152
vol. 3 \ 2 \ 2014 \ Kosmetologia Estetyczna
D
iagnostyka mikologiczna
Podstawowa diagnostyka mikologiczna obejmuje: odpo-
wiednie zebranie wywiadu, dokładny opis zmian klinicz-
nych, diagnostykę lampą Wooda oraz wykonanie badania
mikologicznego.
Bezpośrednie badanie mikologiczne jest prostym te-
stem diagnostycznym potwierdzającym zakażenie grzy-
bicze skóry i jej przydatków. Aby określić rodzaj grzyba,
należy poddać go hodowli. Wskazana jest także ocena le-
kowrażliwosci wyhodowanego patogenu, co jest pomocne
w rozpoczęciu terapii celowanej.
L
eczenie
Współczesna terapia przeciwgrzybicza powinna być pro-
wadzona przez lekarza dermatologa. Podstawowe zasady
leczenia grzybic obejmują: prawidłową diagnozę (badanie
mikologiczne), usunięcie czynników predysponujących
do rozwoju infekcji, racjonalny dobór leku, znajomość
zasad prowadzenia terapii, odpowiednią współpracę
z pacjentem oraz kontrolę po leczeniu. Chory powinien
być dokładnie poinformowany o przebiegu terapii, w tym
o sposobie dawkowania leku, możliwości wystąpienia ob-
jawów ubocznych oraz czasie uzyskania spodziewanych
efektów leczniczych.
W leczeniu grzybic stóp pierwsze miejsce zajmują
preparaty miejscowe, zwłaszcza
alliloaminy (terbinafina, nafti-
fina) i cyklopiroks, ze względu
na ich działanie przeciwzapalne.
Formę leku należy także dosto-
sować do obrazu klinicznego –
w przypadku zmian sączących
można zastosować lotiony, żele
czy aerozole, a na ogniska zrogo-
waciałe i suche – maści. Długość
leczenia preparatami miejsco-
wymi, stosowanymi najczęściej
2 razy dziennie, wynosi 3-4 ty-
godnie, w przypadku terbinafiny
można ją skrócić do 7 dni. Postać
FFS (
Film Forming Solution
) ter-
bianfiny pozwala na jednokrotne
aplikowanie leku, który na skó-
rze pozostaje na dłużej. W razie
oporności na leczenie lub jeśli
zmiany przewlekle się utrzymu-
ją, należy wdrożyć leczenie ogól-
ne w terapii ciągłej lub pulsowej.
P
rofilaktyka
Nieodłącznym elementem le-
czenia grzybicy stóp bez wzglę-
du na umiejscowienie i czynnik
etiologiczny jest profilaktyka,
do której można zaliczyć m.in.
dezynfekcję obuwia. Należy pa-
miętać o prawidłowej higienie
ze szczególnym naciskiem na
osuszanie przestrzeni między-
palcowych, używaniu klapek na
basenach, kąpieliskach i hote-
lach, noszeniu skarpet z natural-
nych włókien takich jak bambus
czy bawełna oraz w miarę możliwości o noszeniu obuwia
przewiewnego, z naturalnych materiałów. Ważnym ele-
mentem właściwej profilaktyki grzybicy stóp jest sto-
sowanie środków pielęgnacyjnych, w tym kosmetyków
i środków myjących zawierających substancje o działaniu
przeciwgrzybiczym. Grzyby są bardzo oporne na działa-
nie czynników środowiska zewnętrznego. W sprzyjają-
cych warunkach mogą przetrwać latami. Jeżeli grzybica
umiejscowiona jest w obrębie stóp, oznacza to, że grzyby
znajdują się również w obuwiu i skarpetach. Do pozby-
cia się grzybów nie wystarczy wypranie skarpet i umy-
cie butów – konieczne jest przeprowadzenie dezynfekcji.
Dezynfekcję butów należy przeprowadzić co najmniej raz,
bezpośrednio po zakończeniu leczenia, oraz powtórzyć
ją po 2-3 tygodniach.
Tabela 3.
Profilaktyka zakażeń grzybiczych skóry i paznokci
Wyselekcjonowanie osób chorych
stanowiących źródło zakażenia
działalność oświatowa popularyzująca wiedzę
na temat obrazu klinicznego i możliwości leczenia grzybic
Unikanie zakażenia pierwotnego
noszenie przewiewnej odzieży i butów
wykonanych z tworzyw naturalnych
używanie własnych klapek na basenach kąpielowych, publicznych
łaźniach i innych podobnych instytucjach
dokładne wycieranie skóry po kąpieli
szybkie zmywanie potu
brak kontaktu z zakażonymi zwierzętami
unikanie reinfekcji po leczeniu
dezynfekcja
Źródło:
[1]
P
odsumowanie
Pomimo dostępności wielu skutecznych preparatów
przeciwgrzybiczych zarówno do leczenia miejscowego,
jak i ogólnego, grzybice nadal stanowią duży problem
epidemiologiczny. Rola profilaktyki zakażeń grzybiczych
skóry i jej przydatków jest ogromna, zgodnie z zasadą „le-
piej zapobiegać niż leczyć”.
W przypadku zakażenia skóry stóp grzybicą konieczne
są: jak najszybsza diagnostyka zmian, podjęcie właści-
wego leczenia, skuteczne eliminowanie źródła zakażenia
oraz zastosowanie odpowiedniej do grupy ryzyka profi-
laktyki przed wtórnym zakażeniem.
B
ibliografia
1.
J. Szepietowski:
Grzybice skóry i paznokci
, Kraków 2001, 43-53, 84-89,
138-144.
2.
M.D. Richardson, D.W. Warnock:
Grzybice. Rozpoznanie i leczenie
,
Warszawa 1995, 66-70.
3.
G. Midgley, Y.M. Clayton, R.J. Hay:
Mikologia lekarska
, Lublin 1997,
20-22.
4.
A.A. Salyers, D.D. Whitt:
Mikrobiologia
. Warszawa 2010, 194.
5.
Z. Adamski, A. Kaszuby:
Dermatologia dla kosmetologów
, Poznań 2008,
53-54.
6.
E. Krajewska-Kułak:
Dermatologia i wenerologia dla pielęgniarek
,
Lublin 2006, 40-44.
7.
E. Baran (red.):
Mikologia – co nowego?
, Wrocław 2008, 247-248.
Tabela 2.
Podział czynników grup ryzyka
zakażeń grzybicą
CZYNNIKI OGÓLNOUSTROJOWE
Immunologiczne
rozrosty limforetikularne
AIDS
jatrogenne (kortykosteroidy,
leki cytostatyczne i immunosupresyjne)
Nieimmunologiczne
cukrzyca
zespół Cuschinga
otyłość
nadmierna potliwość
niedoczynność tarczycy
zmniejszenie się stężenia estrogenów
u kobiet w wieku pomenopauzalnym
antybiotykoterapia
CZYNNIKI MIEJSCOWE
zaburzenia ukrwienia dystalnych części
kończyn
urazy
zaburzenia płaszcza hydrolipidowego
skóry
zmiana pH skóry
współwystępowanie dermatoz
zmieniających fizjologię skóry
CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE
zwiększona migracja ludności
przebywanie w miejscach publicznych
(łaźnie, gabinety kosmetyczne i odnowy
biologicznej, baseny kąpielowe)
duża wilgotność
wysoka temperatura
Źródło:
[1]
1...,68,69,70,71,72,73,74,75,76,77 79,80