STRESZCZENIE
Nowotwory skóry wśród populacji ludzkiej należą do grupy częściej występujących nowotworów złośliwych. Przez stale wzrastającą zachorowalność na nowotwory skóry bardzo ważne staje się ich wczesne rozpoznanie, które we wczesnym stadium, przede wszystkim w przypadku czerniaka złośliwego, daje dobre rokowania lecznicze.
Celem pracy było zwrócenie uwagi na konieczność stosowania profi laktyki jako skutecznego działania w zakresie popularyzowania wiedzy epidemiologicznej oraz rozpowszechnianie zachowań prozdrowotnych (profi laktyka pierwotna). Podobnie ważne są działania umożliwiające wczesne rozpoznanie nowotworów skóry za pomocą badań klinicznych, algorytmów oraz nowoczesnych metod diagnostycznych, takich jak dermatoskopia, mikroskopia konfokalna i optyczna koherentna tomografi a (profi laktyka wtórna).
Profilaktyka pierwotna połączona z profilaktyką wtórną może zmniejszyć częstość występowania, zachorowalność i śmiertelność na nowotwory skóry. Ważnym elementem profilaktyki są badania kontrolne wśród osób z podwyższonym czynnikiem ryzyka.
Słowa kluczowe: czerniak, profi laktyka, kancerogeneza, chemoprewencja, dermatoskopia
Primary and secondary prevention of skin cancers
ABSTRACT
Skin neoplasms are among the more common malignant neoplasms in the human population. Due to the constantly increasing incidence of skin cancers, it is very important to diagnose them early, which at an early stage, especially in the case of malignant melanoma, gives a good therapeutic prognosis.
The aim of the study was to draw attention to the need to use prophylaxis as an effective action in the fi eld of popularizing epidemiological knowledge and disseminating pro-health behaviors (primary prophylaxis). Activities enabling early diagnosis of skin cancer using clinical tests, algorithms and modern diagnostic methods such as dermatoscopy, confocal microscopy. and optical coherence tomography (secondary prophylaxis).
Primary prophylaxis combined with secondary prophylaxis can reduce the incidence, morbidity and mortality of skin cancer. Control tests among people with an increased risk factor are an important element of the prophylaxis.
Keywords: melanoma, prophylaxis, carcinogenesis, chemoprevention, dermatoscopy
Karolina Żakowicz-Miętkiewicz, ORCID: 0000-0002-2312-7739
Wyższa Szkoła Nauk o Zdrowiu w Bydgoszczy
ul. Jagiellońska 4
85-067 Bydgoszcz
M: +48 506 366 336
E: zakowicz.karolina@gmail.com
Pełna wersja artykułu: Kosmetologia Estetyczna. 2021;10(1):67-75
Artykuł ukazał się w Aesthetic Cosmetology and Medicine. 2021;10(1):3-11
Sposób cytowania: Żakowicz-Miętkiewicz K. Primary and secondary prevention of skin cancers. Aesth Cosmetol Med. 2021;10(1):3-11.
Inne wydania KE oraz ACM w wersji drukowanej lub cyfrowej dostępne w sklepie KE
Kosmetologię Estetyczną kupisz również w sieci Empik
