< PreviousNOWY WYMIAR REGENERACJI SKÓRY – ZESTAW NAPRAWCZY II SQT BIOMICRONEEDLING: CASE STUDY Zestaw Naprawczy II SQT Biomicroneedling to nowa generacja innowacyjnej terapii skóry, która łączy naturalne składniki aktywne z zaawansowaną biotechnologią. Dzięki biomicronakłuwaniu, wykorzystującemu mikroskopijne igiełki z gąbki słodkowodnej Spongilla Spicules, zabieg stymuluje regenerację skóry, poprawia koloryt i pomaga w walce z niedoskonałościami – bez przerywania ciągłości naskórka. Nowa formuła wyróżnia się Acne-Clearing Serum, które skutecznie wspomaga walkę z trądzikiem i stanami zapalnymi. Wzbogacone o składniki takie jak Saccharomyces/Zinc Ferment, Quaternium-73 i Papaina, reguluje sebum, działa antybakteryjnie i wspiera odnowę skóry. Zestaw charakteryzuje się także zwiększoną czystością biomicroigieł (99%), co czyni go skuteczniejszym i bardziej komfortowym w stosowaniu. Case study potwierdza widoczne efekty już po pierwszym zabiegu – zmniejszenie stanów zapalnych, wyrównanie kolorytu i redukcję problemów skórnych. Zestaw Naprawczy II sprawdzi się idealnie w terapii skóry problematycznej, w tym trądziku, łuszczycy czy atopowego zapalenia skóry. To więcej niż zabieg – to kompleksowa regeneracja i nowoczesna kosmetologia w najlepszym wydaniu. Nowy Zestaw Naprawczy II SQT jest wydajny i pozwala na rozszerzenie zabiegu na skórę głowy. Pierwszy dzień: Zniknęło zaczerwienienie, a pielęgnacja została uzupełniona o Serum Regeneracyjne SQT i Gentle Cleansing Cream. Drugi dzień: Pojawiło się delikatne łuszczenie – oznaka rozpoczętej regeneracji. Trzeci dzień: Podrażnienia zaczęły się wyciszać, a skóra wygładzać. Siódmy dzień: Skóra odzyskała równowagę hydro-lipidową, a stany zapalne zostały znacznie zredukowane. Po dwóch tygodniach: Stany zapalne zredukowane o 90%, skóra jest wygładzona, pory domknięte, a koloryt wyrównany. Katarzyna Strzemieczna, Instruktor SQT Biomicroneedling (mazowieckie) Kontakt szkolenia: 669 409 850 Zestaw Naprawczy II to coś więcej niż zabieg – to szansa na kompleksową regenerację skóry w sposób naturalny i bezpieczny. Zapraszam Was serdecznie do spróbowania tej nowości w swoich gabinetach. www.biomicroneedling.pl SQTBIOMICRONEEDLINGPOLSKA1 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 39 ARTYKUŁ PROMOCYJNY P ZNACZENIE DOBORU ZABIEGU DO AKTUALNEGO STANU SKÓRY Niezwykle istotny jest dobór odpowiedniego za- biegu do aktualnego stanu skóry. U każdego z nas jest ona inna, a także w inny sposób reaguje na substancje aktywne. Dlatego ważne, aby przed przystąpieniem do jakiegokol- wiek zabiegu dokładnie ocenić jej stan. Dzięki temu możemy uniknąć niepożądanych reakcji i maksymalnie wykorzystać potencjał zabiegu. Oczywiście jest wiele sposobów i urządzeń do oceny skóry, jednakże żadne z nich nie pozwoli nam ocenić wrażliwości i jej reaktywności. Marka pHformula stworzyła produkt, który dzięki swojemu innowacyjnemu składowi wes- prze proces doboru idealnej pielęgnacji oraz umożliwi ocenę odpowiedzi skóry na różne sub- stancje i zabiegi. S.P. COMPLEX – KLUCZ DO SKUTECZNEJ PIELĘGNACJI S.P. Complex to innowacyjny preparat, który dzięki zawartości odpowiedniej mieszaniny kwasów działa na dwa główne mechanizmy – penetrację i eksfoliację. • Kwas laktobionowy – reguluje proces keraty- nizacji skóry, nadając skórze elastyczność; • Kwas migdałowy – działa keratolitycznie, re- guluje pracę gruczołów łojowych; • Kwas hydroksypropionowy – rozluźnia wią- zania międzykomórkowe, ułatwiając proces złuszczania naskórka oraz penetrację sub- stancji aktywnych w głębsze warstwy skóry; • PH-DVC – opatentowany kompleks, zwiększa- jący penetrację składników aktywnych. PODSUMOWANIE Test wrażliwości skóry pHformula z wykorzysta- niem produktu S.P. Complex oraz indywidualne podejście do doboru zabiegów to kluczowe ele- menty skutecznej pielęgnacji skóry. Dzięki nim możemy cieszyć się zdrową i piękną skórą, która jest odpowiednio chroniona i pielęgnowana. Pamiętajmy, że każda skóra jest inna i zasługu- je na indywidualne traktowanie. W dzisiejszych czasach, kiedy dbanie o skórę staje się coraz bardziej zaawansowane, kluczowe jest zrozuôienie indywidualnych jej potrzeb. Zaledwie w 20% kondycja skóry