< PreviousMIKROIGŁOWE PŁATKI POD OCZY Z PEPTYDAMI Niezwykle skuteczne mi- kroigłowe płatki z usiecio- wanym kwasem hialuro- nowym i opatentowana formuła peptyd. Jedyny taki produkt z argininą na naszym rynku! Peptydy, dzięki odpowiednim mi- kroigłom, wnikają w skórę bez bólu i przenoszą bez- pośrednio substancję czynną (TDS), umożliwiając regenerację skóry i pomagając usunąć zmarszczki. Zawarty Sodium Hyaluronic Cross Polymer to mniejsza formuła kwasu hialuronowego o trójwymiarowej strukturze moleku- larnej, która zatrzymuje wilgoć na dłużej i głębiej niż cząsteczki o wyso- kiej masie hialuronowej. Sprawia, że poziom wilgotności skóry jest utrzymywany skuteczniej. W: VIORA Viora to izraelsko-amerykańska marka, znajdująca się w czołówce najlepszych pro- ducentów oraz będąca prekursorem nowo- czesnych rozwiązań w zakresie kosmetologii i medycyny estetycznej. Urządzenia marki VIORA cechują się wysoką jakością, zaawansowaną technologią i niezwy- kłą skutecznością, dzięki czemu zostały docenione w ponad 70 krajach. Swoje zastosowanie znajdują w zabiegach przeciwstarzeniowych, modelu- jących sylwetkę, redukujących; cellulit, trądzik, rozstępy, usuwających owłosienie czy rewitalizujących i rozjaśniających skórę. Firma w szczegól- ności stawia na jakość oraz bezpieczeństwo, wykorzystując opatentowane technologie. Ciągłe opracowywanie nowych protokołów zabiegowych po- zwala na zwiększenie efektywności pojedynczych zabiegów. Firma Viora ma szeroką gamę certyfikatów, dotyczących urządzeń, produkcji i operacji biznesowych (Medical ISO, CE, FDA, CFDA, KFDA, TFDA, Health Canada, Thai FDA, HAS, TGA i więcej). W: BEAUTYAY BeautYay wchodzi na rynek z innowacyjną platformą, skierowaną bezpośrednio do wszystkich świadczących i korzystających z usług branży hair&beauty. Nasz cel to skomponowanie wyszukiwarki, która skupi w jednym miejscu wszystkie firmy wykonujące zabiegi i szkolenia, świadczące usługi dla salonów, jak i zajmujące się zaopatrzeniem dla branży hair&beauty. Jesteśmy ogólnodostępni dla każdego, kto założy u nas swój profil. Użytkownicy, dzięki rozbudowanej wyszukiwarce oraz wyselekcjonowanym filtrom, w szybki i prosty sposób dotrą do firm świadczących daną usługę. Naszą misją było stworzenie wyszuki- warki, która pozwoli zaoszczędzić czas, stworzy nowy rodzaj więzi mię- dzy klientem a usługodawcą oraz będzie dostępnym źródłem informa- cji 24 h na dobę. W: 401 3 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna / Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N Oryginalny artykuł ukazał się w "Aesthetic Cosmetology and Medicine" STRESZCZENIE Dzięki charakterystycznemu kształtowi czą- steczki, cyklodekstryny są zdolne do tworzenia kompleksów inkluzyjnych typu „gość-gospo- darz” z szeroką gamą związków chemicznych, co znacznie poprawia stabilność substancji wraż- liwych na działanie światła, wilgoci oraz tlenu. Zapewnia to ochronę produktów kosmetycznych m.in. przed procesem utleniania oraz degradacją. Tworzenie kompleksów inkluzyjnych wpływa tym samym na zwiększenie trwałości substancji aktywnych obecnych w kosmetykach. W artykule zostały przedstawione właściwości cyklodekstryn oraz ich zastosowanie w przemy- śle kosmetycznym. Cyklodekstryny stosowane są w celu modyfikacji właściwości fizykochemicz- nych substancji występujących w preparatach ko- smetycznych oraz zmniejszenia lub całkowitego wyeliminowania niepożądanych zapachów. Mają one również wpływ na stopień wchłaniania róż- nych związków przez skórę, co sprawia, że moż- liwości ich potencjalnych zastosowań mogą być znacznie szersze od obecnych. Słowa kluczowe: cyklodekstryny, substancje aktywne, kompleksy inkluzyjne ABSTRACT Due to the characteristic shape of the molecule, cy- clodextrins are able to form “guest-host” inclusion complexes with a wide range of chemical compounds, which significantly improves the stability of sub- stances sensitive to light, moisture and oxygen. This ensures the protection of cosmetic products, among others before oxidation and degradation. The crea- tion of inclusion complexes thus increases the dura- bility of active substances present in cosmetics. The article presents the properties of cyclodextrins and their use in the cosmetics industry. Cyclodextrins are used to modify the physicochemical properties of substances found in cosmetic products and to reduce or to completely eliminate unwanted odors. They also affect the degree of absorption of various compounds through the skin, which means that the possibilities of their potential applications can be much wider than the current ones. Keywords: cyclodextrins, active substances, inclusion complexes » 402 otrzymano / received 25.04.2020 poprawiono / corrected 12.05.2020 zaakceptowano / accepted 23.05.2020 Aleksandra Jajuga, Aneta Komor, Iwona Choi, Radosław Starosta Zespół Chemii Biomateriałów Wydział Chemii Uniwersytet Wrocławski ul. F. Joliot-Curie 14 50-383 Wrocław T: +48 71 375 