Naturalnym pragnieniem każdej osoby jest utrzymanie jak najdłużej młodego wyglądu. Ugruntowaną pozycję w dermatologii i medycynie estetycznej mają technologie związane z emisją światła. Wykorzystują one zjawisko selektywnego pochłaniania energii świetlnej i jej zamiany na ciepło. W zależności od długości emitowanego światła (koloru) jest ona różnie pochłaniana przez chromofory zawarte w skórze: melaninę, hemoglobinę, kolagen. Do lat 90. ub. wieku znane były tylko lasery. Milowym krokiem było opatentowanie w 1990 r. intensywnych, impulsowych źródeł światła IPL przez dr Shimona Eckhouse’a i dr. Michaela Kreidela. Niestety, skóra to mieszanina różnych chromoforów, a światło jest jednocześnie pochłaniane w różnym stopniu przez wszystkie. To powoduje, że część energii jest wykorzystywana leczniczo (usuwa zmianę zawierającą chromofor, będący naszym celem), a część niepotrzebnie podgrzewa skórę (pochłania się w pozostałych chromoforach). Stąd wynika częsty zakaz wykonywania zabiegu na opalonej skórze (zawiera zbyt dużo melaniny). Powyższy problem był impulsem do dalszego rozwoju urządzeń dla potrzeb dermatologii. I tak w 2000 r. dr Shimon Eckhouse i dr Michael Kreidel opatentowali technologię Electro- Optical Synergy (elos), łączącą energię światła i prądu wysokiej częstotliwości RF. Ponieważ własności elektryczne skóry silnie zależą od jej temperatury (tkanka cieplejsza ma niższy opór elektryczny), prąd RF, przepływając przez skórę, wybiera drogę przez tkanki wstępnie podgrzane światłem i selektywnie je dogrzewa. Mimo że prąd RF w medycynie jest wykorzystywany od kilku dziesięcioleci, nowością było połączenie światła i prądu. Pozwoliło to z jednej strony zwiększyć skuteczność zabiegów, a z drugiej znacznie podnieść ich bezpieczeństwo. W tej technologii wykonywane są zarówno urządzenia laserowe, jak i impulsowe źródła światła IPL.
Wpływ chorób na skórę twarzy
Zacznijmy od zmian naczyniowych, które na twarzy charakteryzują się zróżnicowaną głębokością oraz dużą różnorodnością. Z tego względu nie ma jednego dobrego, uniwersalnego urządzenia, które mogłoby je usunąć. Stosowanie znanego od kilkudziesięciu lat lasera KTP 532 nm, ze względu na bardzo małą głębokość wnikania światła w skórę, daje dobre efekty tylko dla pojedynczych, bardzo drobnych naczyń, bardzo płytko położonych. Podobnie jest z aparatami IPL – są skuteczne dla rozległych i płytkich zmian, pod warunkiem że dysponują odpowiednim zakresem długości fal oraz dużą energią. Problemem powyższych urządzeń jest jednak jednoczesna silna absorpcja światła w melaninie w naskórku. Można go uniknąć, stosując technologię Electro-Optical Synergy, w której nadmiar światła zmniejszono, zastępując część energii prądem RF. Jego działanie skupia się w naczyniu podgrzanym światłem i nie wpływa na melaninę. Technologia Electro-Optical Synergy jest skuteczna dla naczyń o średnicy od 0,1 mm do 4 mm. W zależności od rodzaju zmiany zabieg wykonuje się różnymi aplikatorami: dla zmian rumieniowych i pojedynczych naczyń o średnicach 0,1-0,2 mm aplikator IPL (480-980 nm) z prądem RF, dla zmian o większych średnicach naczyń laser diodowy (900 nm) z prądem RF. W przypadkach gdy pożądanym przejściowym efektem procesu leczenia jest plamica (np. Port Wine Stein, malformacje żylne), zalecane jest stosowanie lasera barwnikowego o długości fali 595 nm. Usuwanie zmian pigmentowych na twarzy jest wykonywane aparatami IPL za pomocą tych samych aplikatorów, co usuwanie zmian naczyniowych. Mechanizm działania energii światła jest podobny, różnica polega tylko na czynniku absorbującym światło (jest to melanina zamiast hemoglobiny) oraz na ilości energii dostarczanej w trakcie zabiegu. Proces fotostarzenia się skóry objawia się: przebarwieniami (poszerzone naczynia, zaburzona pigmentacja) oraz utratą jędrności na skutek degeneracji kolagenu.
