4 / 2015 / vol. 4
Kosmetologia Estetyczna
321
A
artykuł
biochemia
które są bardzo trwałe i nie wymagają specjalnych
procedur przechowywania. Kosmetyk musi zawierać
odpowiednio wysokie stężenie czystego retinolu, nie
niższe niż 0,25% (max. do 1%). Niestety większość go-
towych kosmetyków z retinolem obecnych na rynku
nie podaje faktycznego stężenia retinolu, gdyż wg nie-
zależnych danych ilość retinolu to śladowe dawki, wy-
noszące od 0,04 do 0,07%retinolu. Takie dawki retinolu
oferują znikome efekty biologiczne. Schemat działania
witaminy A obrazuje rys. 2. Jej mechanizm działania,
regulujący procesy zachodzące w keratynocytach czy
fibroblastach, odbywa się poprzez receptor kwasu reti-
nowego w jądrze komórkowym.
|
WITAMINA E
Witamina E jest naturalnie występującym przeciwu-
tleniaczem, dlatego często wykorzystuje się ten skład-
nik w produktach kosmetycznych i do pielęgnacji skóry
w walce z wolnymi rodnikami, pośrednio przeciwdzia-
łając fotostarzeniu. Wspomaganie leczenia rumienia
spowodowanego promieniowaniem UV czy blizn wy-
daje się niejasne. Potwierdzono natomiast nawilżające
i wygładzające działanie witaminy E, choć jest to dużo
słabsze działanie niż np. gliceryny. Schemat działania
witaminy E pokazuje rys. 3. Pochodne tokoferoli rów-
nież są stosowane w preparatach kosmetycznych. Jako
przykład można podać linolenian
α
-tokoferolu, który
wbudowuje się w lipidy naskórka, wykazując długo-
trwały efekt nawilżający i promieniochronny. Kosme-
tyki zawierające witaminę E powinny być chronione
przed dostępem światła i tlenu.
Z tego względu często wykorzystywana jest pochod-
na – octan tokoferolu, który jest trwałym, aktywnym
składnikiem, odpornym na światło i działanie tlenu.
Ostatnio stosowany jest w produktach promienio-
chronnych acetylosalicylan tokoferolu, który jest rów-
nież łatwo wchłaniany przez skórę i włosy. Ze wzglę-
du na swoje właściwości tokoferole znalazły szerokie
zastosowanie w kosmetykach, gdzie często stosowana
jest mieszanina
α
,
β
,
γ
,
δ
-tokoferoli. Dość istotne jest to,
że związki te są łatwo absorbowane przez skórę zarów-
no z roztworów alkoholowych, olejowych, jak i emulsji.
W niskich stężeniach witamina E może wykazywać
jedynie działanie ochronne w stosunku do innych
składników, np. w stosunku do witaminy A (wtedy
sugerowane stężenie witaminy E wynosi w granicach
0,02%). Sugerowane stężenie witaminy E w kosmety-
kach wynosi 0,1-1%. Również w preparatach zawie-
rających nienasycone kwasy tłuszczowe, witamina E
jest stosowana jako dodatek stabilizujący ze względu
na właściwości antyutleniające. W różnych wyrobach
stosowane są formy różniące się zawartością procento-
wą czy dodatkiem solubilizatorów.
|
WITAMINA C
Szczególnym przypadkiem jest witamina C, choć bar-
dzo dobrze zbadana, to jednak budząca w wielu publi-
kacjach, jak i wśród profesjonalistów, kontrowersje co
do formy, w jakiej powinna znaleźć się w kosmetyku,
pH produktu i stężenia witaminy.
Wszystko wydaje się zależne
od typu zastosowanej substancji
aktywnej i przeznaczenia. Kwas
askorbinowy (
ascorbic acid
) jako
aktywna biologicznie, natural-
nie występująca, rozpuszczalna
w wodzie, wykazuje najwięk-
szy wpływ spośród różnych jej
analogów w stosunku do proce-
sów biologicznych, np.: kolage-
nogeneza, wzmacnianie ścian
naczyń krwionośnych, hamo-
wanie procesu melanogenezy.
Niemniej jednak jest opisywana
jako problematyczna i trudna
w recepturowaniu z uwagi na
jej bardzo niską trwałość, wraż-
liwość na promieniowanie UV,
w kontakcie z powietrzem ulega
utlenieniu, stosowanie w niskim
pH (doniesienia w literaturze
wskazują na pH niższe niż 3,5,
przy wyższym pH kwas askor-
binowy będzie działał, ale jedy-
nie powierzchownie). Wykazuje
jednak aktywność już w niskich
stężeniach 3-5%. Im wyższe
stężenie witaminy C w kosme-
tyku, teoretycznie skóra „wsiąk-
nie” więcej substancji aktywnej,
granicą wydaje się poziom 20%
stężenia. Spotyka się opinie, że
wyższe stężenia mogą powodo-
wać skutek odwrotny i nawet
przyspieszać starzenie skóry.
Główną przeszkodą stosowania czystego kwasu askor-
binowego jest jego mała stabilność w roztworach wod-
nych (witamina rozpuszczalna w wodzie). Współczesna
biotechnologia przychodzi z pomocą. Powstały pochod-
ne witaminy C, bardziej stabilne, odporne na utlenia-
nie pod wpływem światła i tlenu oraz niewymagające
tak niskiego pH, jak kwas askorbinowy. W przypadku
obecności w kosmetyku takiej pochodnej, formuła bę-
dzie oleista i może mieć nawet neutralne pH, zacho-
wując pobudzanie pożądanych procesów, choć z badań
porównawczych wynika, że zwykle stężenia takich
substancji muszą być wyższe niż kwasu askorbinowego,
Rys. 3
Schemat działania witaminy E. Witamina E chroni skórę
przed fotostarzeniem i stanami zapalnymi. MMP – 1- meta-
loproteinazy macierzy – 1; PKC – kinaza białkowa C; COX –
cyklooksygenaza
Źródło
[8, 14]
Synonimy
:
D-ALPHA-TOCOPHEROL; DL-A -TOCOP
HEROL; DL-ALPHA-TOCOPHEROL; MIXED TOCO-
PHEROLS; NATURAL VITAMIN E; TOCOPHERYL;
VITAMIN E; VITAMIN E OIL; EPHANYL
Rys. 4
Schemat działania witaminy C. Witamina C tłumi moc
uszkodzeniową promieniowania UV, poprzez wychwytywanie
reaktywnych form tlenu (ROS). AP-1 – białko aktywacyjne 1;
MMP - metal proteinazy macierzy
Źródło
[8]
Synonimy:
Sodium Ascorbate, L-ASCORBIC ACID,
MONOSODIUM SALT; LASCORBIC ACID, MONOSO-
DIUM SALT; MONOSODIUM SALT L-ASCORBIC ACID;
VITAMIN C SODIUM; ASCORBIC ACID SODIUM SALT;
ASCORBICIN; ASCORBIN; CEBITATE; CENOLATE; HBL
508; ISKIA-C L-ASCORBIC ACID; 3-KETO-L-GULOFU-
RANOLACTONE; 3-OXO-L-GULOFURANOLACTONE;
3-OXO-L-GULOFURANOLACTONE (ENOL FORM);
ADENEX; ALLERCORB; ANTISCORBIC VITAMIN; AN-
TISCORBUTIC VITAMIN; ARCO-CEE; ASCOLTIN