72 32 E: Cyklodekstryny – alternatywne nośniki substancji aktywnych w kosmetykach Cyclodextrins – alternative carriers of active substances in cosmetics WSTĘP W preparatach kosmetycznych stosuje się różnego rodzaju substancje odżywcze, na- tłuszczające, nawilżające oraz rewitalizujące. Stanowią one liczną grupę związków chemicz- nych, które mogą być zarówno pochodzenia naturalnego, jak i syntetycznego. Najistotniej- szym składnikiem każdego kosmetyku jest jednakże substancja aktywna, odpowiadająca za prawidłowe działanie danego produktu ko- smetycznego na naskórek i głębsze warstwy skóry. Producenci dążą do tego, aby substancje aktywne występujące w kosmetyku znajdowały się w formie jak najłatwiej przyswajalnej przez skórę. Dzięki temu mogą być wprowadzane w coraz głębsze warstwy skóry, a efekty działa- nia kosmetyku pojawiają się w krótszym czasie oraz utrzymują się dłużej. O skuteczności kosmetyku decydują również tak zwane transportery substancji aktywnych, które są układami ułatwiającymi im lepsze wnikanie w głąb skóry. Są to cząsteczki, które same nie posiadają zdolności do pokonywania bariery warstwy rogowej naskórka, ale ułatwia- ją to zadanie substancjom aktywnym. Dzięki transporterom, składnik aktywny może być 402 3 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N wykorzystany w większym stopniu, a efekt działania jest szybszy. Najczęściej stosowanymi nośnikami są liposomy – pęcherzyki składające się z podwójnej warstwy lipidowej, które mają wysokie powinowactwo do błon biologicznych, dzięki czemu podnoszą skuteczność, a także zwiększają kontrolę uwalniania składników aktywnych we właści- wym czasie [1, 2]. Niestety stosowanie liposomów wiąże się ze skomplikowanym procesem produkcji i problemami ze stabilnością tych nośników, co sprawia, że wciąż poszu- kiwane są alternatywne nośniki [3, 4]. Jedną z substancji pełniących rolę nośników są cyklodekstryny. STRUKTURA MOLEKULARNA I WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE CYKLODEKSTRYN Cyklodekstryny (CD), zwane również cykloamylazami, cy- kloglukonami bądź dekstrynami Schardingera, to natural- nie występujące cykliczne oligosacharydy oparte na gluko- zie [5]. Najpopularniejszymi i powszechnie stosowanymi CD są α, β i γ-cyklodekstryny, które zawierają odpowiednio 6, 7 i 8 cząsteczek glukozy połączonych wiązaniami α-1,4- glikozydowymi (rys. 1A), tak jak ma to miejsce w przypad- ku skrobi [5, 6]. Odkryto już cyklodekstryny, które mogą posiadać nawet do 12 jednostek glukozy w pierścieniu [7]. Rys. 1 Wzór ogólny β-cyklodekstryn i model ukazujący rzeczywisty kształt izolowanej cząsteczki β-CD (R=H) Źródło: Opracowanie własne 403 3 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N Jednostki glukopiranozy, czyli formy pierścieniowe glu- kozy, z których zbudowane są CD posiadają konformację krzesłową, przez co cyklodekstryny nie są idealnie cylin- dryczne, ale mają kształt przypominający torus czyli ścię- ty stożek (rys. 1D). Pierwszorzędowe grupy hydroksylowe (C6-OH) znajdują się przy krawędzi torusa o niższej śred- nicy, raczej w wewnętrznej jego przestrzeni, natomiast drugorzędowe grupy hydroksylowe (C2-OH, C3-OH) zlo- kalizowane są w szerszej części torusa [8, 9]. Taka budowa cyklodekstryn skutkuje tym, że wnętrze pierścienia ma charakter niepolarny, co wynika z obecności glikozydo- wych atomów tlenu oraz hydrofobowych grup C-H. Z kolei warstwa zewnętrzna jest hydrofilowa, co skutkuje dobrą rozpuszczalnością cyklodekstryn w wodzie [8]. Tabela 1 Wybrane parametry najpopularniejszych cyklodekstryn α-CDβ-CDγ-CD Liczba jednostek glukopiranozy678 Masa molowa [g/mol]97211351297 Średnica wewnętrzna [Å]4,7-5,26,0-6,57,5-8,5 Średnica zewnętrzna [Å]13,7-14,615,3-15,416,9-17,5 Rozpuszczalność w wodzie (25°C) [g/L]129, 5 ± 0.718,4 ± 0,2249,2 ± 0,2 Źródło: Opracowanie własne [8, 10] Właściwości fizykochemiczne cyklodekstryn zależą od ilości jednostek z których są zbudowane. Na przykład, roz- puszczalność cyklodekstryn w wodzie zależy w znacznym stopniu od temperatury i rośnie wraz z jej wzrostem. Uwa- gę zwraca fakt, że β-CD jest co najmniej dziewięciokrotnie mniej rozpuszczalna w wodzie (H 2O) niż α-CD oraz γ-CD (tabela 1) [9, 10]. W większości rozpuszczalników organicz- nych β-CD nie jest rozpuszczalna, natomiast rozpuszcza się w niektórych mieszaninach rozpuszczalnik-woda [6]. Cyklodekstryny pod wpływem mocnych kwasów, takich jak kwas chlorowodorowy oraz kwas siarkowy, ulegają hydrolizie prowadząc do powstania mieszaniny oligosa- charydów, od otwartego pierścienia do glukozy. Cyklo- dekstryny nie są natomiast hydrolizowane przez zasady, nawet w przypadku podwyższenia temperatury układu [6]. Współcześnie cyklodekstryny otrzymuje się enzymatycz- nie, w wyniku działania glukanotransferazy cyklodekstry- nowej na skrobię [4]. β-CD j est głównym produktem tego procesu, a jej łatwa izolacja zadecydowała o niskiej cenie i dużej popularności tej pochodnej glukozy. Ze