< Previous2 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 98 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E Substancje chemiczne Dym tytoniowy zawiera ponad 7000 substancji chemicz- nych, z których co najmniej 69 jest znanych jako kance- rogenne. Substancje te, takie jak nikotyna, tlenek węgla, azoty i metale ciężkie, mają zdolność przenikania przez skórę i wpływają na procesy biologiczne w jej strukturze. To właśnie one są odpowiedzialne za szereg negatywnych skutków palenia tytoniu na skórę. • Nikotyna. To główny składnik uzależniający w tytoniu. Po- woduje ona zwężenie naczyń krwionośnych, co zmniejsza przepływ krwi. To z kolei ogranicza ilość tlenu i substan- cji odżywczych, które docierają do skóry, co prowadzi do pogorszenia się jej kondycji. Nikotyna prowadzi również do uszkodzeń materiału genetycznego, jak i stopuje natu- ralną odpowiedź immunologiczną, przez co skóra narażo- na jest na choroby o podłożu atopowym, jak np. atopowe zapalenie skóry (AZS), a ponadto staje się ona bardziej wrażliwa na wpływ czynników zewnętrznych, jak i mniej odporna na mikrourazy. • Tlenek węgla. Jest gazem toksycznym. Wiąże się on z he- moglobiną we krwi, co prowadzi do zmniejszenia ilości dostarczanego do skóry tlenu. Brak tlenu może prowa- dzić do szarego, matowego wyglądu skóry oraz do pogor- szenia zdolności regeneracji i gojenia się tkanek. • Aldehydy. Dym tytoniowy zawiera także aldehydy, m.in. formaldehyd i acetaldehyd. To substancje chemiczne, które działają drażniąco na skórę i mogą prowadzić do podrażnień, zaczerwienienia i suchości skóry. Mogą również przyczyniać się do powstawania takich zmian skórnych, jak trądzik, egzemy czy łuszczyca. • Związki aromatyczne. W dymie tytoniowym zawartych jest wiele związków aromatycznych, takich jak np. ben- zopiren czy benzantacen. Są to substancje rakotwórcze, które mogą prowadzić do powstawania nowotworów skóry, w tym czerniaka. • Związki azotowe. Również związki azotowe – tlenki azo- tu – powodują uszkodzenia DNA w komórkach skóry, co zwiększa ryzyko powstawania zmian nowotworowych. • Inne. Innymi związkami chemicznymi, uznanymi za kancerogenne, zawartymi w dymie tytoniowym, są: ace- ton, amoniak, arsen, benzopiren, butan, chlorek winylu, ciała smołowate, cyjanowodór, dibenzoakrydyna, dime- tylonitrozoamina, fenole, kadm, naftyloamina czy piren. Wolne rodniki Dym tytoniowy zawiera także wolne rodniki. Powstają one w wyniku procesów spalania oraz procesów pirolizy, zachodzą- cych w stożku żarzenia, w trakcie wypalania papierosa. Wolne rodniki to atomy, które nie mają pary. Krążą więc po organi- zmie, szukając połączenia z innym atomem. Jest to niezbędne, gdyż atomy tlenu powinny mieć parzystą liczbę elektronów. W wyniku procesów biochemicznych dochodzi do nie- kontrolowanego zagubienia elektronu, w wyniku czego następuje zachwianie równowagi atomu i poszukiwanie brakującego elektronu w najbliższym otoczeniu. Najczę- ściej elektron odbierany jest wtedy innemu atomowi tlenu i w wyniku tego powstaje kolejny niekompletny atom, który nazywany jest wolnym rodnikiem. Powtarzające się procesy transkrypcji i wymiany elek- tronów doprowadzają do degradacji błon komórkowych, li- pidów oraz struktur DNA, a palenie tytoniu wzmaga proces namnażania się wolnych rodników, co w rezultacie prowa- dzi do stresu oksydacyjnego. WPŁYW TYTONIU NA SKÓRĘ Wszystkie wymienione składniki dymu tytoniowego wy- wierają negatywny wpływ na skórę. Powodują utratę jędrno- ści elastyczności, blasku i zdrowego wyglądu. Wśród mecha- nizmów, zachodzących pod wpływem dymu tytoniowego, wpływających na włókna kolagenowe, możemy wyróżnić: • Degradację kolagenu. Substancje chemiczne zawarte w dymie tytoniowym prowadza do degradacji kolagenu. Wolne rodniki atakują cząsteczki kolagenu, powodując ich uszkodzenie i rozpad. • Hamowanie syntezy kolagenu. Nikotyna wpływa na regulacje produkcji kolagenu, powodując zmniejszenie syntezy kolagenu przez komórki skóry. • Uszkodzenie struktury włókien kolagenowych. Dym ty- toniowy zawiera takie enzymy, jak metaloproteinazy ma- trix (MMP), które są odpowiedzialne za rozkład kolagenu. Ekspozycja na dym tytoniowy może prowadzić do zwięk- szonej aktywności tych enzymów, co w rezultacie pro- wadzi do