3 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
338
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
ZDROWIE
na alergie IgE – zależne oraz nadwrażliwości z nimi nie zwią-
zane [2]. Najpowszechniejsza definicja alergii określa ją jako
zjawisko niewłaściwego rozpoznania przez organizm egzo-
gennych substancji jako szkodliwych, awkonsekwencji użycie
przeciwko nim układu odpornościowego. Reakcja alergiczna
nie jest procesem prawidłowym, ze względu na nadmierną siłę
oraz utrudnione wygasanie procesu – wtórne występowanie
alergii po ponownym kontakcie z czynnikiem [3]. Atopia to ter-
min częstokroć stosowany wymiennie lub wspólnie ze słowem
alergia. Prawidłowo rozumiana atopia określa predyspozycje
do wystąpienia alergii poprzez patomechanizm nadmiernego
wytwarzania przeciwciał z klasy IgE. W porównaniu z alergią
– chorobą z objawami klinicznymi, osoby atopowe nie w każ-
dym przypadku ją prezentują [4]. Ze względu na czas trwania
reakcji alergicznych klasyfikuje się je na: natychmiastowe – po
kilku minutach od kontaktu z alergenem, późne – objawiające
się po kilku godzinach oraz opóźnione – po kilku dniach. Inna
przyjęta klasyfikacja według Gella i Coombsa dzieli reakcje
alergiczne na cztery charakterystyczne typy.
•
Typ I. Reakcja natychmiastowa, humoralna odpowiedź im-
munologiczna, mediatorem reakcji jest histamina, w jej prze-
biegu znaczenie mają głównie komórki tuczne oraz prze-
ciwciała klasy IgE, a przykładem jest astma alergiczna
i alergiczny nieżyt nosa.
•
Typ II. To również reakcja alergiczna typu humoralnego, lecz
związana z cytotoksycznością oraz przeciwciałami klasy
IgG i IgM, gdzie następuje aktywacja układu dopełniacza,
przykładem jest polekowa niedokrwistość hemolityczna.
•
Typ III. Zalicza się do humoralnych odpowiedzi immuno-
logicznych, gdzie proces reakcji przebiega z utworzeniem
kompleksów alergicznych, głównie antygenów z przeciw-
ciałami IgG, a chorobą związaną z tym typem jest zewną-
trzpochodne zapalenie pęcherzyków płucnych.
•
Proces reakcji alergicznej w typie IV jest opóźniony oraz
ma charakter komórkowy, następuje połączenie antygenu
komórki przedstawiającej antygen z limfocytem T, a w kon-
sekwencji uwolnienie cytokin prozapalnych i pobudzenie
limfocytów cytotoksycznych. Przykładem choroby o charak-
terze typu IV jest alergiczny wyprysk kontaktowy [1, 3, 5].
EPIDEMIOLOGIA
Po raz pierwszy zwiększoną zapadalność na alergię odnoto-
wano w XX wieku, głównie na przełomie XXI wieku, a obecne
dane statystyczne przedstawiają ciągły wzrost zachorowal-
ności. Alergia stała się chorobą powszechną, dotykającą wy-
soko rozwinięte cywilizacje oraz w coraz większym odsetku
dotyczącą dzieci i młodzieży [2, 6]. Światowa Organizacja
Zdrowia oceniając zachorowalność na astmę przedstawiła, iż
problem ten dotyczy około 300 milionów ludzi na świecie [7].
Oszacowano, że objawy kliniczne chorób na tle alergicznym
dotyczą średnio 35% światowej populacji [8]. W Stanach Zjed-
noczonych alergię uważa się za trzecią co do częstotliwości
przewlekłą chorobę spotykaną u dzieci poniżej 18 roku życia
[7]. W Europie dane przedstawiają się w znaczącym podobień-
stwie, średnio choruje około 35% populacji, a problem chorych
dzieci może sięgać nawet 50% [6]. W Polsce z badań epidemio-
logicznych przeprowadzonych w 2008 roku wynikało, że pro-
blem alergii utrzymuje się na podobnym poziomie istotności
co w całej Europie. W przypadku Polaków, u 52% odnotowano
chociaż raz epizod na tle alergicznym, a 28% wymagało tera-
pii ze względu na zgłaszane objawy. Według wskaźników spo-
łecznych zwiększoną zapadalnością na alergię wykazywano
u jedynaków, społeczeństw krajów wysoko uprzemysłowio-
nych oraz częściej u osób żyjących w miastach [6, 9].
EPIDEMIOLOGIA CHORÓB ALERGICZNYCH SKÓRY
Wśród chorób skóry na tle alergicznym, duży odsetek zacho-
rowalności odnotowuje się w przypadku atopowego zapalenia
skóry (AZS), szczególnie wśród dzieci, na poziomie 10-20%.
Wzestawieniu z poprzednimi latami taki wskaźnik procentowy
osiąga wysokie wartości, gdyż w latach pięćdziesiątych odsetek
chorych dzieci na AZS wynosił 5,1%, a w latach siedemdziesią-
tych wartość osiągała maksymalnie 12% [5, 8, 10]. Występo-
wanie alergii kontaktowej w populacji szacuje się na poziomie
1-10%, wyprysk kontaktowy występuje częściej u osób doro-
słych niezależnie od płci, zaś nieczęsto u dzieci. Zwiększona za-
chorowalność występuje pomiędzy 20 a 60 rokiem życia, a naj-
większy odsetek chorych stanowią osoby narażone zawodowo.
Personel medyczny stanowi grupę zwiększonego ryzyka
zachorowalności – średnie występowanie kontaktowego za-
palenia skóry wynosi 15,9%, zbliżone wartości wykazywane
są wśród osób zatrudnionych w przemyśle chemicznym i osią-
gają wartość 14,2%. Wysokie ryzyko wystąpienia kontaktowe-
go zapalenia skóry występuje u rolników, stolarzy oraz osób
mających częsty kontakt z niklem [5, 8].
Czynniki predysponujące
Wpływ na rozwój choroby mają zarówno czynniki środowisko-
we jak i genetyczne, z czego ostateczne znaczenie stanowi ich
wypadkowa. W prowadzonych badaniach wykazano znaczą-
ce tendencje do wielogenowej dziedziczności alergii. U dziecka,
którego rodzice mają atopię, prawdopodobieństwo jej odziedzi-
czenia wynosi 50%. Kiedy oboje rodziców posiada identyczne
schorzenie na tle alergicznym – ryzyko wystąpienia może osią-
gać wartość nawet 72%. W przypadku bliźniąt jednojajowych
prawdopodobieństwo wystąpienia alergii jest wyższe w porów-
naniu z jednojajowymi i utrzymuje się na poziomie 45%.
Czynniki genetyczne są warunkowane niezależnie od woli,
zaś styl życia i środowisko życia może być regulowane. Wśród
czynników środowiskowych do faktorów mogących poten-
cjalnie wpływać na warunkowanie alergii wymienia się: pale-
nie papierosów przez rodziców, nieodpowiedni stan technicz-
ny mieszkań w tym sposób ich wentylacji, zanieczyszczenie
powietrza, sposób odżywiania i aktywność fizyczną, nad-
mierne stosowanie antybiotykoterapii oraz higiena życia. Ba-
dania wykazały, że bierne palenie przez dzieci może wzmagać