względu na fakt, iż naturalne cyklodekstryny wykazują ograniczoną rozpuszczalność w powszechnie stosowanych rozpuszczalnikach, a także posiadają wyłącznie jeden typ grupy funkcyjnej, często stosuje się modyfikację chemicz- ną jednej lub większej liczby grup hydroksylowych. Przy- kładowe podstawniki przedstawiono na rysunku 2. Przykładowo β-CD, z uwagi na jej korzystną cenę, jest naj- częściej wykorzystywaną cyklodekstryną. Jednak ze wzglę- du na jej słabą rozpuszczalność w wodzie zalecane jest stosowanie jej pochodnych [10]. Wraz ze wzrostem stopnia metylacji rozpuszczalność β-CD w zimnej wodzie wzrasta i w przypadku gdy około 2/3 wszystkich grup hydroksy- lowych jest zmetylowanych osiąga maksymalną wartość. β-CD posiadająca 14 grup metylowych charakteryzuje się największą rozpuszczalnością, natomiast cyklodekstry- na permetylowana, która zawiera 21 grup metylowych ma ograniczoną rozpuszczalność, lecz w dalszym ciągu jest ona większa niż w przypadku β-cyklodekstryny [11]. AKTYWNOŚĆ BIOLOGICZNA CYKLODEKTRYN Należy podkreślić, że cyklodekstryny nie są związkami toksycznymi, ich LD 50 (czyli dawka powodująca śmierć połowy osobników poddanych działaniu danej substancji) jest bardzo wysokie i szacuje się je w gramach na kilogram masy ciała człowieka [12]. Co istotne, CD nie są wchłaniane w górnym odcinku przewodu pokarmowego i ulegają cał- kowitemu rozkładowi w okrężnicy. Z tego względu, nie ma żadnych przeciwwskazań do ich doustnego przyjmowania [8, 13]. Przeprowadzony został szereg badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania cyklodekstryn, z których wy- nika, że CD mogą przenikać przez błony biologiczne np. rogówkę oka, jednak nawet przez wniknięcie tą drogą nie Rys. 2 Wybrane popularniejsze derywatyzacje grup hydroksylowych w cyklodekstrynach (No. X odnosi się do pozycji w tabeli 2) Źródło: O pracowanie własne404 3 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N wykazano ich toksyczności [14]. Pokazuje to, że cyklodek- stryny mogą znaleźć zastosowanie chociażby w przemyśle farmaceutycznym jako substancje bezpieczne w użyciu i nie stanowiące zagrożenia dla życia lub zdrowia [15]. Po- nadto, szereg badań wskazuje na to, że cyklodekstryny, pomimo pewnej zdolności do ekstrakcji cholesterolu z ze- wnętrznych błon komórek naskórka, nie wpływają w istot- ny sposób na jego strukturę oraz nie wnikają w głębsze warstwy skóry, co świadczy o możliwości bezpiecznego ich stosowania także w produktach kosmetycznych [16]. TWORZENIE KOMPLEKSÓW INKLUZYJNYCH Niska polarność wnęki CD sprawia, że cyklodekstryny bar- dzo chętnie tworzą stabilne kompleksy inkluzyjne typu „gość-gospodarz” z szeroką gamą związków, bez konieczno- ści tworzenia wiązań kowalencyjnych. Cyklodekstryny peł- nią rolę gospodarza, a kompleksowany związek jest gościem. Jest to tzw. mikrokapsułkowanie, które może zachodzić za- równo w fazie stałej, gdzie mieszaninę cyklodekstryny i da- nego związku uciera się w moździerzu lub młynie kulowym, jak i roztworze, gdzie rozpuszczone składniki stopniowo formują kompleks. Dzięki temu możliwe jest powstawanie kompleksów o zróżnicowanym składzie, które mają szero- kie zastosowanie w wielu dziedzinach [8]. Związki, których cząsteczki zawierają hydrofobowe ugrupowania biorące udział w oddziaływaniach odpy- chających z cząsteczkami wody, zwykle są w niej bardzo słabo rozpuszczalne. Toteż dążenie do zniwelowania bądź ograniczenia tych oddziaływań jest motorem syntez kom- pleksów inkluzyjnych [10]. Między gościem a gospoda- rzem występują różnorodne oddziaływania niekowalen- cyjne, takie jak oddziaływania van der Waalsa, wiązania wodorowe oraz interakcje dipol-dipol i inne oddziaływa- nia hydrofobowe, które są odpowiedzialne za tworzenie stabilnego kompleksu [6, 17]. Należy tu dodać, że szereg dostępnych cyklodekstryn różni się ilością jednostek glu- kopiranozowych i co za tym idzie rozmiarem wnęki we- wnętrznej. Pozwala to na kompleksowanie hydrofobowych cząsteczek o bardzo zróżnicowanych kształtach i rozmia- rach. W zależności od rodzaju związanej cząsteczki gościa, rozpuszczalność związków kompleksowych może ulegać zmianom. Jedne związki mogą tworzyć nierozpuszczalne kompleksy, zaś drugie mogą cechować się znacznie lepszą rozpuszczalnością niż wyjściowe składniki [18]. ZASTOSOWANIA CYKLODEKSTRYN Cyklodekstryny znalazły swoje zastosowania głównie w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym. Tym zasto- sowaniom sprzyja zdolność cyklodekstryn do tworzenia kompleksów inkluzyjnych, które wykorzystuje się jako stabilizatory substancji podatnych na działanie promieni słonecznych, tlenu oraz podwyższonej temperatury. Jed- nymi z przykładów związków, które z powodzeniem udało się skompleksować z CD to kwas salicylowy, który jest sto- sowany w kosmetyce jako środek przeciwbakteryjny czy re- tinol (środek przeciwzmarszczkowy, chroniący skórę przed promieniowaniem UV, wspomagający regenerację skóry) [5]. Kwas