uszkodzenia struktury włókien kolagenowych i osłabienia skóry. W efekcie mięśnie mimiczne twarzy nie są już mocno napięte, co powoduje wyraźną widocz- ność zwiększonej wiotkości skóry, głębsze zmarszczki mimiczne a w rezultacie utratę owalu twarzy. • Zmniejszenie produkcji elastyny. Substancje chemiczne obecne w dymie tytoniowym mogą hamować produkcje elastyny przez komórki skóry, co prowadzi do utraty ela- styczności skóry i zmniejszenia zdolności do rozciągania. • Stres oksydacyjny. Stres oksydacyjny jest stanem, w któ- rym równowaga między produkcją a eliminacją wolnych rodników jest zakłócona, co prowadzi do uszkodzenia komórek i tkanek. Intensywne reakcje oksydacyjne upo- śledzają syntezę włókien białek budulcowych, w wyniku czego zaobserwować możemy pojawiające się telean- giektazje – wskutek zaburzenia krążenia żylnego – jak i dużą utratę sprężystości skóry oraz zmarszczki. Osoby palące papierosy, poprzez hamowanie reakcji od- pornościowych za sprawą nikotyny, narażone są na zwięk- szoną możliwość występowania infekcji bakteryjnych, a także grzybiczych. W dużej mierze zagraża im również występowanie przewlekłego trądziku.2 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 99 ARTYKUŁ KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA E Wszystkie wymienione mechanizmy prowadzą do osła- bienia włókien kolagenowych i elastynowych oraz utraty jędrności skóry. W rezultacie skóra staje się mniej elastycz- na, pojawiają się zmarszczki, a ogólny wygląd pogarsza się. Dlatego z dbałości o stan skóry należy unikać palenia tyto- niu i biernego wdychania dymu tytoniowego. Skóra palacza często wygląda na bardziej zmęczoną, suchą pomarszczoną i pozbawioną blasku. Palenie tytoniu może prowadzić do powstawania przebarwień skóry poprzez sty- mulacje produkcji melaniny. A te z kolei powiązane są z proce- sem starzenia się skóry i również mogą znacznie wpływać na jej wygląd. Poprzez zmniejszenie dopływu krwi do skóry, po- garsza się jej koloryt. Skóra osoby palącej najczęściej jest prze- suszona, szorstka i podatna na łuszczenie się. Pory są bardziej rozszerzone, często powstaje obrzęk wokół oczu, a worki i cie- nie pod oczami jeszcze mocniej się uwydatniają. Zmarszczki wokół ust, tzw. zmarszczki palacza, mogą być bardziej widoczne i bardziej pogłębione u palaczy w porów- naniu z osobami, które nie palą. Ich przyczyną jest wzmo- żona praca mięśnia okrężnego ust. Skurcz i rozkurcz wraz z intensywnym zasysaniem podczas palenia jest przyczyną powstawania nieestetycznych linii w okolicy ust. PODSUMOWANIE Skutki palenia tytoniu dotykają zarówno palaczy, jak i osób biernie wdychających dym nikotynowy. Jest to czynnik patogenny, powodujący nieodwracalne zmiany w skórze zarówno w zakresie zdrowotnym, jak i estetycznym. Su- plementacja witaminami A, C i E o udowodnionym dzia- łaniu przeciwutleniającym nie wystarcza, aby skutecznie niwelować ilości wolnych rodników, powstających podczas palenia, ponieważ wdychany dym tytoniowy obniża przy- swajalność tych witamin. Wobec tego współczesna kosme- tologia wychodzi z propozycjami zabiegowymi dla osób pa- lących, aby wspomóc je w poprawie jakości i wyglądu skóry. Pamiętajmy jednak, że najlepiej dobrana pielęgnacja skóry oraz zabiegi nie będą przynosiły efektów na poziomie ob- serwowanych u osób niepalących. I choć na temat patogen- nego wpływu palenia tytoniu powstało już wiele artykułów naukowych, nie są w stanie przekonać społeczeństwa do rezygnacji z palenia papierosów. Magdalena Malinowska kosmetolog z wykształcenia i z pasji, absolwentka WSIiZ w Warszawie, studentka kosmetologii klinicznej WSIiZ w Warszawie, członek International Association of Mesotherapy, laureatka pierwszego miejsca Mistrzostw Mezoterapii 2023 w Polsce, ekspert kosmetologii w North East UK. Właścicielka Skin Med Aesthetic Clinic na terenie Wielkiej Brytanii, stale podnosi swoje kwalifikacje, uczestnicząc aktywnie w międzynarodowych szkoleniach, konferencjach i targach beauty i medycyny estetycznej. W swojej pracy kieruje się holistycznym podejściem do klienta, tworząc spersonalizowane terapie i wykorzystując nieszablonowe rozwiązania kosmetologiczne, specjalizuje się w terapiach zaburzeń w funkcjonowaniu skóry oraz terapiach anti-aging. Prywatnie spełniona mama trójki dzieci, miłośniczka książek i muzyki klasycznej. +44 751 012 29 47 STRESZCZENIE Borowina to naturalny surowiec organiczno-mineralny znaj- dujący zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, rehabilita- cji oraz w odnowie biologicznej. W kosmetologii wykorzysty- wany jest przede wszystkim w profilaktyce cellulitu i rozstę- pów oraz w pielęgnacji skóry. Celem pracy była ocena wpływu zabiegów z wykorzysta- niem borowiny i kofeiny na redukcję cellulitu. 