298
vol. 3 \ 4 \ 2014 \ Kosmetologia Estetyczna
C
el pracy
,
materiał
i metody
Celem pracy była ocena częstości występowania niektó-
rych wad pigmentacji skóry: ostudy, plam soczewicowa-
tych, piegów, bielactwa nabytego oraz przebarwień po
odczynach fototoksycznych, u kobiet w wieku od 40 do
75 lat w zależności od ich wieku, wykształcenia i sytuacji
materialnej (samoocena).
Materiał badawczy został zebrany w okresie od lutego
do kwietnia 2014 r. na podstawie wystandaryzowanego
kwestionariusza ankietowego. Przed wypełnieniem an-
kiety na podstawie krótkiej ilustrowanej prezentacji ob-
jaśniono wszystkim badanym cechy charakterystyczne
wad pigmentacji będących przedmiotem pracy. Zbada-
no 120 kobiet, studentek Uniwersytetu Trzeciego Wieku
przy Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Wałbrzy-
chu. Na podstawie mediany wieku analizowano mate-
riał w dwóch kategoriach wieku: od 40 do 55 i od 56 do
75 lat. Dodatkowo oceniano (nieanalizowane w tej pracy)
karnację skóry, częstość ekspozycji na promieniowanie
ultrafioletowe oraz stosowanie leków i/lub kosmetyków
mogących mieć wpływ na pojawianie się przebarwień,
a także występowanie skłonności do przebarwień skóry
w najbliższej rodzinie.
Porównanie częstości badanych wad przeprowadzono
na podstawie tablic wielodzielczych, obliczając nadwyżki
liczebności obserwowanych w stosunku do teoretycznie
oczekiwanych. Na tej podsta-
wie wyliczono wartości funk-
cji chi-kwadrat, oceniając jej
istotność przy
p
≤0,05 (ryzyko
błędu nie większe niż 5%).
A
naliza wyników
Najczęściej
występującymi
wadami pigmentacji są prze-
barwienia po odczynach foto-
toksycznych (27,5%). Kolejnymi
wadami o zbliżonej częstości
występowania są piegi (23%),
ostuda (21%) i plamy soczewi-
cowate (19%). Najrzadziej wy-
stępuje bielactwo nabyte (9,5%).
Wraz z wiekiem zwiększa
się liczba kobiet z wadami pig-
mentacji. Wszystkie analizo-
wane wady występują istotnie
częściej u kobiet w wieku od
56 do 75 lat, przy czym najbar-
dziej istotna różnica dotyczy
przebarwień po odczynach
fototoksycznych (Tabela 1).
Wszystkie analizowane wady
występują istotnie częściej u ko-
biet z wykształceniem średnim
lub podstawowym, natomiast
rzadziej u kobiet z wykształce-
niem wyższym (Tabela 2). Naj-
bardziej istotne różnice dotyczą
ostudy i bielactwa nabytego.
Badane wady pigmentacji
występują istotnie częściej
u kobiet, których sytuacja ma-
terialna jest raczej zła lub śred-
nia, natomiast rzadziej u kobiet, których sytuacja jest raczej
dobra lub dobra (Tabela 3). Jedynie przebarwienia po odczy-
nach fototoksycznych występują istotnie częściej u kobiet,
których sytuacja materialna jest raczej dobra lub dobra.
D
yskusja
W badanym materiale najczęściej występującą wadą pig-
mentacji były przebarwienia po odczynach fototoksycz-
nych, następnie piegi, ostuda i plamy soczewicowate. Na-
tomiast najrzadszą wadą jest bielactwo nabyte. Podobne
rezultaty uzyskali między innymi Koźmińska-Kuborska
[7], Wąsik i wsp. [8] i Viver [9].
Wraz z wiekiem zwiększa się liczba kobiet z wadami
pigmentacji. Szczególnie dotyczy to przebarwień po od-
czynach fototoksycznych. Najmniejszy związek z wiekiem
wykazuje ostuda. Większość autorów, m.in. Orłowski
i wsp. [10], także uważa, że wady pigmentacji występują
częściej u kobiet starszych.
