Basic HTML Version
33
Kosmetologia Estetyczna / 2012 / 1 / vol. 1
cję receptorów aktywowanych przez proliferatory perok-
sysomów oraz receptorów Toll-podobnych [5].
W ostatnich latach zbadano przemiany głównych kom-
ponentów kwasów tłuszczowych w naskórku ludzkiej
skóry w procesie naturalnego starzenia, fotostarzenia
oraz pod wpływem promieniowania ultrafioletowego
(UV). Wykazano, że poziom kwasu 11-,14-,17-eikozatrie-
nowego (ETA), jednego z wielonienasyconych kwasów
omega-3, wzrósł znacząco
in vivo
w starzejącym się pod
wpływem światła ludzkim naskórku, a także w aktyw-
nie napromieniowanej UV skórze, podczas gdy znacznie
obniżył się w naturalnie starzejącym się naskórku [6].
Zwiększona zawartość ETA w naskórku starzejącym się
pod wpływem światła, a także w aktywnie napromienio-
wanej UV skórze jest związana ze zwiększoną ekspresją
enzymu elongazy 1 i niezależnej od wapnia fosfodiestera-
zy A [2]. Wykazano, że ETA hamuje metaloproteinazę ma-
cierzy MMP-1, a hamowanie syntezy ETA z użyciem inhi-
bitorów elongazy zwiększa ekspresję MMP-1. Wyniki te
wskazują, że promieniowanie UV zwiększa poziom ETA,
który wywiera fotoochronny wpływ na ludzką skórę [7].
Zbadano także fotoochronne działanie ETA na skórę
u bezwłosych myszy
in vivo
. Żeńskie osobniki bezwłose
HR-1 leczone były miejscową aplikacją bazy (etanol:glikol
polietylenowy w proporcji 3/7), 0,1% ETA, lub 1% ETA raz
dziennie przez 3 kolejne dni po jednorazowej ekspozycji
na promieniowanie UV (200 mJ/cm²) na skórę grzbietu.
Czwartego dnia wykonywano biopsję skóry (72 godziny
po naświetlaniu promieniowaniem UV). Wykazano, że
miejscowe stosowanie ETA leczy wywołane promienio-
waniem UV osłabienie gęstości naskórka i skóry, hamuje
napływ komórek zapalnych i zmniejsza zaburzenia funk-
cji bariery skórnej. Ponadto ETA tłumi ekspresję takich
czynników, jak interleukina-1 beta, COX-2 i metallopro-
teinaza 13, indukowaną przez promieniowanie UV. ETA
może być zatem potencjalnym środkiem służącym do za-
pobiegania i/lub leczenia stanów zapalnych wywołanych
promieniowaniem UV oraz w procesie fotostarzenia [8].
Niektóre kwasy omega-3, takie jak kwas eikozapentaeno-
wy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA), wykazują działa-
nie ochronne zarówno na ostre, jak i przewlekłe zmiany wy-
wołane promieniowaniem UV. W jednym z badań testowano
efekt działania doustnego suplementu odżywczego bogatego
w kwasy omega-3 na elastyczność skóry, transepidermalną
utratę wody i szorstkość skóry. Po 3 miesiącach leczenia su-
plementem elastyczność skóry wzrosła o 10%, obserwowano
także korzystne zmiany w funkcji ochronnej skóry, jednak
nie stwierdzono wpływu leczenia na szorstkość skóry [9].
W ostatnich latach spożycie kwasów tłuszczowych ome-
ga-3 przez kobiety ciężarne znacznie się zmniejszyło, co
prawdopodobnie przyczyniło się do występującego obecnie
zwiększonego ryzyka alergii u dzieci. Celem kolejnego ba-
dania było określenie wpływu suplementacji kobiet długo-
łańcuchowymi kwasami omega-3 w okresie ciąży i karmie-
nia piersią na częstość występowania chorób alergicznych
u potomków w wieku niemowlęcym. W randomizowanym
badaniu uwzględniono sto czterdzieści pięć kobiet w cią-
ży dotkniętych alergią; analizowano także występowanie
alergii u osób z najbliższego otoczenia badanych (małżon-
kowie, dzieci). Kobiety codziennie przyjmowały 1,6 g kwa-
su eikozapentaenowego i 1,1 g kwasu dokozaheksaenowego
lub placebo. Suplementy podawano od 25. tygodnia ciąży do
średnio 3.-4. miesiąca karmienia piersią. Wykonano testy
skórne, oznaczono krążące specyficzne immunoglobuliny
E (IgE) oraz przeprowadzono badania kliniczne niemowląt.