49-letnią ko- bietę, u której potwierdzono występowanie cellulitu na tylnej części ud poddano serii dziesięciu zabiegów borowinowych. Pierwsze efekty zaobserwowano już po pięciu zabiegach. Wyniki badania potwierdzają, że borowina w połączeniu z kofeiną, wpływa korzystnie na zmniejszenie widocznych nierówności na skórze. Wadą zabiegu może być nieprzyjem- ny zapach. Słowa kluczowe: borowina, torf, kofeina, cellulit, ciepłolecznictwo, styl życia ABSTRACT Mud is a natural, organic and mineral raw material used in the cosmetic industry, rehabilitation and wellness. In cosmetology, it is mainly used in the prevention of cellulite and stretch marks, and in skin care. This study aimed to evaluate the effect of mud and caffeine treatments on cellulite reduction. A 49-year-old woman with confirmed cellulite on the back of her thighs underwent a series of ten mud treatments. The first effects were observed after just five treatments. The results of the study confirm that the mud, in combination with caffeine, has a beneficial effect on reducing visible bumps on the skin. The disadvantage of the treatment may be the unpleasant smell. Keywords: mud, peat, caffeine, cellulite, heat therapy, lifestyle Sandra Matuszewska1 Wioleta Faruga-Lewicka1,2 0000-0003-1970-1539 Marek Kardas2 0000-0002-4810-1025 1 Śląska Wyższa Szkoła Medyczna w Katowicach, ul. Mickiewicza 29, 40-085 Katowice 2 Zakład Technologii i Oceny Jakości Żywności, Śląski Uniwersytet Medyczny, ul. Jordana 19, 41-808 Zabrze +48 694 944 903 w_faruga@poczta.onet.pl Sposób cytowania / Cite Matuszewska S, Faruga-Lewicka W, Kardas M. The use of mud in cellulite reduction. Case report. Aesth Cosmetol Med. 2024;13(2):59-63. https://doi.org/10.52336/acm.2024.010 Wykorzystanie borowiny w redukcji cellulitu. Opis przypadku The use of mud in cellulite reduction. Case report WSTĘP Borowina, znana również jako torf leczniczy lub peloid, jest naturalnym surowcem organiczno-mineralnym. Powstała około 10 tysięcy lat przed naszą erą w procesie humifikacji ro- ślin na terenach wilgotnych, przy niewielkim dostępie tlenu i udziale bakterii [1]. Polska posiada bogate zasoby złóż boro- winowych, 90% złóż stanowią torfowiska niskie, reszta to tor- fowiska wysokie, które występują w górach południowej Pol- ski [2, 3]. Badanie właściwości fizykochemicznych torfu pozwala za- klasyfikować go jako złoże lecznicze. Opracowana przez van Posta dziesięciostopniowa skala (H 1-H10) opisuje stopień hu- mifikacji, czyli stopień rozkładu torfu [4]. H 1, czyli torf nieroz- łożony jest bezbarwny, charakteryzuje się wydzieleniem czy- stej wody podczas wyciskania. W kolejnych stopniach wyci- skana woda przyjmuje coraz ciemniejszy kolor, a masa torfu jest coraz bardziej jednorodna. Ostatni stopień H 10, to całko- This is an article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 Unported (CC BY 4.0) https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Opis przypadku / Case study 2 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 101 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Nwicie rozłożony torf, bez struktury roślinnej, między palca- mi przeciska się cała masa torfowa, nie wydzielając przy tym wody. Najlepsze właściwości lecznicze posiada torf o stopniu humifikacji H 4-H10, w którym rozłożone jest 35-40% składni- ków biologicznych. Kolejną właściwością jest wodochłonność torfu, która pozwala ocenić jaka ilość wody może być wchło- nięta przez suchą masę surowca. Torfy wysokie cechują się wysoką wodochłonnością, zawierają około 10-15 g wody na jeden gram suchej masy. Borowina wykazuje dużą pojem- ność cieplną oraz małe przewodnictwo cieplne, dzięki cze- mu możliwe jest wykonywanie zabiegów z zastosowaniem surowca podgrzanego do 