< Previous4 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 48 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E funkcjonowanie układu immunologicznego. U chorych obserwuje się zmniejszoną aktywność komórek odpor- nościowych, odpowiedzialnych za zwalczanie infekcji, co może prowadzić do osłabionej odporności. MIKROBIOM SKÓRY Istotna rolę w rozwoju i nasileniu objawów AZS odgrywają zaburzenia mikrobiomu skóry. Mikrobiom skóry to złożona społeczność mikroorgani- zmów, takich jak bakterie, wirusy, grzyby i roztocza, które żyją na powierzchni skóry. Zdrowy mikrobiom pełni ważną funkcję w utrzymaniu homeostazy i obronie przed patogenami. Zaburzenia mi- krobiomu prowadzą do nadmiernego wzrostu niekorzyst- nych mikroorganizmów, co może wywołać stan zapal- ny. Badania nad różnicami w składzie mikrobiomu skóry osób z AZS w porównaniu z osobami zdrowymi wykazały zmniejszenie różnorodności mikroorganizmów, wzrost liczby bakterii patogennych oraz zmniejszenie obecności korzystnych mikroorganizmów. Takie zmiany w mikro- biomie skóry mogą prowadzić do zwiększonej wrażliwości skóry na podrażnienia, nadmiernej odpowiedzi immuno- logicznej i nasilenia objawów AZS. AZS W GABINECIE KOSMETOLOGICZNYM Biorąc pod uwagę nadreaktywność, skóra pacjentów z ato- powym zapaleniem skóry często stanowi wyzwanie w pra- cy kosmetologa. Jednak indywidualne podejście do proble- mu, odpowiednio dobrane zabiegi mogą znacząco poprawić stan skóry oraz komfort życia pacjenta chorego na AZS za- równo w obszarze fizycznym, jak i emocjonalnym. Gabinety kosmetologiczne oferują szeroką gamę zabiegów pielęgnacyjnych, ukierunkowanych na poprawę stanu skóry, nawilżenie i łagodzenie objawów u osób cierpiących na AZS. Osoby skarżące się na przewlekłe swędzenie i suchość skóry odczuwają duży dyskomfort i szukają skutecznych metod łagodzenia tych objawów, a precyzyjnie dobrane zabiegi kosmetologiczne są uzupełnieniem terapii farma- kologicznej, prowadzonej w gabinetach dermatologicznych. Wizyta w gabinecie kosmetologicznym pozwala złago- dzić uporczywe objawy choroby oraz związane z tym stres i napięcie. Pacjenci mogą oczekiwać profesjonalnej porady i spersonalizowanej pielęgnacji skóry od kosmetologa, któ- ry w odpowiedni sposób może dobrać narzędzia i produkty, pomocne w łagodzeniu objawów AZS. Warto jednak zaznaczyć, że najlepsze efekty przynosi kompleksowa współpraca na linii lekarz – kosmetolog. Należy jednak pamiętać, że profesjonalne działania pie- lęgnacyjne skóry z atopowym zapaleniem skóry powinny być prowadzone tylko w okresie remisji aktywnych zmian zapalnych. Istnieje duża różnorodność zabiegów kosmetologicz- nych, które mogą być stosowane w celu łagodzenia objawów AZS, takich jak nawilżanie skóry, oczyszczanie, masaże czy stosowanie naturalnych składników. Każde z tych działań może mieć inny mechanizm działania i wpływ na skórę pacjenta z AZS. Ważne jest uwzględnianie różnych grup wiekowych osób z AZS; dzieci, młodzież i dorośli, ponieważ potrzeby i reakcje skóry mogą się różnić. Powinno to również doty- czyć stopnia nasilenia AZS i identyfikować, które zabiegi są najbardziej odpowiednie dla osób z różnym nasileniem objawów choroby. Przed przystąpieniem do jakichkolwiek zabiegów ko- smetologicznych bardzo ważne jest zrozumienie wpływu tych zabiegów na skórę i dostosowanie ich do indywidual- nych potrzeb pacjenta. Kiedy osoba z AZS zgłasza się do gabinetu kosmetolo- gicznego, pierwszym krokiem jest dokładny wywiad oraz poznanie i zrozumienie historii choroby, objawów i czyn- ników, które mogą wpływać na nasilenie objawów. Na podstawie zebranych informacji kosmetolog może zalecić odpowiednie produkty pielęgnacyjne i zabiegi, któ- re będą skuteczne w łagodzeniu AZS, jak również zalecić unikanie substancji drażniących, takich jak perfumy, al- kohol czy silne detergenty. OCZYSZCZANIE Oczyszczanie skóry jest jednym z kluczowych elementów codziennej pielęgnacji dla osób z AZS. Jednakże ze względu na wrażliwość i skłonność do podrażnień skóry w atopo- wym zapaleniu skóry, istotne jest stosowanie delikatnych metod oczyszczania, aby uniknąć dodatkowego wysusza- nia i podrażniania. Jednym z czynników, prowadzących do dalszego wysu- szania i podrażniania skóry w AZS, jest stosowanie mydeł i produktów do pielęgnacji skóry o zbyt wysokim pH. Właściwe pH skóry wynosi około 5,5, co oznacza, że jest lekko kwasowe. Jeśli stosowane produkty mają zbyt wyso- kie pH (są bardziej alkaliczne), mogą zakłócać naturalny płaszcz ochronny skóry. Należy zatem unikać agresyw- nych mydeł i produktów oczyszczających, które zawierają substancje chemiczne, sztuczne aromaty i barwniki. Za- miast tego warto sięgnąć po mydła o wyższej zawartości tłuszczu, np. mydło owsiane czy mydło z gliceryną. Takie produkty są bardziej delikatne dla skóry i nie naru- szają jej naturalnej bariery ochronnej. Kolejnym ważnym krokiem jest unikanie gorącej wody podczas oczyszczania skóry. Może ona usunąć naturalne oleje z powierzchni skóry, co prowadzi do dalszego wysuszania. Zamiast tego należy wy- korzystać ciepłą lub letnią wodę podczas mycia. Jeśli chodzi o techniki oczyszczania, warto unikać zbyt mocnego pocierania lub szorowania skóry. Delikatne okrężne ruchy będą bardziej łagodne dla skóry i nie będą powodowały dodatkowego podrażniania.4 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 49 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E ODPOWIEDNIA PIELĘGNACJA DOMOWA Bardzo ważnym aspektem w profilaktyce AZS jest odpo- wiednia pielęgnacja domowa, dlatego kosmetolog powinien dobrać odpowiedni plan jej dotyczący, uwzględniając w nim produkty przeznaczone dla osób cierpiących na AZS. Emo- lienty, kremy nawilżające, balsamy powinny zawierać skład- niki aktywne odpowiednie dla skóry atopika, m.in. ceramidy, gliceryna, masło shea, olej konopny, olej z wiesiołka, olej jojo- ba, niacynamid, mocznik, D-panthenol czy alantoina. TERAPIE ŁAGODZĄCE Nawilżanie Nawilżanie skóry jest kluczowym elementem w łagodzeniu objawów atopowego zapalenia skóry. Sucha skóra jest po- wszechnym problemem u osób z AZS, a brak odpowiednie- go nawilżania może pogarszać objawy, takie jak swędzenie, pieczenie i zaczerwienienie. Regularne stosowanie prepa- ratów nawilżających i zabiegów kosmetologicznych przy- czynia się do poprawy kondycji skóry, zmniejszenia utraty wody przez naskórek oraz odbudowy i wzmocnienia barie- rowej funkcji skóry. To z kolei przekłada się na zmniejszenie suchości i łuszczenia się skóry oraz zmniejszenie częstotli- wości występowania zaostrzeń AZS. Ważne jest również wybieranie nawilżających kosmety- ków pielęgnacyjnych i zabiegów z zastosowaniem składni- ków, które nie będą podrażniać skóry. Dobrze tolerowane przez skórę z AZS składniki to: – olej kokosowy – naturalny emolient, który pomaga nawil- żyć skórę i załagodzić suchość i swędzenie związane z AZS; – koloidalna owsianka – naturalny składnik, który pomaga łagodzić swędzenie i podrażnienia. Jest bogata również w antyoksydanty, które sprawują funkcję ochronną; – kwas hialuronowy – pomaga nawilżać skórę poprzez za- trzymywanie wody w naskórku. Jest to szczególnie waż- ne dla osób z AZS; – ceramidy – są naturalnymi lipidami, które pomagają utrzymać barierę ochronną skóry. Wiele produktów ko- smetycznych dla osób z AZS zawiera ceramidy, aby po- móc wzmocnić barierę skóry i zapobiegać utracie wody; – gliceryna – popularny składnik nawilżający, który poma- ga utrzymać skórę miękką i nawilżoną; – alantoina – pomaga złagodzić podrażnienia i wspomaga proces gojenia skóry. Preferowane są produkty o łagodnych formułach, wolne od drażniących substancji chemicznych i potencjalnych alergenów. Redukcja stanu zapalnego Redukcja stanu zapalnego w AZS polega na zmniejszaniu reakcji zapalnej w skórze, która jest główną przyczyną obja- wów tej choroby. Stan zapalny w AZS jest spowodowany re- akcją układu immunologicznego na substancje drażniące, takie jak np. alergeny, które powodują nadmierne uwala- nianie histaminy i innych mediatorów zapalenia. Aby zredukować stan zapalny w AZS, można stosować różne metody i terapie, zarówno farmakologiczne, jak i nie- farmakologiczne. Sposoby, pomocne w redukcji stanu zapalnego u pacjen- tów z AZS, to m.in.: – stosowanie miejscowych kortykosteroidów – działają poprzez zmniejszanie reakcji zapalnej w skórze. Stosuje się je miejscowo, na zmienione chorobowo obszary skó- ry, aby złagodzić takie objawy, jak swędzenie, łuszczenie i zaczerwienienie; – stosowanie leków immunosupresyjnych – działają one poprzez hamowanie odpowiedzi immunologicznej, która jest odpowiedzialna za reakcję zapalną w skórze; – stosowanie emolientów – pomaga w utrzymaniu odpo- wiedniego poziomu nawilżenia skóry, co zapobiega jej przesuszeniu i złagodzi objawy zapalenia; – zabiegi kosmetologiczne – kąpiele z dodatkiem koloidal- nej owsianki, masaże relaksacyjne, zabiegi nawilżające i zastosowanie składników łagodzących mogą przynieść ulgę i zmniejszyć objawy zapalenia. Terapie łagodzące, które wykorzystują substancje o działa- niu przeciwzapalnym, takie jak aloes, bisabobol, pantenol, alantoina, czy składniki roślinne, takie jak nagietek czy rumianek, często przynoszą ulgę osobom z AZS poprzez zmniejszenie stanu zapalnego skóry, a takie objawy, jak za- czerwienienie, obrzęk i bolesność ulegają złagodzeniu. Łagodzenie swędzenia Swędzenie jest jednym z najbardziej dokuczliwych obja- wów AZS i znacznie wpływa na jakość życia. Terapie łago- dzące mają na celu ukoić skórę i pomóc w redukcji swędze- nia, co znacząco przekłada się na poprawę komfortu życia codziennego osób