zależna jest od genetyki. Podstawową rolę odgrywają czynniki egzogenne, tj. sposób pielęgnacji, środowisko (w tym smog, promieniowanie UV), hormony, a także stres i dieta. ak wobec teoo idealnie dobrać pielęgnację i osiągnąć spektakularne efekty zabiegowe? S.P. COMPLEX ZABIEG SZYTY NA MIARĘ olanta Zawistowska manager działu handlowego i szkoleniowego phformula.comReNova Stimulate by ToskaniMED ReNova Stimulate to zaawansowany zabieg biorewitalizujący skórę, zaprojektowany by przebudować i odmłodzić wszystkie jej warstwy jednocześnie, od powierzchni aż po głębokie struktury. Dzięki unikalnej technologii oraz wykorzystaniu najpotężniejszych składników anti-aging, takich jak polipeptydy, nieusieciowany kwas hialuronowy 3000 kDa, tripeptyd miedziowy i aminokwasy, ReNova Stimulate zapewnia spektakularne efekty, które odmienią skórę, przywracając jej młodzieńczą gładkość, jędrność i intensywny blask. Moc aminokwasów i peptydów biomimetycznych w walce ze starzeniem się skóry. AESTHETIC CONCEPT ul. Bema 83/73, 01-233 Warszawa | tel. +48 22 415 67 92, +48 668 040 694 | www.aestheticconcept.com.pl Efekty zabiegu: •Głębokie, kompleksowe nawilżenie i odżywienie skóry •Widoczne wygładzenie i redukcja zmarszczek •Poprawa jędrności i napięcia skóry, dzięki stymulacji kolagenu i elastyny •Przebudowa struktury skóry, co nadaje jej zdrowy, młodzieńczy blask •Poprawa kolorytu cery1 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 41 ARTYKUŁ PROMOCYJNY P Przed pandemią COVID-19 niedobór witami- ny D dotyczył ok. 50% światowej populacji, jed- nak obecnie problem ten może dotykać nawet 80% ludzi. Witamina D odgrywa kluczową rolę w zdrowiu kości, układu odpornościowego i wie- lu innych procesach w organizmie, a jej głównym źródłem jest synteza skórna pod wpływem pro- mieniowania UVB. NEKTAR LITHOPS PSEUDOTRUNCATELLA Z pomocą w trudnych czasach przychodzi Lithops pseudotruncatella – nektar z żywych kamieni, in- tensywny booster witaminy D, symbol równowa- gi między ochroną a ekspozycją. Lithops nauczył się wykorzystywać światło słoneczne w sposób optymalny, nie dopuszczając do przegrzania czy uszkodzeń strukturalnych. Inspiruje pielęgnację skóry z uwagi na swoją unikalną strukturę cu- krową – glikokaliks, który chroni tkanki przed stresem środowiskowym, optymalizując wyko- rzystanie światła i wody. Skóra ludzka również zawiera glikokaliks – warstwę złożoną z białek i cukrów na powierzchni komórek naskórka. Od- grywa on decydującą rolę w konformacji i trój- wymiarowej strukturze błony komórkowej, któ- ra określa przestrzeń reakcyjną dla biosyntezy witaminy D. Ponadto, jest kluczowy dla ochrony przed stresem środowiskowym, nawilżenia i za- chowania funkcji bariery skórnej. Wykorzystując tę analogię, codzienna aplikacja nektaru komórkowego z Lithops zawartego w Sun Shiel-D od Toskani wzmacnia, nawilża i uodpar- nia skórę na czynniki zewnętrzne, a co najważ- niejsze – zwiększa syntezę witaminy D bez uszko- dzeń, które wywołuje promieniowanie UV. POZNAJ REWOLUCJĘ: SUN SHIEL-D • Stymulacja produkcji witaminy D (Lithops Cell Nectar) • SPF50+ • Płynna i lekka, nietłusta konsystencja • 360 protection: UVB UVA IR HEV • Wodoodporny/niekomedogenny • Dostępna wersja transparentna i z kolorem • Opakowanie 50% PCR • Tekstura przypominająca mgiełkę, łatwa do rozprowadzenia C zy możliwa jest ochrona przed promieniowaniem słonecznym i jednoczesne zwiększanie syntezy witaminy D? Jeszcze kilkadziesiąt lat temu ludzie spędzali większość dnia na świeżym powietrzu, a słońce naturalnie dostarczało im odpowiednią ilość witaminy D. Dziś większość z nas prowadzi życie w zamkniętych pomieszczeniach, pracując w biurach, ucząc się w budynkach szkół, a czas wolny spędzając przed ekranami. SŁONECZNA REWOLUCJA SUN SHIEL-D OD TOSKANI Aoata Gadoôska pielęgniarka, kosmetolog oraz trener marek kosmetycznych z wieloletnim doświadczeniem, absolwentka Warszawskiej Akademii Medycznej na kierunku Pielęgniarstwo, a także magister kosmetologii Wyższej Szkoły Inżynierii i Zdrowia w Warszawie, jako Expert Trener w Aesthetic Concept przeprowadza szkolenia z marek Toskani, NOON Aesthetics i Cebelia +48 22 415 67 92 +48 881 051 935 aestheticconcept.com.plPOŁĄCZ ZABIEG 30 % AZELAIC ACID Z PIELĘGNACJĄ DOMOWĄ METAMORFOZA SKÓRY już po 4 tygodniach* - mniej zaczerwienień, wyprysków trądzikowych i przebarwień! * po 4 zabiegach eksfoliacji 30% Kwasem azelainowym wraz z pielęgnacją domową Tonikiem z 5% kwasami azelainowym i traneksamowym oraz Kremem z 8% kwasami azelainowym i traneksamowym. YOUR PERSONAL SKIN TRAINER www.pro.norel.pl AZELAIC ACID T E C Z N O Ś Ć P O T W I E R D Z O N WSKAZANIA: TRĄDZIK RÓŻOWATY W FAZIE I i II (rumieniowej i grudkowo – krostkowej) PRZEBARWIENIA O RÓŻNEJ ETIOLOGII (przebarwienia pozapalne, ostuda, przebarwienia potrądzikowe) TRĄDZIK POSPOLITY Zabieg „AZELAIC ACID” eksfoliacja 30 % kwasem azelainowym NOWOŚĆSTRESZCZENIE Skóra pełni nie tylko funkcje ochronne, ale również odgry- wa ważną rolę w kształtowaniu wizerunku ciała oraz inte- rakcjach społecznych. Dlatego problemy skórne, takie jak trądzik, egzema, łuszczyca i atopowe zapalenie skóry, mogą mieć znaczące konsekwencje psychologiczne dla osób, u któ- rych one występują. Celem pracy było zbadanie związku między problemami skórnymi a zdrowiem psychicznym, podkreślając rolę emo- cji, stresu i postrzegania własnego ciała w kształtowaniu do- brostanu psychologicznego osób chorych. Podkreślono zna- czenie podejścia holistycznego w leczeniu pacjentów derma- tologicznych. Wyniki badań wskazują, że osoby z przewlekłymi schorze- niami dermatologicznymi częściej doświadczają zaburzeń lękowych, depresji oraz obniżonego poczucia własnej warto- ści. Problemy skórne mogą prowadzić do izolacji społecznej, a także pogłębiać negatywne emocje, takie jak wstyd i fru- stracja. Stres, będący reakcją na te wyzwania, może dodat- kowo nasilać objawy skórne, tworząc błędne koło pomiędzy stanem fizycznym a psychicznym. Wnioski sugerują koniecz- ność zwiększenia współpracy między dermatologami a psy- chologami w opiece nad pacjentami cierpiącymi na przewle- kłe choroby skórne. Słowa kluczowe: psychodermatologia, jakość życia, blizny, stres, zdrowie psychiczne ABSTRACT The skin serves not just a protective function, but also significantly influences body image and social relationships. Consequently, dermatological issues, including acne, eczema, psoriasis, and atopic dermatitis, can yield substantial psychological repercussions for individuals impacted. This study aimed to investigate the correlation between dermatological issues and mental health, emphasising the influence of emotions, stress, and body image on the psychological well-being of individuals. The significance of a comprehensive strategy in the management of dermatological patients was underscored. Findings indicate that people with chronic dermatological conditions are more likely to experience anxiety disorders, depression and reduced self-esteem. Skin problems can lead to social isolation and exacerbate negative emotions such as shame and frustration. Stress, as a reaction to these challenges, can further exacerbate skin symptoms, creating a vicious cycle between physical and psychological conditions. The results indicate a necessity for enhanced cooperation between dermatologists and psychologists in the management of patients with persistent skin disorders. Keywords: psychodermatology, quality of life, scars, stress, mental health Agnieszka Surgiel-Gemza 0009-0005-8573-6985 Julita Zdrada-Nowak 0000-0003-3255-457X Zakład Kosmetologii i Biologii Medycznej, Collegium Medicum im. dr. Władysława Biegańskiego, Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie ul. Armii Krajowej 13/15, 42-200 Częstochowa +48 694 777 407 agnieszka.surgiel.gemza.asg@gmail.com Sposób cytowania / Cite Surgiel-Gemza A, Zdrada-Nowak J. Impact of dermatoses on patients’ mental health. Aesth Cosmetol Med. 2024;13(6):255-262. https://doi.org/10.52336/acm.2024.007 Wpływ dermatoz na zdrowie psychiczne chorych Impact of dermatoses on patients’ mental health WSTĘP Choroby skóry (dermatozy), ze względu na swój przewle- kły charakter, stanowią istotny problem zarówno medyczny, jak i psychologiczny. Udowodniono, że pomiędzy większo- ścią dermatoz a czynnikami psychicznymi istnieją wzajem- ne powiązania. Duże obciążenie emocjonalne, niekontrolo- wany, silny i permanentny stres