50°C oraz równomierne i stopnio- we oddawanie ciepła przez niego. Wykazuje także właściwo- ści absorpcyjne [4]. Działanie lecznicze borowiny Lecznicze działanie borowiny opiera się na kilku mechani- zmach działania: cieplnym, mechanicznym i chemicznym. • Działanie cieplne lub inaczej termiczne, pozwala na uzy- skanie silnego przegrzania tkanek, przy jednoczesnym sła- bym odczuwaniu tego ciepła przez organizm. Dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych i ułatwienia przepły- wu krwi i limfy. Ciepło wpływa także na zmniejszenie na- pięcia mięśniowego, zwiększenie zakresu ruchu w stawach oraz pozwala złagodzić dolegliwości bólowe. Podczas wy- konywania zabiegów z użyciem ciepła dochodzi do wytwa- rzania potu, a razem z potem wydalane są substancje takie jak: sole mineralne, tłuszcze, cholesterol oraz kwas moczo- wy [1, 5]. • Efekt mechaniczny polega na ucisku, wywołanym pod cię- żarem masy borowinowej. Wpływa to na pobudzenie od- pływu krwi żylnej i chłonki oraz na wchłanianie się wysię- ków. Działa także łagodząco w przypadku dolegliwości bó- lowych oraz wykazuje działanie odprężające [6-8]. • Borowina wykazuje właściwości lecznicze dzięki obecności w swoim składzie bitumin, kwasów humusowych i kwa- sów huminowych. Oddziałują one na autonomiczny układ nerwowy, mięśnie gładkie oraz błony śluzowe. Wpływają także na ilość i jakość mazi stawowej, która ma za zadanie zmniejszać tarcie w stawach [4, 9]. Kwasy huminowe wy- kazują działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, prze- ciwbakteryjne oraz ściągające na skórę i błony śluzowe. Dodatkowo wzmacniają procesy przemiany materii oraz intensyfikują oddychanie komórkowe. Poprzez tworzenie kompleksowych połączeń z różnymi związkami, hamu- ją syntezę prostaglandyn oraz aktywność wielu enzymów, w tym hialuronidazy [9, 10]. Wykorzystanie borowin w kosmetologii Borowina znalazła zastosowanie w kosmetologii, przede wszystkim w profilaktyce cellulitu i rozstępów. Pozytywnie wpływa także na cerę tłustą i mieszaną oraz poszarzałą. Za- warte w surowcu aminokwasy, fulwokwasy i fenolokwasy wpływają stymulująco na skórę, szczególnie alergiczną. Wy- kazują także działanie antyoksydacyjne, poprzez neutraliza- cję szkodliwego działania wolnych rodników [10]. Dzięki temu polecane są osobom, które zmagają się z rozpoczętymi pro- cesami starzenia skóry. Na wzrost elastyczności oraz zmniej- szenie przesuszenia skóry wpływają bituminy zawarte w bo- rowinie, które aktywizują syntezę kolagenu i elastyny. Zabiegi z wykorzystaniem borowiny, wykazują również działanie ła- godzące podrażnienia, usuwają objawy napięcia i zmęczenia skóry oraz działają wyszczuplająco [6, 10, 11]. W zabiegach na twarz wykorzystuje się borowinę w formie kremów, maseczek, plastrów lub wykonując jonoforezę. Na- tomiast w przypadku zabiegów na ciało stosuje się borowinę w formie masek, okładów, zawijań lub kąpieli. Wykorzystywa- na może być także w szamponach przeznaczonych do skóry wymagającej lub przetłuszczającej się [5, 10]. Przeciwwskazaniem do zabiegów są: nowotwory, ciąża, nadczynność tarczycy, nadciśnienie tętnicze, stany pozawa- łowe i wady serca, stany po świeżych urazach, zaawansowa- na miażdżyca naczyń, cukrzyca, endometrioza oraz wiek po- niżej 18 roku życia [10]. OPIS PRZYPADKU Do gabinetu kosmetologicznego zgłosiła się 49-letnia kobie- ta z problemem cellulitu na udach. Wykonano badanie pal- pacyjne w dwóch pozycjach: leżącej i stojącej. Badanie pole- gało na ujęciu palcem środkowym i kciukiem fragmentu skó- ry uda. W pozycji leżącej widoczna była gładka powierzchnia skóry, ale po ujęciu fałdu skórnego pojawił się widoczny cel- lulit. Natomiast w pozycji stojącej, zmiany skórne były wi- doczne bez konieczności ściskania fragmentu skóry. Świad- czy to o III stadium rozwoju cellulitu według czterostopnio- wej skali Nürnbergera. Skóra klientki była mało elastyczna oraz widoczne były zagłębienia i nierówności, co świadczy o postaci wiotkiej [12]. Po dokonaniu wizualnej oceny skóry klientki przeprowa- dzono wywiad odnotowując informacje w karcie klienta. W trakcie rozmowy podzieliła się informacją, że jest matką dwójki dzieci. Do tej pory nie miała problemów z cellulitem, ale wraz z wiekiem zaczęła zauważać utratę