Stwierdzono, że częstość występowania alergii pokarmo-
wej była niższa w grupie omega-3 (1/52, 2%) w porówna-
niu z grupą placebo (10/65, 15%, p <0,05). Wykazano także
mniejszą częstość występowania wyprysku IgE (w grupie
omega-3: 4/ 52, 8%; w grupie placebo: 15/63, 24%; p <0,05).
Wysunięto wniosek, że suplementacja kwasami tłuszczo-
wymi omega-3 w okresie ciąży zmniejsza ryzyko alergicz-
nych zmian skórnych (wyprysku alergicznego IgE ) w ciągu
pierwszego roku życia u niemowląt z dodatnim wywiadem
rodzinnym w kierunku choroby alergicznej [10].
Podsumowanie
Korzyści zdrowotne wynikające z przyjmowania wielonie-
nasyconych kwasów tłuszczowych, szczególnie omega-3,
zarówno dla ogólnego stanu zdrowia, jak i zapobiegania
chorobom w leczeniu wielu chorób o podłożu zapalnym,
są potwierdzone wieloma badaniami. Używanie w diecie
artykułów spożywczych wzbogaconych w kwasy omega-3
uważa się za bezpieczne na tyle, by zastosować je u dzieci.
Dodatkowym wskazaniem są korzystne wyniki w leczeniu
zaburzeń koordynacji ruchowej i ADHD [11]. Dotychczas
przeprowadzono niewiele badań w tej grupie wiekowej,
trudno zatem jednoznacznie ocenić, jaką rolę odgrywa-
ją NNKT i przewidzieć odległe skutki suplementacji tymi
kwasami. Niemniej jednak wielonienasycone kwasy tłusz-
czowe są wielką nadzieją w zapobieganiu i leczeniu scho-
rzeń skóry, chociaż najważniejsze pozostają zmiana nawy-
ków żywieniowych i zdrowy styl życia.
Literatura
1.
M. Jelińska:
Kwasy tłuszczowe – czynniki modyfikujące procesy nowo-
tworowe
, Biul. Wydz. Farm. AMW, 1, 2005.
2.
K. Karłowicz-Bodalska, T. Bodalski:
Nienasycone kwasy tłuszczowe,
ich właściwości biologiczne i znaczenie w lecznictwie
, Postępy Fitote-
rapii, 1, 2007, 46-56.
3.
W.E. Butler:
Omega-3 fatty acids - science, efficacy, and clinical use in
cardiology
, US Cardiovascular Disease, 2007.
4.
R.C. Block, T.A. Pearson:
Wpływ kwasów tłuszczowych omega-3 na układ
sercowo-naczyniowy
, Folia Cardiologica Excerpta, 1(7), 2006, 362-376.
5.
N. Zamaria:
Alteration of polyunsaturated fatty acid status and me-
tabolism in health and disease
, Reprod. Nutr. Dev., 44, 2004, 273-282.
6.
M.M. McCusker, J.M. Grant-Kels:
Healing fats of the skin: the structu-
ral and immunologic roles of the omega-6 and omega-3 fatty acids,
Clin
Dermatol., vol. 28(4), 2010, 440-451.
7.
E.J. Kim, M.K. Kim, X.J. Jin, J.H. Oh, J.E. Kim, J.H. Chung:
Skin aging and
photoaging alter fatty acids composition, including 11,14,17-eicosatrienoic
acid, in the epidermis of human skin
, J KoreanMed Sci., 25(6), 2010, 980-983
8.
X.J. Jin, E.J. Kim, I.K. Oh, Y.K. Kim, C.H. Park, J.H. Chung:
Prevention
of UV-induced skin damages by 11,14,17-eicosatrienoic acid in hairless
mice in vivo
., J Korean Med Sci.,25(6), 2010, 930-937.
9.
D. Segger, A. Matthies, T. Saldeen:
Supplementation with eskimo skin
care improves skin elasticity in women. A pilot study
., J Dermatolog
Treat., 19(5), 2008, 279-283.
10.
C. Furuhjelm, K. Warstedt, J. Larsson, M. Fredriksson, M.F. Böttcher,
K. Fälth-Magnusson, K. Duchén:
Fish oil supplementation in pregnan-
cy and lactation may decrease the risk of infant allergy
, Acta Paediatr.,
98(9), 2009, 1461-1467.
11.
F.X. Castellanos:
Toward a pathophysiology of attention-deficit/hype-
ractivity disorder
, Clin Pediatr, 36, 1997, 381-393.