z atopowym zapaleniem skóry. Redukcja podrażnień Zabiegi z wykorzystaniem substancji łagodzących, takich jak prowitamina B5 czy algi morskie, pomagają w redukcji podrażnień skóry. Redukują uczucie pieczenia, napięcia skóry czy szczypania. ZABIEGI W GABINECIE KOSMETOLOGICZNYM W gabinetach kosmetologicznych dla osób z AZS mogą być wykonywane zabiegi, których celem jest redukcja objawów choroby i poprawa kondycji skóry. Należą do nich: Sonoforeza Wykorzystuje działanie ultradźwięków i niskiej częstotli- wości. W strefie zabiegowej dochodzi do przyspieszenia krą- żenia oraz rozluźnienia tkanek. Zabieg zwiększa absorpcję składników aktywnych, dzięki czemu składniki aktywne są lepiej wchłaniane i docierają do głębszych warstw skóry.4 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 50 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E Ponadto ultradźwięki przyczyniają się do przyspieszenia regeneracji skóry oraz wzmacniają jej sprężystość. Jonoforeza Wykorzystuje prąd stały do wprowadzania preparatów w głąb skóry. Podczas zabiegu wykorzystywane są dwie elektrody – czynna i bierna. Na skórę nakładana jest substancja w formie żelu lub kremu, zawierająca związki dysocjujące. Następnie substancje terapeutyczne lub aktywne są wprowadzane za pomocą elektrod i przepływającego przez nie prądu stałego. Jonoforeza może pomóc w redukcji stanu zapalnego skó- ry. Prąd stały wpływa na zmniejszenie reakcji zapalnej, ła- godzi zaczerwienienie i swędzenie, a także redukuje obrzęk skóry. Jonoforeza może być wykorzystywana również do wprowadzania substancji przeciwhistaminowych, które pomagają w łagodzeniu objawów alergicznych. Mezoterapia bezigłowa To nieinwazyjny zabieg, który polega na wprowadzeniu składników aktywnych do skóry bez uszkadzania struktu- ry komórek. Zjawiska fizyczne, zachodzące w trakcie zabie- gu, to elektroporacja i pinocytoza. Elektroporacja to proces, w którym pod wpływem silnego pola elektromagnetycz- nego dochodzi do krótkotrwałych i odwracalnych zmian w błonach komórkowych. W zabiegu mezoterapii bezigło- wej wykorzystuje się falę elektromagnetyczną w postaci impulsów, która przenika przez błonę komórkową i dociera do wnętrza komórek skóry. Impulsy elektryczne ułatwiają i wzmagają wnikanie składników aktywnych, zawartych w preparatach. Są regulowane i dopasowywane do indy- widualnych potrzeb klienta, w zależności od rodzaju skóry i miejsca zabiegu. Elektroporacja nie powoduje uszkodze- nia błon komórkowych, a jedynie prowadzi do ich chwilowej destabilizacji, co umożliwia lepsze wchłanianie substancji. Następuje także pobudzenie komórki do pinocytozy, czyli procesu zachodzącego wewnątrz komórek, polegającego na pobieraniu płynów i składników odżywczych z zewnątrz. Podczas tego procesu błona komórkowa ulega wpuklaniu się i utworzeniu kanałów, przez które komórki wchłaniają sub- stancje potrzebne do ich funkcjonowania. Pinocytoza jest określana jako „picie komórkowe” i ma znaczenie w mezote- rapii bezigłowej, ponieważ pozwala substancjom aktywnym w preparatach działać również po zakończeniu zabiegu. Mezoterapia bezigłowa może pomóc w zwiększeniu po- ziomu nawilżenia skóry, redukcji stanu zapalnego oraz w procesie regeneracji skóry u osób z AZS. Składniki na- wilżające, takie jak kwas hialuronowy, witaminy i cerami- dy, mogą być wprowadzane głęboko w skórę, co pomaga w utrzymaniu odpowiedniego poziomu nawilżenia. Również substancje przeciwzapalne, takie jak kortyko- steroidy, aloes czy witamina C, są za pomocą mezoterapii bezigłowej dostarczane bezpośrednio do skóry, co pomaga w łagodzeniu zaczerwienienia, swędzenia i obrzęku. Proces regeneracji skóry u osób z AZS jest również wspo- magany za pomocą tej metody. Wprowadzane składniki aktywne stymulują produkcję kolageny i elastyny, które są niezbędne do utrzymania zdrowej i elastycznej skóry. Masaż Masaże relaksacyjne mogą przynieść ulgę osobom z atopo- wym zapaleniem skóry, a także przyczynić się do ogólne- go złagodzenia napięcia i stresu, które często związane są z objawami AZS. Redukcja stresu może wpływać na popra- wę kondycji skóry, a także zmniejszenie uczucia swędzenia i dyskomfortu z nim związanego. Masaż pobudza krążenie krwi w skórze, co może mieć korzystny wpływ na wchłanianie składników odżywczych do skóry i pomóc w jej regeneracji. W przypadku osób z ato- pią istotne jest, aby masaż był wykonywany przez profesjo- nalistę. Dodatkowo, stosowanie odpowiednich produktów nawilżających i łagodzących może przynieść korzyści w ła- godzeniu objawów AZS. Maski Maski w kremie są bogate w składniki nawilżająco-odżyw- cze, które mogą pomóc w łagodzeniu suchej skóry, charak- terystycznej dla AZS. Takie składniki, jak kwas hialurono- wy, ceramidy, gliceryna czy aloes, pomagają w nawilżeniu, odżywieniu i zmiękczeniu