salicylowy tworząc kompleks z cyklodekstryną charakteryzuje się większą rozpuszczalnością w wodzie niż czysty związek. Z kolei retinol, występujący w postaci niezwiązanej jest podatny na utlenianie, którego wynikiem jest wytworzenie toksycznych nadtlenków, a jego rozpusz- czalność również jest znikoma. Poprzez utworzenie kom- pleksu z cyklodekstryną, retinol staje się bardziej stabilny Tabela 2 Wykaz cyklodekstryn i ich pochodnych w bazie CosIng* No. Nazwa INCIOpisFunkcje 1. ACETYL CYCLODEXTRIN Produkt otrzymany w wyniku acetylacji cyklodekstryny czynnik błonotwórczy, humektant, kondycjoner skóry, kontroler lepkości 2. BRASSICA SPROUT EXTRACT Produkt składający się z ekstraktu z brokułów (Brassica oleracea italica) i cyklodekstryny przeciwutleniacz 3. CYCLODEXTRINCAS No.7585-39-9 (β-cyklodekstryna) CAS No. 12619-70-4 (mieszanina cyklodekstryn)** absorbent, chelator 4. CYCLODEXTRIN CROSSPOLYMER Polimer cyklodekstryny połączony przez 2-akrylooksyetyloizocjanian i foto-aktywowany 2-hydroksy-4’- hydroksyetoksy-2-metylopropiofenon czynnik błonotwórczy, kondycjoner skóry, kontroler lepkości 5. CYCLODEXTRIN HYDROXYPROPYL- TRIMONIUM CHLORIDE Mieszanina chlorków eteru 2-hydroksy-3-trimetyloammoniowego cyklodekstryny czynnik błonotwórczy, humektant, kondycjoner skóry, kontroler lepkości 6. Produkt reakcji cyklodekstryny z chlorkiem kwasu laurynowego czynnik błonotwórczy, humektant, kondycjoner skóry 7. DIMALTOSYL CYCLODEXTRIN Produkt reakcji cyklodekstryny z maltozą stabilizator emulsji, surfaktant 8. HYDROXYETHYL CYCLODEXTRIN Eter hydroksyetylowy cyklodekstrynykondycjoner skóry 9. HYDROXYPROPYL CYCLODEXTRIN Mieszanina eterów 2-hydroksypropylowych β-CD i/ lub α-CD; CAS No. 128446-33-3 / 128446-35-5 czynnik maskujący, kondycjoner skóry 10. INOSITOL OLIGOSACCHARIDES Produkt reakcji cyklodekstryny z inozytolem katalizowanej przez glukanotransferazę cyklodekstrynową emolient, humektant, kondycjoner skóry 11. MALTOSYL CYCLODEXTRIN Produkt reakcji cyklodekstryny z maltozą CAS No. 104723-60-6 kondycjoner skóry 12. METHYL CYCLODEXTRIN Mieszanina eterów metylowych β-CD CAS No. 128446-36-6 chelator 13. SODIUM CYCLODEXTRIN BUTYLSULFONATE Mieszanina soli sodowych eterów sulfobutylowych β-CD; CAS No. 182410-00-0 absorbent, konserwant, rozpuszczalnik, surfaktant 14. SODIUM CYCLODEXTRIN SULFATE Mieszanina soli sodowych estrów siarczanowych β-CD; CAS No. 37191-69-8 stabilizator emulsji, kontroler lepkości 15. SODIUM HYDROXYPROPYL CYCLODEXTRIN OCTENYLSUCCINATE Mieszanina soli sodowych produktu reakcji eteru hydroksyetylowego cyklodekstryny z bezwodnikiem kwasu oktanylo-bursztynowego deodorant, stabilizator emulsji, humektant, surfaktant * https://ec.europa.eu/growth/tools-databases/cosing/index.cfm, dostęp 12.04.2020 ** CAS No. 12619-70-4 – grupa homologicznych cyklodekstryn otrzymana w wyniku działania glukanotransferazy cyklodekstrynowej na skrobię Źródło: Opracowanie własne405 3 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna Aesthetic Cosmetology and Medicine ARTYKUŁ NAUKOWY KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA N chemicznie i jest mniej wrażliwy na obecność światła oraz tlenu. Jednocześnie wzrasta jego rozpuszczalność w porów- naniu do retinolu występującego w postaci wolnej [5, 19]. W przemyśle kosmetycznym największe znaczenie mają β-cyklodekstryny, z powodu ich ogólnej dostępności i ni- skiej ceny. Dodatkowo β-CD jest w stanie kompleksować wielonienasycone kwasy tłuszczowe obecne w sebum, za- pobiegając ich utlenianiu i hamując powstawanie wolnych rodników, dlatego stanowi doskonałe narzędzie w leczeniu przeciwtrądzikowym [5]. Cyklodekstryny wykorzystuje się także jako środki solu- bilizujące wykorzystując łatwość z jaką tworzą kompleksy inkluzyjne. Wiele składników kosmetycznych m.in. wi- taminy, hormony, oleje roślinne, środki przeciwzapalne i konserwanty, są niemalże nierozpuszczalne w wodzie. Dzięki ich zdolności do tworzenia kompleksów inkluzyj- nych z cyklodekstrynami stają się one bardziej rozpusz- czalne w odniesieniu do czystych związków [20, 21]. Małe cyklodekstryny, w szczególności α lub β są zdolne do stabilizacji emulsji, ponieważ mogą tworzyć środki po- wierzchniowo czynne in situ, włączając tłuszcz [5]. Cyklodekstryny mogą być też użyteczne w maskowaniu niekorzystnych właściwości organoleptycznych niektórych produktów kosmetycznych, dzięki obecności określonej sub- stancji aktywnej w postaci nie wolnej, ale skompleksowanej [5]. Wykazano, że cyklodekstryny, a zwłaszcza β-CD, są tak- że zdolne do interakcji i tworzenia kompleksów z różnymi składnikami obecnymi w pocie i wydzielinach ciała, odpo- wiedzialnymi za powodowanie przykrego zapachu, takimi jak tiole, steroidy i kwasy. Z tego powodu β-CD może być aktywnym składnikiem dezodorantów i innych środków do higieny osobistej oraz preparatów do leczenia łojotoku [5, 22]. Okazuje się, że Meβ-CD (heptakis[2,3,6-tri-O-metylo]- β-cyklodekstryna) jest skuteczna w