mają wpływ na prawidłowe This is an article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 Unported (CC BY 4.0) https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Artykuł przeglądowy / Review article 1 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 43 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Wfunkcjonowanie całego organizmu człowieka. Przedłuża- jące się stany stresowe mają wpływ na przebieg większości chorób narządów wewnętrznych. Udział stresu jest jednym z czynników wymienianych w patogenezie między innymi takich chorób jak: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, depre- sja oraz różnego rodzaju dermatozy [1]. Obserwuje się, że sil- ny stres stanowi jedną z przyczyn tworzenia się czy nasila- nia zmian skórnych w określonej chorobie dermatologicznej. Wśród takich chorób można wyróżnić np. trądzik pospolity, trądzik różowaty, atopowe zapalenie skóry, łuszczycę, bie- lactwo. Również dermatozy mogą przyczyniać się do nasi- lenia stresu i zaburzenia poprawnego funkcjonowania psy- chicznego, powodując tym samym obniżenie poczucia wła- snej wartości [2]. Choroby przewlekłe skóry w większości przypadków nie stanowią bezpośredniego zagrożenia życia człowieka. Na- tomiast powodując zmiany w wyglądzie, mogą wpływać za- równo na samoocenę, jak i na sposób, w jaki dana osoba jest postrzegana przez otoczenie. Zmiany takie są przyczyną lęku przed kontaktami z innymi ludźmi, co prowadzi do fobii społecznej czy też wykluczenia przez społeczeństwo. Zaob- serwowano, że reakcje te często pochodzą zarówno od oso- by chorej, jak i od jej otoczenia, co w konsekwencji znacząco wpływa na stan psychiczny pacjenta [3, 4]. Choroby dermato- logiczne ze względu na manifestacje objawów na widocznych partiach skóry: twarz, szyja, ręce, mogą być przyczyną zmniej- szonego komfortu życia chorego. W konsekwencji dermatozy mogą przyczynić się do ograniczenia samorealizacji oraz peł- nienie określonych ról społecznych [5, 6]. Badaniem wpływu czynników emocjonalnych i stresowych na przebieg chorób skóry zajmuje się psychodermatologia, młoda dziedzina medycyny z pogranicza dermatologii, psy- chologii i psychiatrii. Coraz większą popularnością cieszy się psychokosmetologia, która koncentruje się na interdyscypli- narnej opiece nad skórą pacjenta [7]. Skóra człowieka bierze udział w przekazywaniu emocji. W sytuacjach takich jak lęk skóra blednie, podczas gniewu czerwieni się, a w momencie nadmiernego stresu dochodzi do wzmożonego pocenia. Dzięki receptorom znajdującym się w skórze, możliwe jest odczuwanie wielu bodźców takich jak: dotyk, ucisk, ciepło, zimno czy ból. Dzięki receptorom sygna- ły zewnętrzne przekazywane są do rdzenia kręgowego, a na- stępnie do mózgu [8, 9]. WPŁYW STRESU NA FIZJOLOGIĘ ORGANIZMU Homeostaza to zdolność do utrzymania stałości środowiska wewnętrznego organizmu we wszystkich okolicznościach. Organizm w każdej sytuacji stara się utrzymać równowagę fi- zjologiczną, co jest niezbędne dla jego prawidłowego funk- cjonowania. Sytuacje stresowe powinny być chwilowym za- chwianiem równowagi, jednak nie zawsze tak się dzieje. Wal- ter B. Cannon był twórcą teorii „walcz lub uciekaj” i traktował stres jako reakcję na zagrożenie, adaptację do sytuacji i od- powiedzi na zagrożenie. Układ współczulny pobudza rdzeń nadnerczy do wydzielania adrenaliny, co uruchamia kaskadę reakcji. Odpowiedź organizmu na stres/zagrożenie jest pier- wotnym afektem organizmu na niebezpieczeństwo [10, 11]. Selye obserwował niespecyficzne zmiany fizjologiczne podczas bodźców awersyjnych, które miały charakter fizjolo- giczno-endokrynny i były spowodowane działaniem osi pod- wzgórze-przysadka-kora nadnerczy [12, 13]. Badacz nazwał tę odpowiedź ogólnym zespołem adaptacyjnym (GAS, general adaptation syndrom). Przebieg reakcji stresowej 1. Stadium reakcji alarmowej • Faza szoku – etap, w którym czynnik oddziałuje bezpo- średnio na organizm, wywołując niespecyficzne zmiany fizjologiczne. Faza mobilizacji – redukuje wpływ stresu na organizm przez m.in. wzrost ciśnienia krwi. 2. Stadium odporności • Faza względnej adaptacji – organizm przystosowuje się do istniejącej sytuacji, objawy z pierwszego stadium zni- kają, sytuacja stresowa nadal trwa, ale organizm względ- nie dobrze radzi sobie, ale źle toleruje inne bodźce. 