skóry. Maski algowe są wykonane z naturalnych alg morskich, które mają właściwości zmiękczające, nawilżające i kojące. Wspomagają redukowanie stanu zapalnego skóry, a two- rząc okluzję, ograniczają nadmierne odparowywanie wody z naskórka. W zabiegach nawilżających oraz przeciwstarzeniowych u osób z AZS wykorzystwane są także maski kolagenowe w formie suchych płatów, wykonanych z liofilizowanych składników. Nasącza się je aktywatorem, zawierającym wybrane składniki aktywne. Kolejną maską wykorzystywaną u osób z AZS jest ma- ska biocelulozowa, która wykazuje działanie chłodząco- -regenerujące, natomiast maska ceramidowa stosowana jest podczas zabiegów nawilżających i wzmacniających płaszcz hydrolipidowy, działając odżywczo i zapobiegając nadmiernej utracie wody. Infuzja tlenowa Infuzja tlenowa jest zabiegiem, którego celem jest nawilże- nie, odżywienie i zregenerowanie skóry. Zabieg polega na dostarczeniu tlenu pod ciśnieniem do skóry, co stymuluje produkcję kolagenu i elastyny – białek odpowiedzialnych za sprężystość i jędrność skóry. Tlen ma działanie przeciwzapalne. Dodatkowo dostar- czenie tlenu do głębszych warstw skóry przyspiesza proce- sy regeneracyjne. Podczas zabiegu na skórę atopową nano- szone są preparaty, zawierające składniki odżywcze, które 4 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 51 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E wraz z tlenem pomagają w jej nawilżeniu, zmniejszeniu suchości poprawie wyglądu. Tlen pobudza komórki skóry do przebudowy, co przyczynia się do wzmocnienia całej struktury skórnej. Eksfoliacja kwasami Działanie eksfoliacji kwasami u osób z AZS polega na złusz- czeniu martwego naskórka, oczyszczeniu porów i stymulo- waniu regeneracji skóry. Może to przynieść takie korzyści, jak poprawa wyglądu skóry, jednakże ze względu na wrażli- wość skóry osób z AZS, przeprowadzenie tego typu zabiegu wymaga dużej ostrożności i monitorowania reakcji skóry. U osób ze skórą atopową nie należy stosować agresywnych kwasów, dlatego wskazane są np. glukanolakton lub kwas laktobionowy. Wiążąc wodę w naskórku zwiększają na- wilżenie skóry, a działanie antyoksydacyjne chroni skórę przed działaniem wolnych rodników. Ponadto stosowanie eksfoliacji w oparciu o wyżej wymie- nione substancje wpływa na zagęszczenie i uelastycznie- nie skóry, stymulując syntezę kolagenu. Fototerapia Fototerapia, czyli leczenie światłem, polega na naświetla- niu skóry odpowiednim rodzajem światła w celu zmniej- szenia objawów choroby. Najczęściej stosowane rodzaje światła w terapii AZS to: • PUVA (psolaren plus ultrafiolet). Po doustnym zażyciu leku zawierającego psolaren, który jest substancją wraż- liwą, skóra osoby z AZS jest naświetlana ultrafioletem UVA. Ta kombinacja leku i światła pomaga zmniejszyć stan zapalny i świąd skóry. • UVB (ultrafiolet B). Jest to bardziej popularna forma foto- terapii, stosowana u osób z AZS. Skóra jest naświetlana UVB, który działa przeciwzapalnie i zmniejsza świąd. Jest to działanie skuteczne, ale wymaga regularnych sesji naświetlania. Działanie fototerapii w AZS polega na kilku mechani- zmach: • redukcja stanu zapalnego; • hamowanie reakcji immunologicznej; • poprawa funkcji bariery skórnej. Fototerapia jest stosowana jako alternatywa dla leków doustnych lub miejscowych, szczególnie w przypadkach, gdy inne metody leczenia nie przynoszą wystarczającej poprawy. Jednak ma ona swoje ograniczenia i może wiązać się z potencjalnymi skutkami ubocznymi. Dlatego bardzo ważne jest przeprowadzenie konsultacji z dermatologiem przed rozpoczęciem terapii, aby ocenić, czy jest to odpo- wiednia metoda dla danego pacjenta. PODSUMOWANIE Atopowe zapalenie skóry jest schorzeniem, które wymaga holistycznego podejścia do terapii. Kosmetolog może ode- grać istotną rolę w łagodzeniu objawów AZS. Należy pa- miętać, że odpowiedź osób z AZS na zabiegi może być różna. Każda skóra reaguje inaczej, może mieć ograniczoną tole- rancję na niektóre składniki aktywne. Dlatego tak ważna jest dokładna analiza skóry i zidentyfikowane czynniki, które mogą wywoływać lub nasilać objawy AZS. Na pod- stawie tych informacji kosmetolog może zastosować od- powiednie produkty i procedury, które będą łagodzić stany zapalne, nawilżać skórę i wzmacniać jej barierę ochronną. Rolą kosmetologa jest też opracowanie odpowiedniej ru- tyny pielęgnacyjnej, jak i doradzanie w zakresie diety i stylu życia, wpływających korzystnie na zdrowie skóry. Należy jednak pamiętać, że kosmetolog nie zastąpi der- matologa, szczególnie gdy objawy są ciężkie lub niekontro- lowane. Współpraca z kosmetologiem i lekarzem, jak i sto- sowanie się do zaleceń medycznych i kosmetologicznych są kluczowe w przeprowadzeniu terapii, która przyniesie oczekiwane rezultaty. Magdalena Malinowska kosmetolog z