dezodoryzacji „zapachu starzenia się”, spowodowanego wydzielaniem się nienasy- conych aldehydów, takich jak heksenal, oktenal i nonenal, których poziom znacznie wzrasta u osób w średnim wieku, a także u osób starszych [5]. Dodatkowo, zjawisko komplek- sowania przez cyklodekstryny wspomaga stabilność lotnych związków, poprzez zmniejszenie ich parowania, np. w perfu- mach, gdzie CD zmniejszają lotność zapachowych tioli. Efek- tem tego jest długotrwale utrzymujący się zapach w wyniku powolnego uwalniania perfum. Owe kompleksy można doda- wać w postaci proszków lub płynnych preparatów [9]. W większości chłonnych proszków cyklodekstryny nie tylko są w stanie zastąpić skrobię (bez ryzyka zanieczysz- czenia bakteryjnego), ale mogą również wpływać na długo- trwały efekt zapachu (ponad 6 tygodni po otwarciu) [5, 9]. Co ciekawe, cyklodekstryny biorą także udział w przekształca- niu substancji oleistych w formy sproszkowane. Witamina E i A oraz α-tokoferol występują w kosmetykach w postaci ole- istej. Z tego powodu, trudno jest je połączyć z gotowym pro- duktem. Problem ten znika wraz z utworzeniem kompleksu inkluzyjnego z cyklodekstryną, który otrzymuje się jako ciało stałe, proszek łatwy do wprowadzenia do kosmetyku. Przykładem tego typu produktów są pasty do zębów, środki zmiękczające, ręczniki papierowe oraz chusteczki [11]. Nieocenionym źródłem informacji na temat składników produktów kosmetycznych, w tym także cyklodekstryn, jest baza CosIng (Cosmetic ingredient database). Jest to baza da- nych Komisji Europejskiej zawierająca informacje na temat substancji i składników kosmetycznych zawartych w Dyrek- tywie 2003/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) z dnia 27 lutego 2003 r. oraz Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopa- da 2009 r. (z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie to dotyczy produktów kosmetycznych i ustanawia przepisy, które musi spełniać każdy produkt kosmetyczny udostęp- niany na rynku w celu „zapewnienia funkcjonowania rynku wewnętrznego i wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi”. Dodatkowo, baza CosIng zawiera wszelkie opinie Komite- tu Naukowego ds. Bezpieczeństwa Konsumentów na temat składników kosmetycznych. Substancje w bazie są uporząd- kowane według międzynarodowego zbioru nazw składników występujących w kosmetykach INCI (International Nomencla- ture Cosmetic Ingredient), które są systematycznymi nazwami uznanymi na całym świecie i służącymi do jednoznacznego identyfikowania składników produktów kosmetycznych. O ile obecność danego składnika w bazie nie przesądza o jego bezpieczeństwie i dopuszczeniu do stosowania, to jednak baza ta zawiera większość dostępnych informacji na temat składników i ograniczeń ich stosowania. Poszukiwanie w bazie CosIng składników zawierających sło- wo kluczowe „CYCLODEXTRIN” daje 15 wyników (tabela 2) [23]. Są wśród nich oryginalne cyklodekstryny (tabela 2, No. 3), gdzie zarówno czysta β-CD j ak jej mieszanina z α-CD i γ-CD figurują jako jedna pozycja, a także szereg ich pochod- nych (No. 1 i No. 4-15), gdzie grupy hydroksylowe są podsta- wione szeregiem innych grup, co drastycznie zmienia ich właściwości. Lista oficjalnych zastosowań cyklodekstryn nie jest zbyt rozbudowana. Według informacji zawartych w bazie, niektóre cyklodekstryny mogą pełnić rolę czynnika błonotwórczego, który nawilża skórę poprzez utworzenie na jej powierzchni nieprzepuszczalnego dla wody filmu hydro- fobowego, bądź wręcz przeciwnie, humektanta, który z kolei wiążąc wodę zawartą w kosmetyku, zwiększa jej stężenie na powierzchni skóry, co także sprzyja jej nawilżeniu. Innym ciekawym zastosowaniem jest wykorzystanie niektórych cyklodekstryn jako chelatorów, czyli substancji zdolnych do wiązania jonów metali, co z kolei może działać przeciw- drobnoustrojowo i wspomagać działanie dezodorantów. Co ciekawe, tylko w jednym przypadku (No. 2) prezentowane są kompleksy inkluzyjne cyklodekstryn i składników ekstrak- tu z brokułów, gdzie cyklodekstryny zostały użyte najpraw- dopodobniej do stabilizacji wyciągu roślinnego. Sugeruje to, 406 3 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna Aesthetic Cosmetology and Medicine że jak dotąd cyklodekstryny nie są związkami powszechnie stosowanymi w produktach kosmetycznych i z pewnością, choćby ze względu na ich dostępność i niską cenę, lista ta będzie się z czasem rozszerzać. PODSUMOWANIE Cyklodekstryny – klasa cyklicznych oligosacharydów, znaj- dują coraz więcej zastosowań w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Ich zdolność do two- rzenia kompleksów inkluzyjnych z praktycznie nieograni- czoną liczbą substancji sprawia, że są one bardzo interesu- jące jako nośniki, transportery lub stabilizatory substancji aktywnych w kosmetykach i zasługują na znacznie szersze zainteresowanie producentów preparatów kosmetycznych. LITERATURA 1. Bernat M, Matysek-Nawrocka M, Cioczek W. Składniki aktywne w kosmetykach przeciwstarzeniowych. Kosmetologia Estetyczna 2016, vol. 5(6): 575-579. 