3. Stadium wyczerpania • Wzrost pobudzenia organizmu na poziomie fizjologicz- nym, które nie służy do zwalczania zagrożenia, funkcje fizjologiczne są zaburzone, synteza białek jest zmniej- szona, co wpływa na zdolności obronne układu immu- nologicznego [13]. Reakcja stresowa powstaje dzięki centralnym ośrodkom mózgu (wzgórze, ciało migdałowate i kora przedczołowa), tworzącym trójkąt funkcjonalny oraz ośrodkom centralno- -obwodowym (oś sympatyczno-adrenergicznej i oś pod- wzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowa). Stresor zewnętrzy odbierany jest przez receptory obwodowego układu nerwo- wego, dociera do wzgórza, które stanowi stację przekaźni- kową do ciała migdałowatego. Sygnał przetwarzany jest na emocje, głównie negatywne. W odpowiedzi na stymulację in- nych ośrodków mózgowych uwalniane są neurotransmite- ry i neurohormony. Kora przedczołowa odgrywa rolę w kon- frontacji sygnału nerwowego ze zgromadzoną wiedzą i odpo- wiedzi na bodziec. Aktywacja układu współczulnego pojawia się natychmiast po zadziałaniu stresora. Rdzeń nadnerczy wydziela zwiększone ilości adrenaliny i noradrenaliny wy- wołujące reakcje gotowości do walki lub ucieczki. Pobudzo- ne podwzgórze uwalnia kortykoliberynę i wazopresynę, któ- re stymulują przysadkę do wydzielania kortykotropiny, która pobudza korę nadnerczy do syntezy i wydzielania hormonów stresu: kortyzolu, kortykosteronu i kortyzonu [14-19]. Długotrwałe działanie stresu wpływa na funkcjonowa- nie całego organizmu w aspektach fizycznych, psychicznych i społecznych. Zaobserwowano, że stres wywołuje skutki na- tychmiastowe oraz długotrwałe. Oprócz zmian ogólnoustrojo- wych takich jak: nieprawidłowy poziom glukozy we krwi, bóle 1 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 44 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Wgłowy, karku, klatki piersiowej, spłycony oddech itp. dochodzi do rozwoju stresozależnych powikłań chorobowych [20]. Skóra także jest organem, na który oddziałuje stres – po- wstają rozstępy, włosy i paznokcie łamią się, dochodzi do atrofii i suchości skóry, zwiększa się wydzielanie potu, za- ostrzają się zmiany skórne w przebiegu łuszczycy, atopowego zapalenia skóry czy trądziku pospolitego. Pogorszenie się sta- nu skóry w wyniku stresu wpływa na aspekt psychiczny funk- cjonowania człowieka, powodując wstyd, izolację społeczną, depresję, lęk, myśli samobójcze [15]. ZNACZENIE PSYCHODERMATOLOGII W LECZENIU DERMATOZ Zaburzenia psychofizjologiczne Do zaburzeń psychofizjologicznych zalicza się dermato- zy, których objawy mogą być indukowane lub nasilone przez stres. Opisywany jest model nerwowo-immunologiczno- -skórno-endokrynologiczny (NICE, neuro-immuno-cutaneo- us-endocrine), który wyjaśnia interakcję między poszczegól- nymi organami, neurotransmiterami, hormonami i cytoki- nami [21, 22]. Na podstawie analizy licznych wywiadów z pacjentami opi- sujących okoliczności poprzedzające pojawienie się zmian chorobowych, stworzono indeks Griesemera – współczyn- nik określający wpływ emocji na rozwój różnych chorób skó- ry (Tabela 1) [23]. Przedstawione zależności między stresem i emocjami a re- gulacją układu nerwowego, immunologicznego i hormonal- nego oraz ich oddziaływanie na procesy zachodzące w skórze i przebieg chorób wciąż nie zostały w pełni wyjaśnione. Prze- prowadzone badania dotyczą takich jednostek chorobowych jak łuszczyca, atopowe zapalenie skóry czy łysienie placko- wate. Przykładem jest badanie przeprowadzone przez Guptę i wsp., w którym wykazano, że 39% chorych z łuszczycą po- twierdzało wystąpienie stresującego wydarzenia w przeciągu miesiąca poprzedzającego zachorowanie, podczas gdy w gru- pie kontrolnej dotyczyło to jedynie 10% osób [25]. Dla porów- nania, w przypadku atopowego zapalenia skóry, początek obja- wów jest poprzedzony stresem nawet u 70% chorych. Udowod- niono wyraźny wpływ emocji, stresu na inicjację oraz przebieg wymienianych chorób dermatologicznych. Jednym z kluczo- wych czynników procesu leczenia powinny być wdrożone me- tody relaksacyjne, techniki behawioralno-poznawcze