wykształcenia i z pasji, absolwentka WSIiZ w Warszawie, studentka kosmetologii klinicznej WSIiZ w Warszawie, członek International Association of Mesotherapy, laureatka pierwszego miejsca Mistrzostw Mezoterapii 2023 w Polsce, ekspert kosmetologii w North East UK. Właścicielka Skin Med Aesthetic Clinic na terenie Wielkiej Brytanii, stale podnosi swoje kwalifikacje, uczestnicząc aktywnie w międzynarodowych szkoleniach, konferencjach i targach beauty i medycyny estetycznej. W swojej pracy kieruje się holistycznym podejściem do klienta, tworząc spersonalizowane terapie i wykorzystując nieszablonowe rozwiązania kosmetologiczne, specjalizuje się w terapiach zaburzeń w funkcjonowaniu skóry oraz terapiach anti-aging. Prywatnie spełniona mama trójki dzieci, miłośniczka książek i muzyki klasycznej. +44 751 012 29 47 4 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 53 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P CZYM JEST ŁUSZCZYCA? Na łuszczycę cierpi około 2% populacji. W rozwoju choroby dużą rolę odgrywają czynniki genetycz- ne i immunologiczne. Oprócz wykwitów w postaci czerwonobrunatnych plam pokrytych białoszarą łuską, na skórze często pojawia się zaczerwienie- nie, pieczenie, a nawet pękanie skóry i jej krwa- wienie. Łuszczycy nie można całkowicie i trwale wyleczyć, a terapia pomaga złagodzić jej objawy – przedłużyć remisję, zapobiec wystąpieniu powi- kłań, prowadzących do rozwoju ciężkiej postaci choroby, przywrócić komfort życia. Choć nie jest to choroba zakaźna, to ze względu na dużą wi- doczność choroby na skórze, pacjenci na co dzień borykają się z dużym dyskomfortem, wstydem i stresem, wywołanym wyglądem skóry. PIELĘGNACJA SKÓRY ŁUSZCZYCOWEJ Zaleca się stosowanie emolientów i preparatów złuszczających. Dokładne oczyszczenie skóry i sto- sowanie peelingów ułatwia usuwanie płytki łusz- czycowej, a kosmetyki nawilżające tworzą na po- wierzchni skóry warstwę ochronną, dzięki czemu zapobiegają nadmiernej utracie wody z naskórka. Skóra osób cierpiących na łuszczycę jest podraż- niona i wrażliwa, dlatego tak ważne jest stosowanie preparatów, które zadbają o jej prawidłową kondy- cję, nie powodując dodatkowych podrażnień. DLACZEGO PRODUKTY SUNEWMED+? W odpowiedzi na sygnały od zadowolonych użyt- kowników, linia z witaminą C SunewMed+ została przetestowana na osobach zmagających się z łusz- czycą. Włączenie kosmetyków do codziennej pie- lęgnacji potwierdziło skuteczne usuwanie łusek łuszczycowych, przy zachowaniu długotrwałego nawilżenia skóry wrażliwej. Potwierdzono takie właściwości, jak miękkość i elastyczność skóry oraz zapobieganie nadmiernemu wysuszaniu i pękaniu naskórka. Pielęgnacja kosmetykami z linii C pozwoliła nie tylko na wyraźną redukcję zaczerwienienia skóry i widoczności zmian łusz- czycowych, ale także na znaczne skrócenie cza- su remisji zmian łuszczycowych. Jak wykazały badania, dobór odpowiednich produktów pielę- gnacyjnych pomaga znacząco poprawić komfort życia dzięki poprawie wyglądu skóry. Łuszczyca z aliczana jest do chorób zapalnych, które charakteryzują się specyficznymi zmianami skórnymi, wynikającymi z nadmiernego rogowacenia naskórka. Osoby chore na łuszczycę stają przed wyzwaniem – jak skutecznie, ale delikatnie zadbać o kondycję skóry? Odpowiedzią są kosmetyki SunewMed+. W TROSCE O SKÓRĘ ŁUSZCZYCOWĄ4 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 54 POWER DPL PRO – NOWOCZESNE URZĄDZENIE WIELOFUNKCYJNE To nowoczesne urządzenie wielofunkcyjne do zadań specjalnych. Umożliwia usuwanie zmian pigmentacyj- nych, plam soczewicowatych, piegów, melasm i wyrównuje koloryt skóry. Zamyka, obkurcza i uszczelnia na- czynia krwionośne oraz likwiduje rumień. Dodatkowe głowice umożliwiają leczenie trądziku, fotoodmładza- nie, trwałą depilację, redukcję rozstępów i obrzęków. Technologia DPL została wzbogacona o radiofrekwencję, która daje jeszcze więcej możliwości oddziaływania. POWER DPL PRO oferuje szeroki zakres usług w jednym urządzeniu. To ekonomiczne rozwiązanie spraw- dzi się szczególnie w małych gabinetach. Żywotności urządzenia do 1 miliona strzałów! ZEMITS QUIDION TRÓJWIĄZKOWY LASER DO DEPILACJI Depilacja laserowa to najnowocześniejszy sposób epilacji, polegają- cy na niszczeniu mieszków włosowych za pomocą promieniowania laserowego. Zemits Quidion wykorzystuje trzy długości fal: 755 nm aleksandryt, 808 nm dioda, 1064 nm Nd:YAG. Są to światowe „złote standardy” najbardziej skutecznego usuwania owłosienia na wy- branym obszarze bez uszkodzenia otaczających tkanek skóry. Dzię- ki połączeniu tych trzech fal jest możliwość zniwelowania nawet najjaśniejszego owłosienia. Laser Quidion wyróżnia się tym, że oprócz epilacji laserowej, po- siada funkcję fotoodmładzania skóry, która niweluje zmarszczki, ujędrnia i napina skórę, a także maksymalnie ją regeneruje. Oprócz tego, w laserze zastosowano chłodzenie do -10 °C i inteligentny sys- tem smart, który dobiera najbezpieczniejsze parametry indywidual- nie dla każdego klienta. 