elastyczności skóry, a na udach widoczne są coraz bardziej pogłębiające się zmiany estetyczne. Wspomniała również, że lubi opalać się, ale rzadko stosuje lub stosuje jedynie niewielką ochro- nę w postaci filtru o SPF15. Jej aktywność fizyczna jest ogra- niczona do 40-minutowej przejażdżki rowerem raz w tygo- dniu, a w miesiącach zimowych dodatkowo raz w tygodniu uczęszcza na basen. Podczas wywiadu zapytano także o kwe- stie żywieniowe. Klientka nie ma ściśle określonej diety, spo- żywa posiłki regularnie, ale nie są one zbilansowane pod ką- 2 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 102 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Ntem wartości odżywczych, dziennie wypija około 1,5 litra wody. Pracuje jako starszy sprzedawca w dużym sklepie spo- żywczym, co wiąże się z występującym stresem. Nie wyko- nuje zabiegów antycellulitowych, nie wykonuje także złusz- czania skóry kończyn dolnych. Raz na jakiś czas stosuje bal- sam nawilżający, najczęściej po wykonaniu depilacji nóg lub po opalaniu. MATERIAŁ I METODY Wykonano badanie składu ciała z wykorzystaniem urządze- nia Tanita BC-418. Wyniki zostały przedstawione w tabeli 1. Dokonano również pomiaru obwodu ud w punkcie znajdują- cym się w połowie odległości między górnym brzegiem sta- wu biodrowego a górnym brzegiem chrząstki stawowej kola- nowej. Obwód ud wynosił 52 centymetry, wzrost klientki wy- nosił 170 cm. Tabela1 Wyniki badania bioimpedancji elektrycznej Wynik Pożądane Masa ciała72,7 kg 52,8-71,4 kg Masa mięśni 24,4 kg23,8-29 kg Masa tłuszczu 27,9 kg 12,4-19,9 kg PBF (zawartość tkanki tłuszczowej)38,4%18-28% FFM (masa tkanki beztłuszczowej)44,8 kg43-52,6 kg TBW (całkowita zawartość wody w organizmie) 32,7 l31,7-38,7 l BMI25,2 kg/m218,5-23 kg/m2 BMR (wskaźnik podstawowej przemiany materii) 1337 kcal1458-1700 kcal Tłuszcz trzewny (wskaźnik trzewnej tkanki tłuszczowej) 13 level 1-9 level Źródło:Opracowanie własne Plan zabiegowy obejmował wykonanie serii 10 zabiegów okładów borowinowych w odstępach tygodniowych. Do wy- konania zabiegów wykorzystano połczyńską borowinę w pla- strach pochodzącą ze złoża „Bronowo” w gminie Połczyn- -Zdrój. Plastry zawierają borowinę typu wysokiego posiada- jącą wysoki stopień humifikacji i naturalne nasycenie wodą. Zawierają w 99% składniki organiczne, zwłaszcza humuso- we. Odczyn pH wynosi 4,8-5,7. Produkt ten otrzymał koncesję Ministra Zdrowia i Ochrony Środowiska nr 44/92. Natomiast Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego (PZH) wydał świa- dectwo lecznicze borowiny nr HU-20BL-1/2008. Klientce przekazano do wypełnienia kwestionariusz su- biektywnej oceny stanu skóry przed i po kuracji, który skła- dał się z 5 pytań. Przed przystąpieniem do głównego etapu zabiegu wykonano złuszczanie skóry dotkniętej cellulitem. Użyto peelingu kawowego, który został wcześniej przygoto- wany przez kosmetologa. Połączono objętość około 1 szklan- ki drobnego białego cukru, pół szklanki fusów z kawy całko- wicie wyschniętych oraz pół szklanki frakcjowanego oleju ko- kosowego. Wszystkie składniki wymieszano i przełożono do szklanego słoika z pokrywką. Po upływie 2 tygodni powtórzo- no wykonanie peelingu. Przed przystąpieniem do zabiegu, borowinę odpowiednio przygotowano poprzez podgrzanie. Plaster został umieszczony w misce z wodą o temperaturze 40°C na czas 15 minut. Należy pamiętać, aby nie przekraczać wyznaczonych wartości, ponieważ zbyt wysoka temperatu- ra (powyżej 60°C) może prowadzić do zniszczenia wartości biologicznych oraz naruszenia właściwości fizycznych i che- micznych borowiny. Podczas podgrzewania borowiny wyko- nano klientce peeling w pozycji leżącej. Złuszczanie wyko- nano w miejscach występowania cellulitu. Kosmetyk wcie- rano okrężnymi ruchami przez około 10 minut, po 5 minut na każdą nogę. Następnie poproszono klientkę o zmycie pod prysznicem pozostałości peelingu na skórze. Skórę osuszo- no dokładnie ręcznikiem i przystąpiono do etapu głównego zabiegu. Na każdą część uda dotkniętą cellulitem nałożono jeden plaster borowiny, następnie owinięto folią spożywczą uda na których znajdowały się plastry w celu dodatkowego wytworzenia ciepła. Po owinięciu folią obydwu ud przykryto klientkę kocem w celu wytworzenia dodatkowego ciepła. Po