2. Ashtiani Ashriani HR, Bishe P, Lashgari N , Nilforoushzadeh MA, Zare S. Li- posomes in Cosmetics. Journal of Skin and Stem Cell. 2016, vol. 3(3): e65815. 3. Nastruzzi C, Esposito E, Menegatti E, Walde P. Use and stability of liposomes in der- matological preparations. Journal of Applied Cosmetology 1993, vol. 11(6): 77-91. 4. Biwer A, Antranikian G, Heinzle E. Enzymaticproduction of cyclodextrins. Ap- plied Microbiology and Biotechnology 2002, vol. 59(6): 609-617. 5. Cutrignelli A, Lopedota A, Laquintana V, Franco M, Denora N. Making cosmetics Rusing cyclodextrins: a review on the application and versatility of cyclodextrins in cosmetics products. Household and Personal CareToday 2015, vol. 10(6): 49-51. 6. Kuang JR, Zhuang HN, Jin ZY. Cyclodextrins. Chaper 1: Introduction. [in] Jin Z. Chemistry Preparation and Application In Industry. World Scientific Publi- shing Company, Singapore 2018: 1-24. 7. Bender H. Production, characterization and application of cyclodextrins. [in] Lis AR. Advances in Biotechnological Processes. Wiley, New York 1986: 31-71. 8. Górska A, Kozłowska M. Zastosowanie cyklodekstryn w przemyśle spożyw- czym. Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego 2008, vol. 2: 80-84. 9. Sharma N, Baldi A. Exploring versatile applications of cyclodextrins: an ove- rview. Drug Delivery 2016, vol. 23(3): 739-757. 10. Crini G. Review: A History of Cyclodextrins. Chemical Reviews 2014, vol. 114: 10940-10975. 11. Lange K, Gierlach-Hładoń T. Solid statecharacterization of α-tocopherol in inclusion complexes with cyclodextrins. Acta Polonica Pharmaceutica – Drug Research 2015, vol. 72(1): 21-30. 12. Szejtli J. The properties and potentialuses of Cyclodextrins derivatives. Journal of In- clusion Phenomena and Molecular Recognition In Chemistry 1992, vol. 14(2): 25-36. 13. Arima H, Motoyama K, Irie T. Recent Findings on Safety Profiles of Cyclode- xtrins, Cyclodextrin Conjugates, and Polypseudorotaxanes. Cyclodextrins in pharmaceutics, cosmetics, and biomedicine 2011, vol. 5(3): 91-122. 14. Irie T, Uekama K. Pharmaceutical applications of cyclodextrins. III. Toxicolo- gical issues and safety evaluation. Journal of Pharmaceutical Sciences 1997, vol. 86(2): 147-162. 15. Totterman AM, Schipper NG, Thompson DO, Mannermaa JP. Intestinalsafety of water-soluble beta-cyclodextrins in paediatric oral solutions of spironolac- tone: effects on human intestinal epithelial Caco-2 cells. Journal of Pharmacy and Pharmacology 1997, vol. 49(1): 43-48. 16. Legendre JY, Rault I, Petit A, Luijten W, Demuynck I, Horvath S, Ginot YM, Cuine A. Effects of β-cyclodextrins o n skin: implications for the transdermal delivery of piribedil and a novel cognition enhancing-drug, S-997. European Journal of Pharmaceutical Sciences 1995, vol. 3(6): 311-322. 17. Saenger W. Cyclodextrin Inclusion Compounds in Research and Industry. An- gewandte Chemie International Edition 1980, vol. 19(5): 344-362. 18. Hedges AR. Industrial Applications of Cyclodextrins. Chemical Reviews 1998, vol. 98(5): 2035-2044. 19. Wenz G. Cyclodextrins as Building Blocks for Supramolecular Structures and Func- tional Units. Angewandte Chemie International Edition 1994, vol. 33: 803-822. 20. Pitha J. Water soluble forms of retinoids. US Patent 4371673A, 1980. 21. Matsuda H, Ito K, Taki A, Uejima O. Cosmetic composition containing inclusion product with hydroxyalkylated cyclodextrin. US Patent 19940186403, 1994. 22. Buschmann HJ, Schollmeyer E. Application of cyclodextrins in cosmetic pro- ducts: A review. Journal of Cosmetic Science 2002, vol. 53(3): 185-191. 23. Komisja Europejska. https://ec.europa.eu/growth/tools-databases/cosing/in- dex.cfm (dostęp: 12.04.2020). NUTRIVI LIPOVITUM C LIPOSOMALNA WITAMINA C Nutrivi Lipovitum C – liposo- malna witamina C w płynnej, łatwo przyswajalnej postaci. Niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego orga- nizmu witamina C zamknięta w nośniku idealnym – liposo- mach. Liposomy nie tylko do- skonale transportują witaminę C w docelowe miejsca jej działa- nia, ale i zapewniają jej trwałość, wydajność i efektywność wchłaniania oraz wpływają na przedłużenie jej obecności w organizmie. Liposomalna formuła zabezpiecza przed degra- dacją witaminy C przez kwasy żołądkowe i przenoszą proces wchłaniania do jelit, zapewniając tym samym najwyższą skuteczność. Dostarcza 1000 mg stabilnej witaminy C w liposomalnej formie w jednej zalecanej porcji do spożycia. W: MŁODZIEŃCZY WYGLĄD I NAWILŻENIE Lifting Effect Treatment od Jean D’Arcel to 14-dniowy zestaw, który dzięki składnikom przeciwstarzeniowym przywraca skórze młodzieńczy wygląd oraz zapewnia długo- trwałe nawilżenie. Zestaw zawiera • Cure Hydro Plus. NOWOŚĆ. Ampułka zapewniają- ca skórze świeżość i nawilżenie pochodzące z tajskiego imbiru i kwasu hialuronowego (6 x 2 ml) • Concentré Liftant Idéal