Wszystkie wady pigmentacji występują częściej u ko-
biet z wykształceniem średnim lub podstawowym i go-
rzej sytuowanych materialnie. Jedynie przebarwienia po
odczynach fototoksycznych występują istotnie częściej
u osób lepiej sytuowanych. W dostępnej literaturze brak
jest informacji dotyczących związku badanych wad pig-
mentacji z wykształceniem i statusem materialnym, co
stwarza nowe, interesujące możliwości badawcze.
Tabela 1.
Występowanie wad pigmentacji w zależności od wieku badanych (podano nadwyżki lub niedobory
liczebności obserwowanych w stosunku do oczekiwanych, a w nawiasie faktycznie zaobserwowane liczebności)
Wada pigmentacji
Wiek [lata]
Istotność
40-55 (
n
=42)
56-75 (
n
=78)
Występuje Brak
Występuje Brak
χ
2
p
Piegi
- 5,9 (20)
+
5,9
(22)
+
5,9
(54)
- 5,9 (24)
5,39 ≤ 0,05
Ostuda (melasma)
- 4,9 (22)
+
4,9
(20)
+
4,9
(55)
- 4,9 (23)
3,91 ≤ 0,05
Plamy soczewicowate
- 7,5 (18)
+
7,5
(24)
+
7,5
(55)
- 7,5 (23)
8,76 ≤ 0,01
Bielactwo nabyte
-7,6 (19)
+
7,6
(23)
+
7,6
(57)
- 7,6 (21)
9,11 ≤ 0,01
Przebarwienia fototoksyczne
- 9,2 (10)
+
9,2
(32)
+
9,2
(45)
- 9,2 (33)
12,62 ≤ 0,001
Tabela 2.
Występowanie wad pigmentacji w zależności od wykształcenia badanych (objaśnienia jak w tabeli 1)
Wada pigmentacji
Wykształcenie
Istotność
Wyższe (
n
=96)
Średnie
lub podstawowe
(
n
=24)
Występuje Brak
Występuje Brak
χ
2
p
Piegi
- 5,4 (53)
+
5,4
(43)
+
5,4
(20)
- 5,4 (4)
6,37 ≤ 0,02
Ostuda (melasma)
- 7,4 (39)
+
7,4
(57)
+
7,4
(19)
- 7,4 (5)
11,42 ≤ 0,001
Plamy soczewicowate
- 6,8 (42)
+
6,8
(54)
+
6,8
(19)
- 6,8 (5)
9,64 ≤ 0,01
Bielactwo nabyte
- 4,8 (4)
+
4,8
(92)
+
4,8
(7)
- 4,8 (17)
14,41 ≤ 0,001
Przebarwienia fototoksyczne
- 6,4 (40)
+
6,4
(56)
+
6,4
(18)
- 6,4 (6)
8,54 ≤ 0,01
Tabela 3.
Występowanie wad pigmentacji w zależności od sytuacji materialnej badanych (objaśnienia jak w tabeli 1)
Wada pigmentacji
Sytuacja materialna
Istotność
Raczej dobra
lub dobra (
n
=47)
Raczej zła
lub średnia (
n
=73)
Występuje Brak
Występuje Brak
χ
2
p
Piegi
- 8,0 (10)
+
8,0
(37)
+
8,0
(36)
- 8,0 (37)
9,51 ≤ 0,01
Ostuda (melasma)
- 8,1 (8)
+
8,1
(39)
+
8,1
(33)
- 8,1 (40)
10,10 ≤ 0,01
Plamy soczewicowate
- 9,3 (22)
+
9,3
(25)
+
9,3
(58)
- 9,3 (15)
13,71 ≤ 0,001
Bielactwo nabyte
- 8,9 (6)
+
8,9
(41)
+
8,9
(32)
- 8,9 (41)
12,75 ≤ 0,001
Przebarwienia fototoksyczne
+
5,8
(23)
- 5,8 (24)
- 5,8 (21) +
5,8
(52)
5,01 ≤ 0,05