4 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 55 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” N STRESZCZENIE Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest chorobą przewlekłą o podłożu genetycznym. Markerami fizjologicznymi choroby są stan zapalny oraz zaburzenia w wydolności układu antyok- sydacyjnego organizmu. Celem pracy było przeanalizowanie możliwości zastosowa- nia dietoterapii jako sposobu łagodzenia przebiegu AZS. Na podstawie informacji obecnych w światowym piśmiennic- twie, dostępnych w bazach Web of Sciences, Scopus, PubMed oraz Google Scholar, przeanalizowano wpływ składników ak- tywnych obecnych w produktach spożywczych na przebieg tej przewlekłej choroby. Przy dermatozach, istotne jest w aspekcie dietetycznym za- równo eliminowanie pokarmów, które mogą zaostrzać prze- bieg choroby, jak i włączenie do jadłospisu produktów spo- żywczych, które dzięki zawartości substancji czynnych mogą złagodzić przebieg choroby. Dietoterapia jest najprostszym i najmniej kłopotliwym sposobem wspomagania leczenia AZS, prowadzącym nawet do wyeliminowania objawów choroby. Słowa kluczowe: atopowe zapalenia skóry, AZS, dietoterapia ABSTRACT Atopic dermatitis (AD) is a chronic disease with a genetic ba- sis. The physiological markers of the disease are inflamma- tion and abnormalities in the efficiency of the body’s antioxi- dant system. The aim of this study was to analyze the possibility of using diet therapy to alleviate the course of AD. Based on information present in the world literature, available in Web of Sciences, Scopus, PubMed, and Google Scholar databases, the effect of food active ingredients in the course of this chronic disease was investigated. In the case of dermatoses, it is important both to eliminate foods that can exacerbate the course of the disease and to include in the menu ingredients that can alleviate the development of the illness. Diet therapy is the simplest and least cumbersome way to support the treatment of AD, even leading to the elimination of symptoms of the disease. Keywords: atopic dermatitis, AD, diet therapy Ewelina Chrzanowska1,2, Anna Winiarska-Mieczan1 0000-0003-1981-7005 Karolina Jachimowicz-Rogowska1 0000-0001-7540-813X 1 Zakład Bromatologii i Fizjologii Żywienia, Instytut Żywienia Zwierząt i Bromatologii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin 2 Katedra Botaniki i Fizjologii Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin +48 81 445 67 44 ewelina.chrzanowska@onet.pl Sposób cytowania / Cite Chrzanowska E, Winiarska-Mieczan A, Jachimowicz-Rogowska K. Diet therapy as support for the treatment of atopic dermatitis. Aesth Cosmetol Med. 2023;12(4):125-131. https://doi.org/10.52336/acm.2023.010 Dietoterapia jako wsparcie leczenia atopowego zapalenia skóry Diet therapy as support for the treatment of atopic dermatitis WSTĘP Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest chorobą przewlekłą o podłożu genetycznym. Geny, którym przypisuje się odpo- wiedzialność za występowanie AZS zlokalizowane są przede wszystkim w regionach chromosomowych 3p, 3q, 4q i 18q [1]. Decydującym genetycznym determinantem rozwoju choroby jest polimorfizm filagryny, sugeruje się jednak także wpływ innych genów o funkcjach związanych z układem odporno- ściowym i macierzą pozakomórkową [1]. Etiologia AZS zwią- zana jest również z defektami bariery skórnej, czynnikami środowiskowymi i alergiami pokarmowymi [2]. U osób z AZS This is an article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 Unported (CC BY 4.0) https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Artykuł przeglądowy / Review article 4 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 56 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” N obserwuje się wzrost całkowitego stężenia IgE w surowicy oraz obniżoną syntezę interferonu gamma (IFN-γ) i zwięk- szony poziom interleukin IL-4, IL-5 i IL-13 [3]. Badania prze- prowadzone na myszach z AZS wykazały, że IFN-γ zmniejsza funkcję bariery naskórkowej poprzez wpływ na skład kwasów tłuszczowych ceramidów [4]. Stan zapalny wywoływany jest przez interleukiny prozapalne IL-1, IL-6 i czynnik martwi- cy nowotworów α (TNF-α), produkowane przez zapalne den- drytyczne komórki naskórka [5]. Z kolei IL-12 i IL-18 sprzyja- ją transformacji odpowiedzi zapalnej z Th2 do Th1/0 i wejściu w fazę przewlekłą choroby [5]. Stale występujący stan zapal- ny osłabia układ immunologiczny i powoduje zaostrzenie ob- jawów skórnych (suchość, uporczywy świąd, rumień), a na- wrotowy charakter choroby obniża komfort życia [6]. U osób