NOWOŚĆ. Koncentrat o intensywnym działaniu anti-age. Wzmacnia naturalną barierę ochron- ną skóry, wspomaga produkcję kolagenu oraz intensywnie nawilża (4 x 2 ml) • Concentré Revitalisant. Doskonała porcja energii i witalności w postaci ampułki. Jedyne w swoim rodzaju połączenie ekstraktu z ka- wioru, czystej wody morskiej i bardzo skutecznego składnika, zapobiega- jącego powstawaniu zmarszczek (4 x 2 ml) • Dermal Collagen Optimizer. Serum z kolagenem. Nawilża i ujędrnia skórę (15 ml). W: ICOONE LASER 2 W marcu 2020 r. odbyła się świato- wa premiera najnowszego modelu Icoone Laser 2. Nowy model wyróż- nia się o 25% zwiększoną po- wierzchnią aktywną mikrostymu- latorów, co przekłada się na większą stymulację układu limfa- tycznego, układu mikrokrążenia oraz większą stymulację fibrobla- stów, czego efektem będzie pojędr- nienie skóry. Nowy model charakteryzuje się unikatowym designem z pięknym, podświetlanym logo. Nowy intuicyjny software z wizuali- zacją oraz opisem wszystkich ruchów ułatwia pracę terapeutom, a do- datkowe głowice zabiegowe rozszerzają ofertę zabiegów na obszarach piersi, twarzy, szyi i dekoltu. 3 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna 407 PREZENTACJA KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA P Crown of Beauty ul. Odkryta 53c/22 03-140 Warszawa M: +48 505 397 123 E: mgr Anna Koronowska Na przestrzeni lat powstało wiele połączeń zabiegowych dla osią- gania jak najlepszych efektów w gabinetach kosmetologicz- nych. Jedną ze skuteczniejszych terapii ostatnich miesięcy stało się niewątpliwie połączenie ra- diofrekwencji mikroigłowej RF z białkiem aktywnym Gen Factor. Twórca Gen Factor dr Wojciech Karwowski stworzył produkt w pełni kompatybilny i bezpiecz- ny dla skóry, nawet tej, która znajduje się w stanie pobudzenia i stanu zapalnego. Dzięki zastoso- waniu transferyn, białek immu- nomodulujących oraz czynników wzrostu, pozyskanych z colo- strum mamy szansę nie tylko na modulację stanu zapalnego, ale także na przebudowę tkanek, co przynosi dość szybkie rezultaty w walce z bliznami, głębokimi zmarszczkami czy ubytkami skóry. Połączenie białek i RF mi- kroigłowej okazało się strzałem w dziesiątkę, ponieważ efekty uzyskujemy już po 1 zabiegu. RF MIKROIGŁOWA ROYAL FRAX RF mikroigłowa Royal Frax to nowatorska metoda niechirur- gicznej przebudowy skóry. Jest to połączenie fal elektromagne- tycznych o częstotliwości fal ra- diowych, które powodują mocne ogrzanie skóry właściwej z mikro- nakłuciami skóry. Wprowadzając do skóry igły, stają się one elektro- dami i dostarczają falę radiową tam, gdzie docelowo chcemy ją dostarczyć, bez utraty energii, jak to jest w przypadku tradycyjnej radiofrekwencji. Izolowane igły rozgrzewając się na końcu stożka, dostarczane do skóry właściwej lub tkanki podskórnej, mają za zadanie skrócić włókna kolageno- we, przebudować warstwę kolage- nową oraz wzmocnić stelaż skóry. Efekty pojawiają się dość szybko i długo się utrzymują. Połączenie z białkiem aktywnym Gen Fac- tor, stosowanym bezpośrednio po fazie nakłuwania, pozwala na modulację wywołanego stanu za- palnego oraz przyspieszenie nad- budowy całej macierzy tkankowej. Otrzymujemy dzięki temu efekt odżywionej oraz kompleksowo przebudowanej skóry. Dzięki zastosowaniu odpowied- nich protokołów zabiegowych efekty osiągane przez naszych specjalistów są zdumiewające, a walka z bliznami potrądziko- wymi czy rozstępami stała się dużo przyjemniejsza. Terapeuta, pracując ze skórą, sam dobiera odpowiednie parametry zabie- gowe oraz rodzaj preparatu Gen Factor, a klient kontynuuje terapię w domu, by osiągnąć jak najlep- sze rezultaty terapeutyczne. Za- biegi odbywają się raz w miesiącu. EFEKTY ROYAL FRAX + GEN FACTOR • przebudowa skóry • wzrost napięcia skóry • redukcja blizn i rozstępów • spłycenie bruzd i zmarszczek • rozjaśnianie przebarwień • znaczna poprawa stanu skóry Chcesz dowiedzieć się więcej o zabiegu lub zakupić urządzenie? Wejdź na W obecnych czasach mamy do czynienia z klientem świadomym i wymagającym. Oczekuje on wymiernych efektów w jak najkrótszym możliwym czasie. Nowoczesna kosmetologia daje nam obecnie bardzo dużo możliwości pracy ze skórą, pozwalając osiągać oczekiwane efekty. W dużej mierze jest to zasługa terapii łączonych. Zaawansowane przypadki wymagają podejścia wielopłaszczyznowego, stymulując skórę na wielu jej poziomach. TERAPIE ŁĄCZONE W GABINECIE KOSMETOLOGICZNYM POŁĄCZENIE RF MIKROIGŁOWEJ Z BIAŁKIEM AKTYWNYM GEN FACTOR Fot. 1 1 zabieg RF mikroigłowej z Gen Factor 01 Źródło: Salon Lejdis Warszawa Fot. 2 4 zabiegi Rf mikroigłowej z Gen factor 03 Autor: salon urody kosmetologia pedologia Natalia Kieszkowska w Gubinie Fot. 3 Royal frax i Royal frax delux3 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna 408 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA A Daniel Abratkiewicz podolog, ekspert w tematyce proble- matycznych paznokci dłoni i stóp, właściciel kliniki podologicznej i