czy hip- noza. W wielu przypadkach powinny być zalecane konsultacje ze specjalistami: psychologiem, psychiatrą oraz włączenie le- czenia przeciwlękowego czy przeciwdepresyjnego [26-29]. Zaburzenia psychiczne wtórne do chorób dermatologicznych Do tego rodzaju zaburzeń zalicza się te, które pojawiają się w konsekwencji pierwotnej dermatozy np. trądzik, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, łysienie. W przypadku tych scho- Tabela 1 Indeks Griesemera – wskaźnik wpływu emocji na występowanie różnych chorób dermatologicznych DIAGNOZA Procentowy udział przypadków będących na- stępstwem emocji Inkubacja biologiczna – czas między wystąpie- niem stresu a pojawieniem się objawów Obfite pocenie się100sekundy Nasilone drapanie się98sekundy Miejscowe swędzenie98kilka dni, do 2 tygodni Miejscowe wypadanie włosów962 tygodnie Trądzik różowaty942 dni Świąd86sekundy Liszaj płaski82kilka dni, do 2 tygodni Egzema rąk (dyshydroza)762 dni, do wystąpienia pęcherzyków Wyprysk atopowy70sekundy, do wystąpienia swędzenia Samouszkodzenia69sekundy Pokrzywka68minuty Łuszczyca62kilka dni, do 2 tygodni Wyprysk urazowy56sekundy Wszystkie wypryski (z wyjątkiem kontaktowego)56kilka dni Trądzik552 dni, do wystąpienia czerwonych grudek Wypadanie włosów552-3 tygodnie Źródło: [21, 23, 24] 1 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 45 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Wrzeń, objawy chorobowe i długotrwałe leczenie, czy umiej- scowienie zmian skórnych w miejscu widocznym mogą wtórnie powodować nasilenie stresu, wpływać na odbiór wi- zerunku, obniżenie samooceny, wstyd czy strach przed wy- kluczeniem z grupy społecznej. Kolejnym objawem towarzy- szącym w chorobach dermatologicznych jest świąd, który jest przyczyną wzmożonego napięcia, może zaburzać koncentra- cję, prowadzić do bezsenności czy nadmiernego zdenerwo- wania [23]. Widoczne objawy choroby stają się przyczyną gniewu, fru- stracji, buntu, depresji a nawet zwiększonego ryzyka samo- bójstw. Obserwuje się, że ponad 60% chorych z trądzikiem cierpi na depresję czy ma objawy lękowe. Adolescenci z trą- dzikiem gorzej postrzegają siebie na tle zdrowych rówieśni- ków. Ten sam problem tyczy się pacjentów z AZS. Zaobser- wowano wysoki poziom utraty kontroli nad własnym zacho- waniem, podobny do tego występującego u osób z trądzikiem pospolitym [30, 31]. W badaniu przeprowadzonym przez Śpi- lię i wsp. na grupie 30 pacjentów z łuszczycą, atopowym za- paleniem skóry oraz łysieniem plackowatym stwierdzono, że pogorszenie stanu zdrowia wymagające hospitalizacji powo- dowało, że pacjenci odczuwali wyraźnie podwyższony po- ziom lęku i depresji. Dodatkowo stwierdzono, że kobiety do- świadczały silniejszych objawów lękowych i depresyjnych w porównaniu z mężczyznami [32]. Pierwotne zaburzenia psychiczne mające manifestację skórną W tym przypadku wyjściową chorobą są zaburzenia psy- chiczne, które generują zmiany na skórze. Do zaburzeń z ma- nifestacją na skórze zalicza się m. in. obłęd pasożytniczy (ze- spół Ekboma) – chorobę z grupy halucynoz ICD-10 według Międzynarodowej Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych i Za- burzeń Zachowania. Innymi przykładami tego typu chorób występujących w nowej klasyfikacji zaburzeń psychicznych (DSM-V, Diagno- stic and Statistical Manual of Mental Disorders), wpisanych do jednej grupy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCRD, obsessive compulsive and related disorders) są: dysmorfofo- bia, trichotillomania, onychofagia czy dermatillomania. Co- raz poważniejszym i narastającym problemem są niesamo- bójcze samouszkodzenia (NSSI, non-suicidal self-injury) wy- nikające ze stanów emocjonalnych [33]. Obserwuje się, że co drugi młody pacjent w Klinice Psychiatrii Młodzieżowej UM w Łodzi wykazuje w wywiadzie NSSI [22]. Dermatozy wywołane lub nasilone przez leki psychotropowe oraz skutki psychiatryczne leczenia dermatologicznego Leki z grupy psychotropów potencjalnie mogą wywołać okre- śloną reakcję na skórze, np.: reakcję alergiczną, łuszczycę, problem z wypadaniem włosów czy trądzik. W trakcie lecze- nia środkami normotymicznymi (np. lit, leki przeciwdrgaw- kowe) obserwuje się najwięcej ciężkich