z AZS stwierdza się także podwyższone parametry stresu ok- sydacyjnego [6]. AZS diagnozuje się przede wszystkim za pomocą obrazu klinicznego, opierając się na kryteriach Hannifinaa i Rajki, które obejmują objawy tzw. większe (świąd, przewlekły i na- wrotowy przebieg, umiejscowienie zmian i ich morfologia, wywiad atopowy) oraz tzw. mniejsze, których jest 23, m.in. su- chość skóry, rybia łuska, zapalenie czerwieni wargowej i ru- mień twarzy [7]. Dla rozpoznania AZS, wystarczy jednocze- sne potwierdzenie 3 objawów większych i 3 mniejszych [7]. Choroba zwykle diagnozowana jest w okresie niemowlęcym (ponad 50% przypadków dotyczy dzieci do 12. miesiąca ży- cia), czasami również w wieku późniejszym (3-11 lat), a nawet w wieku dorosłym [8]. Należy jednak zaznaczyć, że najczę- ściej objawy ustępują z wiekiem, choć nie jest to normą [8]. Podczas AZS często stwierdza się współwystępowanie innych chorób, przede wszystkim dotyczących układu oddechowego i krążenia [9], ale również cukrzycy i hyperlipidemii [4]. Może być również przyczyną wystąpienia zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD, Attention Deficit Hiperactivity Disor- der), co wynika z ciągłego stresu psychologicznego i zaburzeń snu [10], a także innych zaburzeń neurologicznych, jak depre- sja i zaburzenia lękowe oraz niska samoocena [9]. Jako podstawową profilaktykę AZS oraz sposób łagodze- nia objawów uznaje się właściwą pielęgnację skóry [11]. Jest to jednak działanie, które nie eliminuje problemu. Stosowa- ne obecnie metody farmakoterapii są skuteczne, ale niepo- zbawione niekorzystnych skutków ubocznych. Pomimo, że AZS jest chorobą dziedziczną, częstą przyczyną wystąpie- nia AZS jest alergia pokarmowa [7], w takim przypadku na- leży zastosować dietę eliminacyjną. Dziedziczy się tylko ten- dencję do występowania dermatozy, natomiast jej wystąpie- nie jest uwarunkowane bodźcami środowiskowymi [1]. Poza tym, markerami fizjologicznymi choroby są stan zapalny [5] oraz zaburzenia w wydolności układu antyoksydacyjnego or- ganizmu [6]. Poprzez odpowiednie żywienie i sposób życia można zminimalizować ryzyko wystąpienia tych stanów pa- tologicznych. Stres oksydacyjny może być bezpośrednim lub pośrednim czynnikiem ryzyka wystąpienia dermatoz, może też nasilać istniejące już stany chorobowe. Istnieją dowody na to, że pośredniczące w wywołaniu stresu oksydacyjnego nad- mierne ilości reaktywnych form tlenu, biorą udział w wielu reakcjach biologicznych, prowadząc do modyfikacji DNA oraz wzmagając peroksydację lipidów i produkcję cytokin proza- palnych [12]. Dietoterapia jest najprostszym i najmniej kłopo- tliwym sposobem wspomagania leczenia AZS, prowadzącym nawet do wyeliminowania objawów choroby. Sposób odży- wiania może wpłynąć na przebieg atopowego zapalenia skó- ry nie tylko negatywnie, zaostrzając objawy, ale także pozy- tywnie, łagodząc przebieg dermatozy [2]. WPŁYW ŻYWIENIA NA STAN ZDROWIA SKÓRY W AZS Pomiędzy przewodem pokarmowym a skórą istnieje szcze- gólne powiązanie, ponieważ skóra wykazuje zdolność do ma- gazynowania substancji dostarczanych z żywnością. Ma to kluczowe znaczenie podczas wspomagania farmakologicz- nego leczenia dermatoz, w tym AZS. Przy dermatozach, istot- ne jest w aspekcie dietetycznym zarówno eliminowanie po- karmów, które mogą zaostrzać przebieg choroby, jak i włą- czenie do jadłospisu produktów spożywczych, które dzięki zawartości substancji czynnych mogą złagodzić przebieg choroby (tabela 1). Dlatego racjonalnie zaplanowana dieta wspomagana suplementacją niektórych składników może okazać się skuteczna w dążeniu do poprawy stanu skóry [2]. Tabela 1 Wykaz produktów spożywczych o udowodnionym pozytywnym wpływie na przebieg AZS Produkty Występowanie substancji o działaniu przeciwutleniającym i przeciwzapalnym Mięso tłustych ryb: tuńczyk, śledź, łosoś, szprot, makrela Niezbędne nienasycone kwasy tłusz- czowe (NNKT), w tym kwasy tłuszczo- we z rodziny omega-3, witaminy A, D Oleje roślinneNNKT, w tym kwasy tłuszczowe z ro- dziny omega-3, witaminy A, D, E, K, to- koferole, sterole HerbataPolifenole (w tym katechiny) Warzywa: seler naciowy, sała- ta, brokuł, pomidor, kalafior, rzodkiewka, jarmuż Witaminy C, E, karotenoidy Owoce: borówki amerykań- skie, jagody, morele, truskaw- ki, jabłka, gruszki, porzeczki Witamina C, karotenoidy, antocyjany, polifenole JajaWitaminy A, D, E, biotyna, karotenoidy Kiszonki warzywne, fermen- towane produkty mleczne, produkty roślinne wzbogaco- ne probiotykami Probiotyki Źródło:[2, 13, 14]4 / 2023 Kosmetologia Estetyczna 57 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” N SKŁADNIKI ŻYWNOŚCI ZAOSTRZAJĄCE PRZEBIEG AZS Niektóre składniki pokarmu wywołują reakcje skórne, które mogą zaostrzyć objawy AZS i skłonić osoby chore do stopnio- wego wykluczenia