5 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
600
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
PODOLOGIA
pogrubieniu, pofałdowaniu oraz zmatowieniu. Deformacje
kształtu powierzchni zakażonego paznokcia przybierają formę
szponowatą (płytka paznokciowa znacznie wydłużona, pogru-
biona i zagięta) lub rurkowatą (płytka paznokciowa pogrubiona,
a jej wolne brzegi zawinięte). Objawy temogą świadczyć nie tylko
o procesach patologicznych w obrębie narządów paznokciowych,
ale także mogą tworzyć obraz kliniczny wielu schorzeń ogólno-
ustrojowych czy chorób skóry [6]. Przykładem takiej choroby jest
łuszczyca, przy której mogą być widoczne zmiany paznokciowe
tj. małe zagłębienia w płytce paznokciowej, szorstkość paznokci,
zmiany w ukształtowaniu powierzchni paznokcia tworzące tzw.
bruzdy Beau’a oraz rogowacenie i wybroczyny podpaznokciowe.
Szacuje się, że u ok. 13-27% chorych na łuszczycę paznokci współ-
istnieją zakażenia grzybicze paznokci [1-6, 8, 10-13].
OBRAZ KLINICZNY
Według klasyfikacji ze względu na mechanizm zakażenia i ob-
raz kliniczny, wyróżnia się pięć typów grzybicy paznokci:
•
Dystalna i boczna podpaznokciowa onychomikoza DLSO
(distal and lateral subungual onychomycosis
)
•
Proksymalna (bliższa) podpaznokciowa onychomikoza PSO
(
proximal subungual onychomycosis
)
•
Powierzchowna biała onychomikoza SWO (
superficial white
onychomycosis
)
•
Wewnątrzpłytkowa onychomikoza EO (
endonyx onychomy-
cosis
)
•
Całkowicie dystroficzna onychomikoza TDO (
total distrophic
onychomycosis
) [2, 3, 14]
Dystalna i boczna podpaznokciowa onychomikoza
Ten typ grzybicy występuje najczęściej (76% pacjentów), wywoła-
ny jest głównie przez dermatofity
Trichophyton rubrum
i pleśnie
[15]. Patogen wnika od strony dystalnej lub bocznej krawędzi
płytki paznokcia. W tej postaci zostają wytworzone w płytce
paznokciowej kanaływypełnione gazem, rozmieszczone wzdłuż
strzępek grzyba. W typie DLSOmożna zaobserwować obraz siat-
ki poprzecznej. Zajęte przez grzybnię zostaje łożysko paznokcia,
czyli tkanka znajdująca się bezpośrednio pod płytką, a następnie
płytka paznokciowa, co powoduje utratę jej przejrzystości, od-
dzielenie się od łożyska, przebarwienie żółto-brązowe, pogrubie-
nie i rogowacenie podpaznokciowe [2, 3, 14, 15].
Proksymalna (bliższa) podpaznokciowa onychomikoza
Zakażenie występuje od strony obrąbka naskórkowego, naj-
częściej w obrębie paznokci rąk. W przeciwieństwie do typu
DLSO zwykle dochodzi do zbielenia proksymalnej części
paznokcia, kolejno do wykruszenia bliższej części płytki pa-
znokciowej oraz do odsłonięcia rogowaciejącego łożyska. W tej
postaci grzybicy może uwidocznić się tzw. siatka gałązkowata.
Proksymalna onychomikoza podpaznokciowa powstaje naj-
częściej w wyniku urazu albo u osób chorujących na cukrzycę
czy choroby autoimmunologiczne. Grzybica ta może być przy-
czyną wykruszania płytki paznokciowej [2, 3, 14-17].
Powierzchowna biała onychomikoza
W tej postaci grzybicy zainfekowana zostaje powierzch-
nia płytki paznokcia. W onychomikozie powierzchownej
wyróżnia się postać białą, objawiającą się przebarwieniami
i kremowobiałymi nalotami na paznokciach. Sporadycznie ob-
serwuje się postać czarną. Ten typ grzybicy dotyczy częściej
paznokci stóp [2, 3, 14-17].
Wewnątrzpłytkowa onychomikoza
W tym rodzaju grzybicy zaatakowana zostaje bezpośrednio
płytka paznokcia od strony wolnego brzegu. Nie dochodzi
tutaj jednak do zajęcia łożyska, przez co nie obserwuje się ro-
gowacenia podpaznokciowego. Postać ta objawia się blaszko-
watym złuszczeniem i plamistym zabarwieniem płytki [3, 14].
Całkowicie dystroficzna onychomikoza
Ten rodzaj zakażenia ma najczęściej charakter wtórny, rzadziej
pierwotny, gdyż stanowi ostatni etap powyżej opisanych grzy-
bic paznokci. Grzyby powodują zmiany dystroficzne, co objawia
się przebarwieniem biało-żółto-brązowym, wykruszaniem
płytek paznokciowych, rogowaceniem podpaznokciowym
i w konsekwencji zniszczeniem całej płytki paznokciowej [3, 14].
CZYNNIKI RYZYKA ONYCHOMIKOZY
Istnieje wiele czynników mogących sprzyjać rozwojowi grzybicy
paznokci. Głównymi czynnikami niemodyfikowalnymi, predys-
ponującymi do onychomikozy są starszy wiek i płeć męska [3, 5].
Czynniki modyfikowalne, zwiększające ryzyko występowania
tej choroby można podzielić na miejscowe, środowiskowe i ogól-
noustrojowe. Miejscowymi czynnikami ryzyka są: nadmierna
potliwość lub suchość skóry, zaburzenia ukrwienia kończyn czy
choroby skórne (np. łuszczyca zwykła czy liszaj płaski). Do środo-
wiskowych predyktorównależąwilgotność i wysoka temperatura,
korzystanie z publicznych kąpielisk, saun, noszenie obuwia wyko-
nanego ze sztucznego tworzywa oraz skarpet nieprzepuszczają-
cych powietrza, które mogą sprzyjać infekcjom; nieodpowiednie
nawyki higieniczne, przyjmowanie niektórych leków, jak anty-
biotyki, cytostatyki, a także migracje ludności. Z kolei czynnikami
ogólnoustrojowymi predysponującymi do onychomikozy są zabu-
rzenia immunologiczne, choroby endokrynne tj. cukrzyca, niedo-
czynność tarczycy oraz czynniki jatrogenne [2, 5, 6, 15, 18].
PROFILAKTYKA
Aby zapobiec rozwojowi grzybicy paznokci lub nawrotowi cho-
roby należy przede wszystkim zachowywać właściwe nawyki
higieny orazwycierać skórę do sucha. Należy także obserwować
skórę oraz paznokcie dłoni i stóp, a w przypadku pojawienia się
niepokojących objawów tj. bolesność, zmiana koloru czy pogru-
bienie płytki paznokcia itp., reagować i udać się do lekarza derma-
tologa. Warto też profilaktycznie obcinać paznokcie na krótko [3,
12]. Wprzypadku problemów z potliwością dłoni lub stóp można
zastosować antyperspiranty lub preparaty o działaniu przeciw-
grzybiczym w postaci pudru, maści czy kremu. Należy unikać