upływie 20 mi- nut usunięto borowinę, następnie poproszono kobietę o przejście pod prysznic w celu spłukania pozostałości bo- rowiny na skórze. Osuszono skórę ręcznikiem. Na koniec ca- łej procedury nałożono masło antycellulitowe zawierające w składzie kawę i kofeinę. Po zakończeniu zabiegu przekazano klientce zalecenia dotyczące pielęgnacji domowej oraz zmiany diety. Wskaza- no na unikanie spożywania wysokoprzetworzonej żywno- ści oraz ograniczenie podaży soli. Posiłki powinny być spoży- wane o regularnych porach, a ilość wypijanej wody powinna wynosić około 2,5 litra dziennie. Aktywność fizyczna powin- na być zwiększona do minimum trzech dni w tygodniu. Zale- cono także wykonywanie codziennie wieczorem szczotkowa- nia na sucho w celu zwiększenia efektów, a po kąpieli pole- cono aplikować balsam antycellulitowy zawierający kofeinę, bluszcz pospolity lub wąkrotę azjatycką. WYNIKI Po wykonaniu pierwszego zabiegu nie zaobserwowano żad- nej zmiany związanej z wyglądem cellulitu. Pierwsze widocz- ne efekty poprawy napięcia i jędrności skóry zaobserwowa- no po wykonaniu pięciu zabiegów. Natomiast po wykonaniu całej serii zaobserwowano zmniejszenie ilości występujących nierówności i zmniejszenie stopnia cellulitu z III na II (fot. 1). Po każdym zabiegu zauważalne było wizualne zwiększenie nawilżenia okolicy poddanej zabiegowi. 2 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 103 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” NFot1. Obraz ud pacjentki a) przed serią zabiegów b) po Źródło:Archiwum własne Po zakończonej serii zabiegowej wykonano ponownie ba- danie bioimpedancji elektrycznej (tabela 2). Kuracja nie- znacznie wpłynęła na wyniki. Obwód uda nie zmienił się. Poproszono klientkę o ponowne uzupełnienie kwestiona- riusza subiektywnej oceny stanu swojej skóry po kuracji (ta- bela 3). DYSKUSJA W profilaktyce cellulitu najczęściej stosuje się borowinę w formie owijania. W tym celu borowinę uprzednio podgrze- wa się, co pozwala na uzyskanie silnego przegrzania tkanek, rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz ułatwienie przepły- wu krwi i limfy. W efekcie zwiększa się odżywienie i dotle- nienie komórek. Dodatkowo wpływa to na usunięcie szkodli- wych substancji przemiany materii. Podgrzaną borowinę na- kłada się na miejsca objęte cellulitem, a następnie owija folią spożywczą, dzięki temu dochodzi do zatrzymania uciecz- ki ciepła z podgrzanej do odpowiedniej temperatury borowi- ny. Nałożenie masy borowinowej powoduje również wytwo- rzenie ucisku, co wpływa na pobudzenie odpływu krwi żylnej i chłonki oraz działa odprężająco [10]. Borowina, naturalny surowiec organiczno-mineralny, jest szeroko wykorzystywana w kosmetyce, rehabilitacji oraz od- nowie biologicznej ze względu na swój bogaty skład, który obejmuje zarówno substancje organiczne, jak i nieorganicz- ne. W kosmetologii borowina wykorzystywana jest w profi- laktyce cellulitu i rozstępów oraz w pielęgnacji cery tłustej, mieszanej, postarzałej. Borowina opóźnia procesy starzenia się skóry oraz zapobiega jej wiotczeniu. Wykorzystuje się ją w różnych formach, takich jak na przykład: owijanie, kąpie- le, maseczki [10]. Badanie przeprowadzone przez Amuso i wsp. na grupie 60 kobiet z obecnością cellulitu na udach i pośladkach dotyczyło stosowania błota z wodorostów przez okres 4 tygodni. Doko- nywano oceny fotograficznej, klinicznej, antropometrycznej oraz zadowolenia badanych przed rozpoczęciem terapii i po jej zakończeniu. Wykazano zmniejszenie nasilenia cellulitu, redukcję obrzęku, stanu zapalnego oraz mniejszą zawartość tkanki tłuszczowej. Odnotowano również poprawę komfortu probantek i satysfakcję z uzyskanych rezultatów [11]. Z kolei w przeglądzie systematycznym z 2024 roku auto- rzy wskazują na duży potencjał produktów z borowiny, któ- ry nie jest w pełni wykorzystywany [13]. Konieczne są dalsze badania umożliwiające poznanie właściwości terapeutycz- Tabela2 Zestawienie wyników badania bioimpedancji elektrycznej przed kuracją i po kuracji Wyniki Przed kuracją Po kuracji Masa ciała72,7 kg 72,9 kg Masa mięśni 24,4 kg25,3 kg Masa tłuszczu 27,9 kg 26,8 kg PBF (zawartość tkanki tłuszczowej)38,4%36,8% FFM (masa tkanki beztłuszczowej)44,8 kg46,1 kg TBW (całkowita