3 / 2016 / vol. 5
Kosmetologia Estetyczna
252
artykuł
Kosmetologia Estetyczna
A
|
|
CEGŁY I ZAPRAWA
Strukturę warstwy rogowej porównuje się często do muru ce-
glanego (
bricks and mortar
) – to schemat pierwotnie zapropono-
wany w 1974 roku przez Michaelsa i jego współpracowników.
Cegłami są korneocyty ułożone w warstwę o grubości 10-20μm,
czyli ok. 20 pokładów korneocytów. Zaprawa murarska to spo-
iwo utworzone przez niepolarne lipidy.
Niekwestionowaną skarbnicą wiedzy na temat fizjologii
i funkcjonowania warstwy rogowej jest tekst Alberta Klig-
mana z 1964 roku
The biology of the stratum corneum
. Omówił
w nim swoje obserwacje na temat skuteczności bariery wod-
nej naskórka jako struktury zapobiegającej przeznaskórkowej
utracie wody TEWL (
Transepidermal Water Loss
), która obecnie
jest używana jako miara integralności warstwy rogowej. Do-
starczenie składników aktywnych poniżej warstwy rogowej
stanowi wyzwanie, które wzbudza ogromne zainteresowanie
strategiami nasilającymi penetrację przez skórę, jak chociażby
jonoforeza, sonoforeza, mezoterapia czy liposomy. Wszystko po
to, aby pokonać mur warstwy rogowej.
Zaburzenia w procesie złuszczania prowadzą do rozwoju
objawów suchej skóry, niezależnie od przyczyny odwodnienia
skóry. Utrata wody może wynikać z zaburzeń w obrębie jed-
nego lub dwóch elementów odpowiedzialnych za nawodnie-
nie naskórka, czyli NMF (
Natural Moisturising Factor
) i bariery
lipidowej. Ze względu na to, iż istotne etapy prowadzące do
wysuszenia skóry zachodzą w naskórku, warto bliżej zapoznać
się z 4 procesami, które są kluczowe dla prawidłowego funkcjo-
nowania warstwy rogowej.
|
|
PROCESY TWORZENIA
I FUNKCJONOWANIAWARSTWY ROGOWEJ
|
|
Tworzenie korneocytów – komórek „cegieł”
Korneocyty tworzą barierę uniemożliwiającą utratę wody oraz
wnikanie związków chemicznych i drobnoustrojów. Jeśli są odpo-
wiednio nawodnione, zapewniają elastyczność
stratum corneum.
|
|
Tworzenie macierzy lipidowej warstwy rogowej „zaprawy”
Istnieją trzy główne klasy lipidów: kwasy tłuszczowe, ceramidy
i cholesterol – nazywane „barierą lipidową warstwy rogowej”.
|
|
Tworzenie naturalnego czynnika nawilżającego NMF
Towłaśnie tamieszaninahigroskopijnychcząsteczekumożliwia
prawidłowe uwodnienie korneocytów. W wyniku nadmiernej
ekspozycji słonecznej, NMF jest wytwarzany w warstwie ro-
gowej w mniejszych ilościach, co powoduje przesuszenie skóry.
W zdrowym naskórku ilość NMF waha się od 15 do 30% całko-
witego ciężaru warstwy rogowej.
|
|
Złuszczanie, zużyte korneocyty oddzielają się
Jeżeli powierzchnia warstwy rogowej jest sucha, korneocyty
gromadzą się na powierzchni skóry, powodując wystąpienie
objawów suchości, takich jak szorstkość. W konsekwencji od-
wodnienia skóry twarz zaczyna wyglądać matowo i blado, po-
nieważ na nierównej powierzchni dochodzi do rozproszenia
światła, a różowy odblask z mikrokrążenia zostaje przesłonięty.
W tej sytuacji „złotym standardem” jest zastosowanie substan-
cji ułatwiających degradację korneodesmosomalną, czyli alfa-
-hydroksykwasów, wykazujących bardzo korzystny wpływ na
skórę suchą i szorstką. Poprawiają nawilżenie, przyspieszają
proces złuszczania, ograniczają adhezję korneocytów oraz
wzmacniają barierę naskórkową.
Odpowiednie nawilżenie skóry ma również wpływ na
utrzymanie elastyczności
stratum corneum.
Przesuszona skó-
ra jest napięta i w ekstremalnych przypadkach może pękać
w miejscach poddanych siłom rozciągania. Skóra narażona na
działanie promieniowania UVmoże mieć uszkodzoną warstwę
rogową w wyniku przerwania konwersji filagryny do natural-
nego czynnika nawilżającego NMF.
Nie jesteśmy w stanie nawilżyć skóry, spryskując ją wodą
w aerozolu. Woda zawarta w naskórku pochodzi ze skóry
właściwej. Przenika z głębszych warstw na powierzchnię na
zasadzie różnicy stężeń osmotycznych, jednak w miarę zbli-
żania się do powierzchni wilgotność gwałtownie spada. Skóra
właściwa zawiera aż 70-80% wody, kolejne warstwy naskór-
ka zawierają jej coraz mniej, a warstwa rogowa ma jej tylko ok.
12-15%. Jeśli zawartość wody w warstwie rogowej spadnie
poniżej 10%, pojawiają się objawy suchości i funkcja
stratum
Rys. 1
Typowe przedstawienie warstwy rogowej w postaci „cegieł i zaprawy” (A) nie do
końca odzwierciedla względne proporcje w budowie komórek. Prawidłowy schemat
stratum
corneum
powinien uwzględniać ciasno ułożone i mocno złączone komórki rogowe i lipidy
międzykomórkowe oraz długość komórek, która jest 50-100 razy większa niż jej grubość (B)
Źródło:
[1]
