1 / 2019 / vol. 8
Kosmetologia Estetyczna
40
N
ARTYKUŁ NAUKOWY
BIOCHEMIA
polihydroksykwas (PHA). Składnik ten działa skutecznie
w pielęgnacji skóry z trądzikiem. Jego działanie związane
jest z łagodnymi właściwościami złuszczającymi oraz bakte-
riostatycznymi [3, 4]. Kwas laktobionowy wpływa hamująco
wyłącznie na rozwój bakterii uczestniczących w patogenezie
trądziku. Stosowanie kosmetyków zawierających kwas lakto-
bionowy nie ma natomiast wpływu na rozwój bakterii sapro-
fitycznych. Skuteczny zakres stężeń kwasu laktobionowego
w kosmetykach przeciwtrądzikowych to 5–6%. Kwas ten jest
składnikiem kosmetycznym o szerokim zakresie działania,
oparte na nim kosmetyki łagodzą podrażnienia oraz rumień
posłoneczny. Kwas laktobionowy spowalnia procesy starze-
nia i fotostarzenia skóry, a zawierające go kosmetyki bardzo
dobrze sprawdzają się w zabiegach dedykowanych dla skóry
z rumieniem i trądzikiem różowatym. Innym składnikiem
pochodzącym z mleka jest laktoferyna. Największe ilości tego
składnika znajdują się w pierwszym mleku – kolostrum. Wy-
suszone kolostrum stosuje się jako aktywny składnik kosme-
tyczny. Zawiera ono jednak różne białka, które nie działają
aktywnie w pielęgnacji skóry z trądzikiem. Dlatego też dzięki
zastosowaniu zaawansowanych metod biotechnologicznych
laktoferynę izoluje się dla potrzeb kosmetycznych w stanie
czystym. Wysoko oczyszczona laktoferyna ma najsilniejszą
aktywność biologiczną oraz charakteryzuje się mniejszą aler-
gennością w porównaniu do stosowania kolostrum [5, 6]. Lak-
toferyna to białko mające zdolność wiązania jonów żelaza. Me-
chanizm tenwykorzystuje się w pielęgnacji skóry z trądzikiem.
Bakterie uczestniczące w patomechanizmie powstawania trą-
dziku zależne są od obecności jonów żelaza. Niespecyficzne za-
blokowanie jonów żelaza przez laktoferynę spowalnia rozwój
bakterii patogennych i wspomaga proces leczenia trądziku [7].
SUROWCE KOSMETYCZNE
POCHODZENIA ROŚLINNEGO
Kolejnym surowcem naturalnym jest olej rycynowy. Surowiec
ten poddaje się przemianom, w wyniku których uzyskuje się
kwas azelainowy. Kwas azelainowy jest powszechnym skład-
nikiem kosmetyków i leków o działaniu przeciwtrądzikowym.
Składnik charakteryzuje się jednak wysokim potencjałem
drażniącym i niską biodostępnością. Kwas azelainowy służy
do uzyskiwania azeloglicyny, bardzo dobrze rozpuszczalnej
w wodzie pochodnej kwasu azelainowego i glicyny [8]. Roz-
puszczalność azeloglicyny w wodzie, w przeciwieństwie do
kwasu azelainowego, czyni ją mniej wymagającą technolo-
gicznie. Azeloglicyna podobnie jak kwas azelainowy działa
bakteriostatycznie [9] i usuwa przebarwienia [10]. W przeci-
wieństwie do kwasu azelainowego, azeloglicyna wykazuje do-
datkowo działanie łagodzące i nawilżające. Substancja ta dzia-
ła optymalnie w połączeniu z niacynamidem, który wzmacnia
jej działanie przeciwtrądzikowe i spowalnia powstawanie
przebarwień [11].