zawartość wody w organizmie)32,7 l33,7 l BMI25,2 kg/m2 25,2 kg/m2 BMR (wskaźnik podstawowej przemiany materii)1337 kcal1365 kcal Tłuszcz trzewny (wskaźnik trzewnej tkanki tłuszczowej) 13 level 13 level Źródło:Opracowanie własne Tabela3 Kwestionariusz subiektywnej oceny stanu skóry przed kuracją i po kuracji Pytanie Odpowiedź Przed kuracją Po kuracji Jak ocenia Pani ogólny stan skóry? (Skala: 5 – bardzo dobry, 4 – dobry, 3 – zadowa- lający, 2 – niezadowalający, 1– zły, 0 – bardzo zły) 25 Jak ocenia Pani jędrność skóry? (Skala: 5 – bardzo dobry, 4 – dobry, 3 – zadowala- jący, 2 – niezadowalający, 1 – zły, 0 – bardzo zły) 14 Jak ocenia Pani poziom nawilżenia skóry? (Skala: 5 – bardzo dobry, 4 – dobry, 3 – zadowa- lający, 2 – niezadowalający, 1– zły, 0 – bardzo zły) 45 Jak ocenia Pani koloryt skóry? (Skala: 5 – bardzo dobry, 4 – dobry, 3 – zadowala- jący, 2 – niezadowalający, 1 – zły, 0 – bardzo zły) 34 Jak ocenia Pani ilość widocznych guzków? (Ska- la: 5 – bardzo dużo, 4 – dużo, 3 – umiarkowanie, 2 – mało, 1 – bardzo mało, 0 – wcale) 52 Źródło:Opracowanie własne b) a) 2 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 104 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Nnych tego typu preparatów. Wyniki badania własnego po- twierdzają, że borowina wpływa korzystnie na zmniejszenie widocznych nierówności na skórze. Wykonano badanie bio- impedancji elektycznej w celu sprawdzenia, czy borowina działa tylko powierzchownie na naskórek, czy wpływa także na głębsze warstwy. Po zakończonej kuracji zaobserwowano niewielką zmianę w wynikach. Masa tłuszczu zmniejszyła się o 1,1 kg, natomiast zawartość tkanki tłuszczowej zmniejszyła się o 1,6%. Całkowita masa ciała pozostała taka sama, ponie- waż pacjentka nie zmieniła stylu życia, nie zwiększyła aktyw- ności fizycznej oraz nie zmieniła codziennej diety. Z wyników przeprowadzonej ankiety wynika, że klientka jest zadowolona z efektów, jakie przyniosła seria zabiegów. WNIOSKI 1. Zabiegi z wykorzystaniem borowiny korzystnie wpływają na redukcję zmian cellulitowych. 2. Przeprowadzona terapia doprowadziła do redukcji zawar- tości tkanki tłuszczowej u probantki. 3. Odczucia zabiegowe były pozytywne poza specyficznym zapachem borowiny. PODSUMOWANIE Borowina jest naturalnym surowcem organiczno-mineral- nym wykorzystywanym w rehabilitacji, odnowie biologicznej oraz kosmetologii. Lecznicze działanie borowin opiera się na działaniu cieplnym, mechanicznym oraz chemicznym. W ko- smetologii stosowana jest głównie w formie kremów, masek, plastrów, okładów, zawijań oraz kąpieli. Zawarte w surowcu składniki wykazują właściwości stymulujące, antyoksydacyj- ne. Aktywizują syntezę kolagenu i elastyny spowalniając pro- cesy starzenia skóry. Borowina wpływa korzystnie na zmniej- szenie nierówności na skórze oraz przynosi pozytywne efekty w terapii cellulitu i rozstępów, co sprawia, że jej wykorzysta- nie w zabiegach łączonych wzmacnia potencjał tego surow- ca oraz efekty terapii. LITERATURA / REFERENCES 1 . Płocica J, Tal-Figiel B, Figiel W. Zastosowanie borowiny w kosmetyce. Pol J Cosmetol. 2015;18(1):82-87. 2 . Matysek-Nawrocka M, Bernat M, Łagowska-Batyra A, Stachura A. Pelo- ids in medical and cosmetic procedures. Zeszyty Naukowe Wyższej Szko- ły Nauk Społeczych. 2018;1(7):137-149. 3 . Zglinicki K, Szamałek K. Kopaliny balneologiczne jako surowiec kluczo- wy. Przegląd Geologiczny. 2021;69(4):218-223. 4 . Kiełtyka-Dadasiewicz A, Gorzel M. Elementy talasoterapii i możliwości ich rozwoju w kosmetologii. Kosmetologia Estetyczna. 2015;3:291-295. 5 . Stec A, Skorupińska A. Zastosowanie ciepłolecznictwa w gabinetach ko- smetycznych i ośrodkach SPA. Kosmetologia Estetyczna. 2017;6(1):57-62. 6 . Thiyagarasaiyar K, Goh BH, Jeon YJ, Yow YY. Algae metabolites in co- smeceutical: an overview of current applications and challenges. Mar Drugs. 2020;18:323. 7 . Bedoux G, Hardouin K, Burlot AS, Bourgougnon N. Bioactive compo- nents from seaweeds: cosmetic applications and future development. Advances in Botanical Research. 2014;71:345-378. 8 . Sharma PP, Chonche MJ, Mudhol S, et al. Anti-inflammatory effica- cy of brown seaweed (Padina tetrastromatica) in 3T3-L1 adipocytes and low-dose LPS induced inflammation in C57BL6 mice. Algal Res. 2023;71:103027. 