zaburzeń dermatolo- gicznych [34]. Poniżej przedstawiono wpływ leków psychotropowych na wystąpienie lub nasilenie chorób skóry. • Leki przeciwdrgawkowe: wysypka, łysienie, świąd, prze- barwienia, rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa- -Johnsona, złuszczające zapalenie skóry, nadmierna potli- wość, łuszczyca, wykwity trądzikowe. • Lit: łuszczyca, trądzik, łysienie, zapalenie mieszków włoso- wych, pokrzywka, wysypka. • Leki przeciwpsychotyczne: nadwrażliwość na światło (po- chodne fenotiazyny) oraz zmiany w pigmentacji (tioryda- zyna i chlorpromazyna), miejscowe reakcje po wstrzyknię- ciach leków w postaci depot. • Leki przeciwdepresyjne: nadpotliwość, krwawienie, nad- wrażliwość na światło, przebarwienia (trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne). • Terapie innymi lekami psychotropowymi: ryzyko reakcji alergicznej oraz wysypka [35]. Leczenie dermatologiczne wpływa na psychikę pacjenta, a stosowane terapie i leki w dermatozach mogą wywoływać lub nasilać zaburzenia psychiczne. Przykładami są: • izotretinoina: depresja, • interferon-α: depresja, myśli samobójcze, psychozy, zabu- rzenia poznawcze, • promieniowanie ultrafioletowe: zmiany nastroju, hipomania. • metotreksat: zaburzenia nastroju, • dapson: psychoza, • leki przeciwhistaminowe: majaczenie, depresja ośrodko- wego układu nerwowego, • glikokortykosteroidy: posteroidowe zaburzenia nastroju lub psychoza, lęk, mania, majaczenie, depresja [35]. TRĄDZIK POSPOLITY Trądzik pospolity jest schorzeniem dermatologicznym wy- stępującym w różnych grupach wiekowych, przy czym naj- częściej dotyka osób w okresie dojrzewania. W leczeniu trą- dziku o umiarkowanym nasileniu tradycyjnie stosuje się preparaty miejscowe, które często wywołują działania nie- pożądane (podrażnienia i suchość skóry) [36]. Popularnym podejściem terapeutycznym jest również antybiotykotera- pia, zarówno miejscowa, jak i doustna ze względu na wzmo- żoną kolonizację bakterii Cutibacterium acnes [37]. Bakteria ta, odgrywa kluczową rolę w patogenezie trądziku zapalnego, głównie poprzez zdolność do aktywacji składników dopełnia- cza oraz metabolizowania trójglicerydów łojowych do kwa- sów tłuszczowych, które chemotaktycznie przyciągają neu- trofile. C. acnes jest składnikiem symbiotycznej flory skóry człowieka, dopóki nie zostaną stworzone warunki sprzyjające rozwojowi stanu zapalnego. Bakterie te mogą być wykrywane zarówno w zmianach zapalnych, jak i w zaskórnikach. Oprócz C. acnes w rozwoju zmian trądzikowych mogą uczestniczyć inne bakterie mikrobiomu skóry, takie jak tlenowe gatunki 1 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 46 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” Wz rodzaju Staphylococcus np. Staphylococcus aureus, które są często zaangażowane w powierzchowne zakażenia jednostek łojowych skóry [38, 39]. W etiopatogenezie trądziku na szczególną uwagę zasłu- guje skład sebum, zwłaszcza obniżenie poziomu kwasu lino- lowego. Ponadto skwalen, jeden z głównych składników se- bum, podlega utlenieniu przez lipoperoksydazę, co jest spo- wodowane zmniejszoną zawartością witaminy E. Indukuje się w ten sposób produkcję cytokin prozapalnych, stymulo- wana jest proliferacja keratynocytów oraz aktywowany re- ceptor proliferacji peroksysomów (PPAR, peroxisome proli- ferator-activated receptor). Jednonienasycone kwasy tłusz- czowe również mogą wpływać na zmiany w proliferacji i różnicowaniu keratynocytów [40, 41]. Przyczyną nieprawi- dłowego rogowacenia mieszków włosowych jest prawdopo- dobnie podrażnienie ścian mieszków włosowych przez se- bum o zmienionym składzie oraz obecność bakterii w prze- wodach wyprowadzających gruczołów łojowych, co prowadzi do nadmiernej produkcji i akumulacji korneocytów. Hiper- proliferacja keratynocytów może być również napędzana przez zwiększony poziom androgenów, zmiany w składzie li- pidów sebum oraz nadmierny rozwój bakterii C. acnes. Na- gromadzenie sebum i martwych komórek skóry w mieszku włosowym sprzyja wzrostowi drobnoustrojów, które uszka- dzają ściany mieszka, co prowadzi do powstawania zmian trądzikowych [42, 43]. Trądzik znacząco wpływa na jakość życia wywołując dys- komfort i stres psychiczny. Zmiany