Fotoodmładzanie najstarszym zabiegiem usuwającym objawy fotostarzenia
Umożliwia on równoczesne, nieinwazyjne wygładzenie powierzchni skóry i usuwanie przebarwień, nie wymagając od pacjentów rezygnacji z normalnego trybu życia. Fotoodmładzanie wykonuje się aparatami IPL. Niestety gabinety bardzo często używają aparatów IPL o nieodpowiednich parametrach technicznych i zabieg wykonywany za ich pomocą jest nieskuteczny. Przy większym stopniu degeneracji kolagenu (zmarszczki, bruzdy) zabieg fotoodmładzania jest niewystarczający i przemodelowania. Do takiego zabiegu oferowanych jest szereg różnych urządzeń. Wykorzystują one właściwość kurczenia się kolagenu pod wpływem ciepła i stymulację fibroblastów lub tworzenie nowego kolagenu na skutek mikrouszkodzeń. Energia powodująca podgrzanie kolagenu jest dostarczana przez różne czynniki: prąd RF, światło lasera lub IPL lub przez światło i prąd RF równocześnie. Nieinwazyjny zabieg ujędrniania polega na zmianach w strukturze włókien kolagenowych pod wpływem ciepła, bez termicznego uszkadzania naskórka. Mogą one mieć charakter objętościowy lub punktowy. Zabieg wykonuje się różnymi urządzeniami. Wykorzystują one energię prądu RF lub technologię Electro-Optical Synergy. Ważne, by dostarczana energia docierała odpowiednio głęboko oraz była odpowiednio duża (100 J/cm²), tzn. umożliwiła podgrzanie kolagenu do ok. 50 °C. Obecnie najgłębiej działają aparaty wykonane w technologii Electro-Optical Synergy – objętościowe działanie do 3 mm, punktowe do 2 mm. Inwazyjny zabieg ujędrniania to tzw. ablacyjny zabieg frakcyjny. Polega na punktowym uszkodzeniu skóry w celu pobudzenia kolagenu do odtworzenia. Uszkodzenia skóry mają średnicę rzędu 200 mikrometrów i głębokość do 1 mm. Zabiegi frakcyjne są wykonywane laserami erbowymi, CO2 lub prądem RF. Działanie laserów erbowych jest bardzo powierzchowne i nadają się one tylko do odbudowy powierzchni skóry. Szersze spektrum działania ma laser, CO2. Laserowy zabieg frakcyjny wymaga kilkudniowej rekonwalescencji. W przypadku laserów skuteczność działania zmniejsza się wraz z głębokością. Problem ten eliminuje wykorzystanie frakcyjnego prądu RF. Dzięki silniejszemu przegrzaniu głębszych warstw skóry osiąga się lepszą skuteczność przy mniejszym uszkodzeniu naskórka. Na ogół już na drugi dzień można wrócić do normalnego trybu życia. Największą nowością są przebadane klinicznie procedury kompleksowej odnowy skóry, łączące kilka zabiegów podczas jednej wizyty w gabinecie, np. zabiegi nieinwazyjne z frakcyjnymi. Zabiegi takie można wykonywać tylko urządzeniami wykorzystującymi technologię Electro-Optical Synergy, ponieważ w urządzeniach wykorzystujących samo światło lasera lub IPL bezpośrednio po naświetleniu skóra jest nadwrażliwa na światło i przez kilkanaście dni nie można wykonać drugiego zabiegu. Znaczącym obszarem zastosowania lasera jest usuwanie blizn i keloidów. Blizny przerosłe usuwa się, wykonując dermabrazję laserem, CO2, keloidy poprzez usunięcie naczyń zasilających za pomocą lasera barwnikowego. W przypadku blizn po trądzikowych dobre efekty daje zabieg frakcyjny. Na ogół trzeba wykonać kilka zabiegów w odstępach co 5 tygodni.
Krzysztof Makarski
Czytaj całość: Kosmetologia Estetyczna, 1 (1), 2012, 65-67
[wpdm_file id=14]
