5 / 2018 / vol. 7
Kosmetologia Estetyczna
574
ARTYKUŁ NAUKOWY
KOSMETOLOGIA ESTETYCZNA
N
utratę czucia termicznego, mechanicznego i biochemicznego,
z zachowaniem świadomości osoby poddawanej anestezji. Ze
względu na fakt, że substancje znieczulające w znakomitej
większości powodują rozszerzanie naczyń krwionośnych, do
preparatów anestetycznych dodaje się środki o działaniu an-
tagonistycznym – obkurczające kapilary [12, 13]. Zalicza się
do nich głównie adrenalinę, L-noradrenalinę oraz podobne
w działaniu sympatykomimetyki, takie jak np. epinefryna, no-
repinefryna. Dodatek ich pozwala na zmniejszenie dystrybu-
cji anestetyku, co bezpośrednio przekłada się na czas działania
środka znieczulającego. Dodatkowo, substancje obkurczające
naczynia zmniejszają ryzyko wystąpienia działań niepożąda-
nych, poprzez ograniczenie wchłaniania leku do krwioobiegu
[8, 9, 11, 12]. Z punktu widzenia zabiegów estetycznych zaś,
obkurczenie naczyń przy znieczuleniu podanym na skórę,
zmniejsza ryzyko uszkodzenia kapilar podczas iniekcji, co
zapobiega występowaniu nieestetycznych podbiegnięć krwa-
wych, zwanych potocznie siniakami.
Anestetyki powierzchniowe rzadko wywołują działania
niepożądane [13-17]. Wyjątek stanowi odstąpienie od zacho-
wania właściwej procedury aplikacyjnej oraz przekroczenia
dawki maksymalnej. Na skutek absorbcji nadmiernej dawki
substancji anestetycznej może dojść do ujawnienia się skut-
ków ubocznych ze strony ośrodkowego układu nerwowego
oraz układu krwionośnego. Przez wzgląd na to, że prekurso-
rem anestetyków amidoestrowych jest kwas paraaminoben-
zoesowy (PABA), cechują się one większymi właściwościa-
mi alergizującymi aniżeli amidoaminy. Dodatkowo, obecne
w formulacjach maści anestetycznych, konserwanty, takie jak
np. metylparaben, mogą wzmagać działanie sensytyzacyjne.
W świetle doniesień literatury, większość reakcji o cechach
typowej nadwrażliwości to reakcje toksyczne lub związane ze
stresem zabiegowym, co bywa podstawą ich błędnej diagnozy.
Szacuje się, że reakcje IgE-zależne stanowią mniej niż 1% po-
wikłań po zastosowaniu znieczulenia miejscowego. Znacznie
częściej pojawiają się reakcje nadwrażliwości typu IV (zmiany
w obrębie skóry, śluzówek, alergia kontaktowa). Występowa-
nie reakcji krzyżowych pomiędzy estrami a amidami jest zja-
wiskiem niezwykle rzadkim [12, 18, 19].
Z uwagi na prężny rozwój dziedziny estetyki istotne stało
się stosowanie środków anestetycznych (tabela 1). Popula-
ryzacja inwazyjnych zabiegów estetycznych, wiążących się
z wystąpieniem bólu ostrego o różnym natężeniu, zainduko-
wała wprowadzenie anestezji do stałej praktyki zabiegowej.
Wśród terapii predysponujących do stosowania anestetyków
należy wymienić między innymi: laseroterapię, mezoterapię
igłową, terapię z wykorzystaniem osocza bogatopłytkowego
i fibryny bogatopłytkowej, karboksyterapię, aplikację nici PDO
(Polidioksanon) i PLLA (Poli-L-Lactic Acid), elekrokoagulację,
makijaż permanentny czy piercing. Znamienitą większość
znieczuleń wykonywanych w gabinetach stanowią znieczu-
lenia powierzchniowe. Preparaty najczęściej w postaci maści,
o różnej zawartości i stężeniu składników aktywnych, takich
jak lidokaina, prilokaina czy tetrakaina, są powszechnie
stosowane przez osoby, wykonujące zabiegi estetyczne.
Istotnym parametrem doboru środka znieczulającego do
zabiegów estetycznych jest relatywnie szybki początek
jego działania i pośredni czas utrzymywania się jego efektu
analgetycznego. Niebagatelne znaczenie ma także siła blokady
nocyreceptywnej stosowanego preparatu.
Tabela 1
Parametry wybranych substancji o działaniu anestetycznym
PARAMETR
SUBSTANCJA
POCZĄTEK
DIAŁANIA
CZAS
DZIAŁANIA
WZGLĘDNA
SIŁA DZIAŁANIA
[wzgl. lidokainy=1]
Kokaina
szybki
krótki
0,5
Prokaina
wolny
krótki
0,25
Chloroprokaina
szybki
krótki
0,5
Lidokaina
szybki
pośredni
1
Bupiwakina
wolny
długi
4
Mepiwakina
szybki
pośredni
0,5
Prylokaina
szybki
pośredni
0,75
Artykaina
szybki
krótki
1
Tetrakaina
wolny
długi
4
Etidokaina
szybki
długi
4
Ropiwakaina
szybki
długi
4
Źródło:
Opracowanie własne na podstawie [12, 20]
Z uwagi na popularyzację zabiegów estetycznych, rynek maści
anestetycznych w ostatnich latach znacząco poszerzył swoją
ofertę, wychodząc naprzeciw potrzebom konsumentów. Zna-
komitą większość owych preparatów stanowią środki na bazie
lidokainy. Mimo obecności jednakowej substancji aktywnej,
należy zwrócić szczególną uwagę na indywidualne wskazania,
dotyczące dawkowania, czasu i sposobu aplikacji danej maści.
Anestetyki różnią się między sobą między innymi stężeniem
substancji aktywnej. Wraz z jego zwiększeniem, wprost propor-
cjonalnie zwiększa się biodostępność substancji, co bezpośred-
nio przekłada się na wzmocnienie działania znieczulającego.
Kolejną, nie mniej istotną kwestią, jest konieczność (lub brak ko-
nieczności) zastosowania opatrunku okluzyjnego. Powoduje on
zwiększenie absorbcji substancji aktywnych z maści, poprzez
ograniczenie jej transpiracji i lokalne podniesienie temperatu-
ry. Część preparatów, ze względu na swoją lotność, bezwzględ-
nie wymaga zastosowania okluzji. W przypadku pozostałych
okluzja nie jest wymagana lub wręcz niewskazana. Różnice
farmakodynamiczne stosowanych maści determinują koniecz-
ność dokładnego zaznajomienia się ze wskazaniami producenta.
Nigdy nie należy przekraczać maksymalnej zalecanej dawki
preparatu znieczulającego, w celu przeciwdziałaniu objawom
niepożądanym. Na jej wartość znacząco wpływa obecność sub-
stancji obkurczającej naczynia. Preparat, niezawierający owej
substancji, cechuje niższa wartość dawki maksymalnej, w sto-
sunku do środka o tym samym stężeniu substancji anestetycz-
nych z dodatkiem np. adrenaliny (tabela 2).