Drożdże piekarnicze (
Saccharomyces cerevisiae
) są skutecznym
składnikiemprzeciwtrądzikowym i oczyszczającym. Ze względu
na potencjał alergenny duża grupa pacjentówniemoże korzystać
z dobroczynnego działania drożdży. Ze względu na działanie
alergizujące drożdże piekarnicze nie są stosowane bezpośred-
nio w produkcji kosmetyków. Najaktywniejszym składnikiem
drożdży są ściany ich komórek. Dlatego też opracowano meto-
dę oczyszczania drożdży, pozwalającą na uzyskiwanie czystych
ścian komórkowych. Składnikiem budulcowym ścian komórko-
wych drożdży jest betaglukan – składnik działający łagodząco,
przeciwzapalnie i oczyszczająco. Oczyszczone ściany komórko-
we drożdży wchodzą w skład skutecznych maseczek oczyszcza-
jących, stosowanych w pielęgnacji skóry z trądzikiem [12].
Kolejnym surowcem kosmetycznym jest ziarno kukurydzy
(
Zea mays
). Z kukurydzy otrzymywane są co najmniej dwa skład-
niki kosmetyczne – skrobia i propanodiol. Skrobia jest składni-
kiem o bogatej tradycji stosowania w kosmetykach. Szczególną
postacią skrobi kukurydzianej jest tzw. skrobia pre-żelowana.
W wyniku specjalnych zabiegów skrobia przechodzi w postać
łatwo rozpuszczalną w wodzie [13]. Taka postać skrobi znala-
zła zastosowanie w produkcji pudrów myjących – preparatów
przeznaczonych do oczyszczania skóry wrażliwej i atopowej
[14]. Podrażnienie skóry przez preparaty terapeutyczne to czę-
sty problem w trądziku pospolitym i różowatym. Zastosowanie
preparatu myjącego zawierającego skrobię łagodzi podrażnienia,
redukuje świąd, uczucie pieczenia i rumień. Działanie łagodzące
i przeciwalergiczne zawdzięcza ona swoim właściwościom ad-
sorpcyjnym. Zastosowanie skrobi w pudrach myjących sprzyja
rozwojowi bakterii saprofitycznych na powierzchni skóry. Dru-
ga z wymienionych substancji – propanodiol pozyskiwany jest
z kukurydzymetodami biotechnologicznym [15, 16]. Składnik ten
w określonych stężeniach działa bakteriostatycznie. Propanodiol
wykazuje również synergię z innymi składnikami o działaniu
bakteriostatycznym.Właściwość tęwykorzystuje sięwkremach
i płynach o działaniu przeciwtrądzikowych [17].
Niezwykle cenionym surowcem do produkcji składników
kosmetycznych jest ryż. Kluczowymi składnikami ryżu
w tym aspekcie jest skrobia oraz olej ryżowy bogaty w oryza-
nol. Skrobia ryżowa posiada podobne właściwości pielęgnacyj-
ne jak skrobia kukurydziana, wchodzi w skład pudrów myją-
cych, szczególnie cenionych w Japonii. Olej ryżowy ma z kolei
wybitne właściwości pielęgnacyjne. Ze względu na działanie
promieniochronne wchodzi on w skład kosmetyków do pie-
lęgnacji skóry z trądzikiem różowatym, rumieniem napado-
wym i utrwalonym. Olej ryżowy swoje działanie łagodzące
zawdzięcza obecności oryzanolu [18].
Kosmetyki przeciwtrądzikowe często w swoim składzie za-
wierają ekstrakty z ziół, korzeni roślin oraz liści, kory i kwia-
tów drzew. Na szczególną uwagę zasługują tu produkty izolo-
wane z zielonego owsa (
Avena sativa
), kory wierzby białej (
Salix
alba
), liści brzoskwini (
Prunus persica
), kwiatów wiśni Sakura
(
Prunus Yedoensis
), ziela gymnostemy pięciolistkowej (
Gyno-
stemma Pentaphyllum
) oraz kory drzewa
Enantia Chlorantha
.