9 . Drobnik M, Latour T. Badania kwasów humusowych w preparatach lecz- niczych i kosmetycznych produkowanych z użyciem borowin. Roczn Panstw Zakl Hig. 2011;62:225-231. 10 . Mieczan T, Bownik A. Toporowska M, et al. Wykorzystanie borowiny w ko- smetologii, odnowie biologicznej i rehabilitacji. Wybrane aspekty bioko- smetologii. Lublin: Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie; 2021:120-129. 11 . Amuso D, Medoro A, Scapagnini G, et al. A pilot study on the efficacy of a seaweed mud application in the treatment of cellulite. J Cosmet Der- matol. Published online March 7, 2024. https://doi.org/10.1111/jocd.16268 12 . Marwicka J, Niemyska K, Cieślicka O. Cellulit. Przegląd zabiegów kosme- tycznych. Kosmetologia Estetyczna. 2015;3(4);303-304. 13 . Alloyarova YV, Kolotova DS, Derkach SR. Nutritional and therapeutic po- tential of functional components of brown seaweed: A review. Foods and Raw Materials. 2024;12(2):398-419. otrzymano / received: 02.02.2024 | poprawiono / corrected: 11.02.2024 | zaakceptowano / accepted: 19.02.2024 2 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 105 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” N2 / 2024 Kosmetologia Estetyczna 106 AGELESS SKINARTÉ PROESTHETIC – WIELOPOZIOMOWA BIOSTYMULACJA SKÓRY Ageless marki SKINARTÉ proesthetic to kompleksowy, hybrydo- wy zabieg wielopoziomowej biostymulacji skóry o intensywnym działaniu anti-age. Opracowany z myślą o natychmiastowym i wielopoziomowym pobudzeniu naturalnych procesów odno- wy, o kluczowym znaczeniu dla działania przeciwstarzeniowe- go. Dwuetapowa terapia opiera się na eliminacji zewnętrznych warstw naskórka oraz działaniach mezoterapii mikroigłowej. W formułach kosmetyków zastosowano m.in. DMAE zamknięty w biopolimerowej nanocząsteczce z wyzwalaczem enzymatycz- nym, polinukleotydy, kompleksy peptydowe o multifunkcyjnym działaniu i acetylowany kwas hialuronowy. Ich skuteczność zosta- ła potwierdzona badaniami in vivo w warunkach klinicznych. Za- bieg jest kompatybilny z innymi procedurami kosmetologicznymi i medyczno-estetycznymi, doskonale uzupełnia terapie gabineto- we pomiędzy inwazyjnymi zabiegami, a także poprawia i podtrzy- muje osiągane rezultaty. ACNE FREE PROEXPERT NA TRĄDZIK I NIEDOSKONAŁOŚCI Acne Free ProExpert marki Bielenda Professional to skuteczna terapia zmniejszająca niedoskonałości i zmiany trądzikowe oraz łagodząca podrażnienia. Synergiczne działa- nie składników seboregulujących, przeciwbakteryjnych i kojących wspiera korygowa- nie niedoskonałości skórnych o różnej etiologii. W kosmetykach Acne Free ProExpert zastosowano m.in. liposomowy kwas salicylowy w połączeniu z peptydem, niacynamid, azeloglicynę, cynk oraz kompleks pre- i probiotyków. Zabieg redukuje zmiany i zaczer- wienienia, zmniejsza wydzielanie sebum, normalizuje i wygładza skórę. Wyrównuje ko- loryt, nawilża oraz przywraca równowagę. LINDER HEALTH – INNOWACYJNE FORMUŁY DLA ZDROWEJ SKÓRY Marka Linder Health powstała z połączenia wieloletniego doświadczenia certyfi- kowanego dermatologa Jennifer Linder, M.D., F.A.A.D, oraz chemika organicznego dr Ivany Veljkovic, P.h.D. Ich wieloletnie doświadczenie w projektowaniu skutecz- nych formuł pozwoliło stworzyć linię produktów, która jednocześnie dba o zdrowie skóry oraz przeciwdziała procesom starzenia. Wszystkie produkty zaprojektowano na podstawie badań, z naukowo sprawdzonymi składnikami oraz w jakości i stan- dardach klasy farmaceutycznej. RED STOP - CAŁOROCZNA DERMOKURACJA OD CHAN TARELLE RED STOP to zaawansowana, całoroczna dermokuracja marki Chan- tarelle. Linia Couperose jest przeznaczona dla skóry naczyniowej, na- tomiast Sensitive Rosacea dla skóry wrażliwej, z objawami trądziku różowatego. Kompleks kwasów: laktobionowy, azelainowy i glukono- lakton redukuje objawy zaczerwienień, podrażnień i zmian zapalnych, a jednocześnie wzmacnia barierę ochronną skóry. Dermoterapia RED STOP uszczelnia i obkurcza naczynka oraz poprawa ich elastyczność. Wzmacnia system ochronny przed agresywnymi czynnikami, jak stres, zmiany temperatury, upał itp. Preparaty są bezzapachowe, prze- znaczone także dla skóry mężczyzn. Teraz w nowych eleganckich opa- kowaniach dla precyzyjnej i wygodnej aplikacji. Next >