światła, które emitują, wskazać, jak zachowuje się tkanka pod-
dana naświetlaniu oraz wskazać obszary, gdzie możemy wyko-
rzystać omawiane źródła światła.
Mając na uwadze wskazane powyżej różnice pomiędzy urzą-
dzeniami IPL a laserem, należy przede wszystkim pamiętać, że
IPL nie jest laserem, gdyż jego światło nie jest monochroma-
tyczne, koherentne i skolimowane. W tymmiejscu apeluję więc
o właściwe posługiwanie się terminami laser i IPL, bo niestety,
jak pokazuje praktyka, w większości gabinetów kosmetologicz-
nych urządzenia IPL nazywane są laserami. Takie nieprawdzi-
we informacje podawane są klientom i stale obecne są w rekla-
mach. Decydując się na wprowadzenie do gabinetu laserów czy
IPL, należy przede wszystkim zdać sobie sprawę z faktu, że nie
ma jednego lasera czy IPL, który będzie „najlepszy” i będzie go
