Page 14 - KE 1.2013 - całość

12

vol. 2 \ 1 \ 2013 \ Kosmetologia Estetyczna

W

ykorzystywanie zwierząt

do

innych celów naukowych

UE wprowadziła także ograniczenia w wy-

korzystywaniu zwierząt do celów nauko-

wych dyrektywą Parlamentu Europejskie-

go i Rady 2010/63/UE z dnia 22 września

2010 r. w sprawie ochrony zwierząt wyko-

rzystywanych do celów naukowych. Pań-

stwa miały wprowadzić przepisy niezbęd-

ne do jej wykonywania do 10 listopada 2012

r., chyba że przepisy takie już obowiązują,

a miały one zacząć obowiązywać na terenie

całej UE od 1 stycznia 2013 r.

Dyrektywa zawiera szereg postanowień,

które Państwa mają włączyć do swojego po-

rządku prawnego, mając na uwadze wytycz-

ne Parlamentu i Rady. Wytyczne te należy

uznać za krok naprzód w ustawodawstwie

zapewniającym zwierzętom ochronę. W dy-

rektywie podkreśla się, że dobrostan zwie-

rząt jest wartością wspólnotową zapisaną

w art. 13 Traktatu o funkcjonowaniu Unii

Europejskiej. Stosunek do zwierząt zależy

także od krajowych postaw. W niektórych

państwach członkowskich istnieje potrzeba

zachowania bardziej szczegółowych prze-

pisów o dobrostanie zwierząt niż przepisy

uzgodnione na szczeblu unijnym. Dlatego

uznano, że właściwe jest, by z korzyścią dla

zwierząt pozwolić państwom członkowskim

na pewną elastyczność, tak by mogły zacho-

wać krajowe przepisy zapewniające szerszą

ochronę zwierząt, o ile przepisy te są zgod-

ne z traktami unijnymi. Oprócz kręgowców,

w tym krągłoustych, w dyrektywie uwzględ-

niono także głowonogi, ponieważ istnieją

dowody naukowe na ich zdolność do odczu-

wania bólu, cierpienia, dystresu lub trwałego

uszkodzenia, a także formy płodowe ssaków,

ponieważ istnieją dowody naukowe wykazu-

jące, że takie formy wostatniej jednej trzeciej

okresu rozwoju są narażone na zwiększone

ryzyko odczuwania bólu, cierpienia i dystre-

su, co może niekorzystnie wpływać na ich

późniejszy rozwój. Dowody naukowe wyka-

zały również, że procedury przeprowadzo-

ne na formach embrionalnych i płodowych

we wcześniejszym stadium rozwoju mogą

prowadzić do bólu, cierpienia, dystresu lub

trwałego uszkodzenia, jeśli pozostawi się je

przy życiu po przekroczeniu dwóch trzecich

rozwoju. Podkreślono, że zwierzęta stanowią

same w sobie wartość, którą należy szano-

wać. Dlatego zwierzęta należy zawsze trak-

tować jako istoty zdolne do odczuwania, a ich

wykorzystanie w procedurach ograniczyć

do dziedzin, które ostatecznie mogą przy-

nieść korzyść zdrowiu ludzi i zwierząt bądź

też środowisku. Wykorzystanie zwierząt do

celów naukowych lub edukacyjnych należy

więc brać pod uwagę jedynie wtedy, gdy nie

istnieje inna możliwość. W ramach wybra-

nych metod należy w możliwie największym

stopniu unikać śmierci jako punktu końco-

wego, ze względu na ciężkie cierpienie do-

świadczane w okresie przed śmiercią. O ile

to możliwe, należy ją zastąpić bardziej hu-

manitarnymi punktami końcowymi, opie-

rając się na objawach klinicznych, które są

oznaką nieuchronnie zbliżającej się śmierci,

co pozwoli na uśmiercenie zwierzęcia bez ja-

kiegokolwiek dalszego cierpienia.

Polskim aktem prawnym z zakresu prze-

prowadzaniadoświadczeńna zwierzętach jest

ustawa z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświad-

czeniach na zwierzętach. Zgodnie z ustawą,

doświadczenia na zwierzętach są dopuszczal-

ne tylko wtedy, gdy są konieczne do:

1. opracowania, wytwarzania, kontroli

jakości, zapewnienia skuteczności i te-

stowania bezpieczeństwa produktów

leczniczych, środków spożywczych

oraz innych substancji, preparatów

i wyrobów w celu:

a) zapobiegania, rozpoznawania lub

leczenia chorób, złego stanu zdrowia

lub innego nieprawidłowego stanu,

lub ustalenia szkodliwego wpływu

tych produktów, środków oraz sub-

stancji, preparatów i wyrobów na

człowieka, zwierzęta lub rośliny,

b) oceny, wykrywania, regulacji lub

zmiany stanu fizjologicznego czło-

wieka, zwierząt lub roślin,

2. ochrony zdrowia człowieka lub zwierząt

przed chorobami,

3. ochrony środowiska w celu ochrony

gatunków, zdrowia człowieka lub do-

brostanu zwierząt,

4. podstawowych badań naukowych,

5. dydaktyki w szkołach wyższych

- jeżeli celów tych nie można osiągnąć bez

użycia zwierząt.

Jednocześnie zabrania się:

1. stosowania środków lub procedur

mających na celu pozbawianie życia

zwierząt używanych do doświadczeń

zdolności wydawania głosu;

2. przeprowadzania dla celów dydak-

tycznych doświadczeń powodujących

cierpienie zwierząt, jeżeli cel ten moż-

na osiągnąć w inny sposób;

3. przeprowadzania doświadczeń w celu

testowania kosmetyków lub środków

higienicznych.

Łamanie przepisów ustawy podlega ka-

rze grzywny, karze ograniczenia wolności

lub pozbawienia wolności nawet do lat 2.

Przepisy karne penalizują m.in. narażanie

na ból i cierpienie przy przeprowadzaniu

doświadczeń, przeprowadzanie doświad-

czeń bez odpowiedniego znieczulenia, wy-

korzystywanie do doświadczeń zwierząt

bezdomnych.

Page 14 - KE 1.2013 - całość - web 2