centrum szkolenio- wego Podoland. Współ- twórca opatentowane- go systemu korekcji paznokci UniBrace. Międzynarodowy instruktor opatento- wanych, autorskich metod korekcji paznokci wrastają- cych i wkręcających – dzięki jego pracy me- toda Arkady i system UniBrace zaistniały w 41 krajach świata. Uczestnik i mówca na wielu międzynarodo- wych konferencjach, charyzmatyczny i otwarty, o wyjątko- wych zdolnościach interpersonalnych, lubi i potrafi dzielić się wiedzą E: Choroby paznokci stanowią niemały problem diagnostyczny zarówno dla kosmetologów, jak i podologów. Ten, komu wydaje się, że klientki gabinetów, w których wykonuje się zabiegi sty- lizacji paznokci, nie potrzebują pomocy, trwa w wielkim błędzie. Bardzo często cierpią one na poważne problemy, a stylistki paznokci często jako pierwsze zauważają niepokojące zmiany podczas przygotowania płytki paznokciowej do manicure’u, pedicure’u czy innych zabiegów sty- lizacji paznokci, np. metodą żelową. Okazuje się, że styliści paznokci pracują dokładnie na tych samych narzędziach, którymi pracują podolodzy, a jedyne, czego im brakowało, to wiedza na temat rozpoznania zmian oraz wiedza w zakresie po- stępowania z płytką zmienioną chorobowo. ZMIANY CHOROBOWE PAZNOKCI Najczęściej występującymi problemami pa- znokci w gabinetach kosmetycznych są onycho- liza, zielona bakteria (pseudomonas), grzybica oraz paznokcie uszkodzone mechanicznie. Onycholiza Onycholiza to stan, w którym dochodzi do od- warstwienia płytki paznokcia od jego podłoża. Pod płytką zbierają się zanieczyszczenia oraz keratyna z płytki. Paznokieć wskutek utraty kontaktu z łożyskiem zaczyna zabarwiać się na biało lub żółto. Onycholizę bez problemu może oczyścić każda stylistka paznokci. Przed przystąpieniem do oczyszczenia należy przygotować paznokcie oraz łożysko, rozmiękcza- jąc je profesjonalnymi preparatami. Oczyszczanie płytki zmienionej powinno zostać wykonane pro- fesjonalnymi frezami oraz narzędziami. Co łączy podologa i stylistkę paznokci? Więcej, niż nam się wydaje. Każdy z nich w swojej praktyce zawodowej ma do czynienia ze zmianami w obrębie płytki paznokciowej. ają one różne podłoża, infekcyjne i nieinfekcyjne. Bagatelizowane mogą doprowadzić do trwałych uszkodzeń, a nawet poważnych schorzeń i nowotworów. Bo nie wszystko da się zamalować Fot. 1 Onycholiza - efekty terapii Źródło: Archiwum własne autorów Fot. 2 Onycholiza – efekty terapii Źródło: Archiwum własne autorów409 3 / 2020 / vol. 9 Kosmetologia Estetyczna ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA A Adrian Arkada podolog, ekspert ds. problemów płytki paznokci dłoni i stóp, od 2007 r. pracuje w branży pedicure/ podologia, w 2011 r. stworzył i opatento- wał autorską metodę korekcji wrastających paznokci – Metoda Arkady. Stworzone przez niego narzędzie medyczne nosi nazwę kostka Arkady. Specja- lista i międzynarodowy instruktor metod korekcji paznokci, twórca produktów marki AArkada, współ- twórca sytemu korekcji paznokci UniBrace. Właściciel firmy AAr- kada i współwłaściciel centrum szkoleniowe- go i kliniki Podoland, jako prekursor nowoczesnych metod walki z wrastającym paznokciem, bierze udział w licznych międzynarodowych konferencjach, spraw- dzając się jako mówca i wykładowca Zielona bakteria Jeżeli mamy do czynienia ze zmianami bakteryjny- mi, takimi jak zielona bakteria, wówczas specjaliści mogą skorzystać z pomocy doświadczonego podo- loga. Najczęstszą zmianą bakteryjną, spotykaną w gabinetach stylizacji, jest pseudomonas aerugi- nosa, potocznie zwana zieloną bakterią. Charakte- ryzuje się ona zielonym lub zielonożółtym zabar- wieniem płytki. Zakażenie paznokci często dotyczy osób noszących na płytce lakiery chemo- i światło utwardzalne. Źródła zakażenia spotyka się głównie w wodzie glebie i ściekach. Rozwój infekcji paznok- ci przeważnie odbywa się w sprzyjających warun- kach, takich jak wilgoć, odpowiednia temperatura. Stylista paznokci często stoi na pierwszej linii kontaktu z płytką i to właśnie on powinien zwró- cić uwagę na niepokojące go zmiany i skierować klienta na dalszą, fachową diagnostykę u specja- listy, co nie zawsze jest łatwe. Podolodzy mają w tym zakresie łatwiejsze zadanie, ponieważ zwracają się do nich osoby świadome zagrożenia i oczekują propozycji zabiegów i terapii. Bardzo często są to klienci po wieloletnich stylizacjach płytek paznokciowych, pod którymi pojawiają się różnego rodzaju zmiany. Dlaczego w dwudziestym pierwszym wieku nie wystarczy już tylko pomalowanie paznokci, aby klient był zadowolony? Dlatego że skończyła się moda na ładne stylizacje. Aktualnie króluje moda na stylizacje ładne i zdrowe. Fot. 5 Uszkodzenia mechaniczne a) przed, b) po Źródło: Archiwum własne autorów Fot. 6 Oczyszczenie płytki z krwiakiem Źródło: Archiwum własne autorów Fot. 4 Zielona bakteria (pseudomonas) Efekty terapii Źródło: Archiwum własne autorów Fot. 3 Zielona bakteria. Efekty terapii Źródło: Archiwum własne autorówNext >