niektórych pokarmów z diety. AZS i aler- gia pokarmowa mogą współistnieć, jednak nie jest to norma, problem ten dotyczy około 30-40% osób z AZS [15]. Dlatego dietę eliminacyjną należy prowadzić z rozwagą. Wyklucza- nie pokarmów może doprowadzić do niedoborów składni- ków pokarmowych, szczególnie mając na uwadze, że najczę- ściej zmiany skórne wywołują m.in. białka pszenicy, mleka, jaj i ryb [2]. Badania potwierdzają, że dzieci, które są poddawa- ne rygorystycznym dietom eliminacyjnym, spożywają mniej niż 67% zalecanego dziennego spożycia niezbędnych wita- min i składników mineralnych [16]. Analiza jadłospisów osób dorosłych z AZS wykazała niedobory wielu składników po- karmowych, przede wszystkim witamin A i C, które wykazują działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne, wspomagają więc leczenie AZS [17]. Należy podkreślić, że obecnie nie ma wystarczających dowodów, aby zalecać dietę eliminacyjną osobom z AZS profilaktycznie [15, 18]. Niemniej jednak wska- zuje się na skuteczność diet eliminacyjnych w AZS, prawdo- podobnie jest to jednak związane ze współistnieniem alergii pokarmowej [2, 18]. Poza tym ze względu na brak odpowied- nio zaprojektowanych badań oraz mało liczne grupy pacjen- tów, nie należy zalecać ścisłej diety eliminacyjnej jako strate- gii w postępowaniu w AZS. Często zdarza się, że rodzice wiążą zaostrzenie choroby u dzieci z dodatkami do żywności (barwniki, słodziki, kon- serwanty). Faktem jest, że karmin i tartrazyna zostały udo- kumentowane jako związane z AZS [18]. Karmin (czerwony barwnik) jest często dodawany m.in. do serów, przetworów owocowych i warzywnych, gumy do żucia, płatków śniada- niowych, produktów mięsnych i przetworzonych ryb. Tartra- zyna, barwnik cytrynowożółty, jest dodawana przede wszyst- kim do serów, owoców i warzyw w puszkach, zup, deserów i przypraw [18]. SKŁADNIKI ŻYWNOŚCI ŁAGODZĄCE PRZEBIEG AZS Markerami fizjologicznymi AZS są stan zapalny oraz stres ok- sydacyjny, należy zatem poprzez odpowiednie żywienie zmi- nimalizować ryzyko wystąpienia tych stanów patologicznych lub osłabić ich wpływ na organizm [5, 6]. Składnikami żywno- ści, które stabilizują te parametry są przede wszystkim pro- biotyki, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT, wi- taminy antyoksydacyjne: A, C, D i E, a także karotenoidy i po- lifenole (rys. 1). Probiotyki Probiotyki to żywe mikroorganizmy wykazujące działanie immunomodulujące. Podstawowym celem suplementacji diety probiotykami jest zwiększenie populacji bakterii poży- tecznych w jelitach, eliminacja patogenów i wprowadzenie trwałych zmian w składzie flory jelitowej. Bakterie probio- tyczne przeprowadzają fermentację, przede wszystkim pole- gającą na przekształceniu cukru w mleczan, a także w octan i mrówczan, dzięki czemu powstające w wyniku fermentacji środowisko kwaśne hamuje rozwój drobnoustrojów patogen- nych [19]. W jelicie grubym, bakterie probiotyczne konkuru- ją o składniki odżywcze z patogenami i zapobiegają ich przy- leganiu do komórek nabłonkowych. Stymulują też produkcję immunoglobulin, w związku z czym zniwelowanie dysbiozy jelitowej za pomocą probiotyków wiąże się ze zmniejszeniem odpowiedzi autoimmunologicznej, zmniejszeniem stanu za- palnego oraz poprawą integralności jelit poprzez zwiększenie ekspresji białek w nabłonku jelitowym [19]. Mikrobiom jeli- towy uczestniczy w metabolizmie składników pokarmowych, wpływa na powstawanie cytokin prozapalnych i przeciwza- palnych w organizmie, a także wywiera destrukcyjny wpływ na patogenną florę jelitową i neutralizuje toksyny [2]. W dostępnym piśmiennictwie pojawiają się sprzeczne in- formacje dotyczące związku pomiędzy AZS a mikrobiotą je- litową, jednak nieodpowiednia struktura mikroorganizmów może być przyczyną nieprawidłowego funkcjonowania ukła- du odpornościowego, czego konsekwencją może być wystą- pienie AZS [20]. Mikrobiota jelitowa jest w stanie modulo- wać ogólnoustrojowe odpowiedzi zapalne i immunologiczne, wpływając na rozwój alergii, jednakże mechanizmy moleku- larne leżące u podstaw antyalergicznego działania probio- tyków pozostają niejasne, a ich skuteczność jest kontrower- syjna [19]. Autorzy Kaliomaki i wsp. zbadali długoterminowy wpływ stosowania suplementów probiotycznych w żywieniu kobiet ciężarnych i niemowląt. Skuteczność działania probio- tyku została zweryfikowana po upływie 2 i 4 lat [21]. Cytowa- ni autorzy stwierdzili, że już po dwóch latach zachorowalność na AZS wśród osób stosujących suplement była dwukrotnie niższa niż w grupie kontrolnej. Ponadto udowodniono, że no- worodki, które w pierwszym tygodniu życia miały urozmaico- ną mikroflorę jelitową wykazywały mniejsze predyspozycje Rys. 1 Wpływ składników żywności na przebieg AZS Źródło:Opracowanie własne na podstawie [2, 14, 18]Next >