trądzikowe mogą utrud- niać komunikację społeczną, szczególnie u młodych osób, a badania wykazały, że jakość życia obniża się zwłaszcza u ko- biet poniżej 18. roku życia, u których trądzik i blizny obejmu- ją twarz. Oprócz widocznych zmian skórnych, pacjenci czę- sto skarżą się na nieskuteczność terapii, która, mimo czaso- wej poprawy, nie zapobiega nawrotom choroby. Długotrwała walka z trądzikiem często prowadzi do frustracji, co skłania ich do samodzielnego poszukiwania alternatywnych metod leczenia, takich jak opalanie w solarium czy przyjmowanie dużych dawek witamin [25, 44, 45]. Powikłaniem po zmianach zapalnych w przebiegu trądziku pospolitego są przebarwienia i blizny potrądzikowe. Ich obec- ność na odsłoniętych miejscach ciała np. na twarzy i brak możliwości ich zakamuflowania są przyczyną obniżenia po- czucia własnej wartości, spadku atrakcyjności, braku pewno- ści siebie, izolacji społecznej, a także lęków i depresji [46]. BLIZNY Blizna (cicatrix) to zmiana skórna powstająca w wyniku pro- cesu gojenia rany. Rany mogą powstawać z różnych przyczyn, takich jak urazy mechaniczne, chemiczne, termiczne lub w wyniku przewlekłego stanu zapalnego skóry, na przykład w przebiegu trądziku pospolitego. Blizna składa się głównie z włóknistej tkanki łącznej [47]. Gojenie rany jest to fizjologiczna reakcja tkanki obejmu- jąca zamknięcie ubytku w procesie bliznowacenia. Rany po- wierzchowne goją się na drodze naskórkowania nie dając bli- zny. Uszkodzenie głębszych warstw skóry tj. skóry właściwej goi się przez rychłozrost lub przez ziarninowanie z wytworze- niem blizny. Gojenie rany obejmuje cztery zasadnicze, nakła- dające się na siebie w czasie fazy: hemostatyczną i zapalną, proliferacji (rozrostu) i przebudowy (dojrzewania, remodelin- gu). Jest to skomplikowany proces składający się z sekwen- cji zjawisk katabolicznych i anabolicznych dotyczących róż- nych typów komórek i przebiegu wielu reakcji biochemicz- nych [48]. W miejscach uszkodzeń, powstała tkanka bliznowata może być przyczyną miejscowych lub uogólnionych problemów. Do miejscowych problemów zalicza się: zmianę wyglądu skó- ry np. wciągnięcia, wybrzuszenia, hiperpigmentację, hipo- pigmentację, obrzęk, ale również problemy funkcjonalne np. zaburzenia czucia, mrowienie, świąd, drętwienie, ból. Nato- miast analizując problemy uogólnione, jeszcze do niedawna nie były takie oczywiste, mało uwagi poświęcano zagadnie- niom blizn w kontekście oddziaływania na stan ogólny orga- nizmu, na napięcia przenoszone przez sam narząd lub zrosty z tkanką powięziową, co można zaliczyć do zmian patologicz- nych. Obserwuje się przeniesienie siły nacisku lub rozciąga- nia przez tkankę powięziową z miejsca urazu na cały orga- nizm [49]. Klasyfikacja blizn Proces gojenia się rany rozpoczyna się w chwili uszkodzenia tkanki i może trwać nawet 2 lata. Rodzaje blizn można rozpa- trywać ze względu na wygląd, czas i przyczynę ich powstania. Blizny, według kryterium chronologicznego, dzielą się na niedojrzałe i dojrzałe. • Blizny niedojrzałe charakteryzują się czasem trwania po- niżej 1 roku od powstania, grubą i twardą strukturą. Blizna jest wypukła i wychodzi nad poziom tkanek otaczających, mało elastyczna o barwie czerwonej lub różowawej, ma tendencje do blednięcia po naciśnięciu. • Blizny dojrzałe to blizny powyżej 1 roku od powstania, są miękkie, płaskie i elastyczne, charakteryzują się prawidło- wym unaczynieniem, co oznacza, że tkanka nie blednie po naciśnięciu [50, 51]. Klasyfikacja blizn według Mustoe, oparta na ich wyglądzie i odczuciach, przedstawia się następująco: • blizna prawidłowa jest płaska o jasnym zabarwieniu; • blizna nieprawidłowa jest czerwona, może powodować świąd lub dolegliwości bólowe, lekko uniesiona ponad po- wierzchnię tkanki otaczającej. Wiele tego typu blizn goi się prawidłowo w miarę upływu czasu, stają się płaskie i przyj- mują zabarwienie zbliżone do otoczenia; • blizna przerośnięta liniowa jest czerwona, lekko uniesio- na, czasami dająca odczucie świądu lub dolegliwości bólo- we, nie wykracza poza obszar rany chirurgicznej. Rozwija 1 / 2025 Kosmetologia Estetyczna 47 Artykuł ukazał się w „Aesthetic Cosmetology and Medicine” WNext >