188
vol. 1 \ 3 \ 2012 \ Kosmetologia Estetyczna
tętniczego, zaburzeń lipidowych, chorób układu krążenia
oraz nowotworów. Pojawiają się zaburzenia hormonalne
oraz choroby układu kostno-stawowego. Otyłość przy-
czynia się znacząco do obniżenia jakości życia i skraca je,
powoduje poczucie winy, pogorszenie nastroju i stymu-
luje do stosowania różnorodnych diet. Często, gdy zy-
skuje sylwetka, traci cały organizm, a efekty są widoczne
przede wszystkim na skórze. Szczególnie niekorzystne
jest naprzemienne chudnięcie i przybieranie na wadze,
czyli efekt jo-jo. Aby mu zapobiec, ubytek masy ciała nie
powinien przekraczać kilograma tygodniowo. Masę ciała
można bezpiecznie zredukować o 10% w czasie 3-6 mie-
sięcy, a uzyskany efekt należy utrzymać przynajmniej
przez 6 miesięcy. Aby to osiągnąć, trzeba obniżyć kalo-
ryczność diety o około 600 kcal dziennie w stosunku do
oszacowanego wydatku energetycznego. Zastosowanie się
do tych zaleceń wymaga czasu, wiedzy, zaangażowania
i dużej samokontroli. Zapracowani, poszukujemy krótszej
drogi do osiągnięcia ideału. W ostatnim czasie pojawiło
się wiele diet wspomagających szybką redukcję wagi, nie-
rzadko promowanych wizerunkiem odmienionych ko-
rzystnie celebrytów. Były to diety niedoborowe, oparte na
konsumpcji zaledwie kilku składników, które prowadzą
do ubytku masy beztłuszczowej i efektu jo-jo. Diety po-
zbawione owoców i produktów zbożowych, z dużą zawar-
tością cholesterolu, białka i tłuszczów, zwiększają ryzyko
rozwoju miażdżycy i powodują spadek masy kostnej oraz
ketozę. Większość z nich utrwala błędne nawyki żywie-
niowe. Żadna z „cudownych diet” nie leczy trwale otyłości.
D
iety ketogenne
Modna w ostatnich latach dieta bogatobiałkowa (mini-
mum 25% energii pochodzi z białka) powoduje większą
redukcję tłuszczowej masy ciała niż dieta uboga w białko.
Tak skonstruowana dieta jest dietą ketogenną. We krwi
i w moczu pojawiają się ciała ketonowe - w tych warun-
kach substytut energetyczny glukozy, które w przypadku
jej niedoboru są głównym źródłem energii dla ośrodko-
wego układu nerwowego. Prowadzi to do zaburzeń kon-
centracji, zmęczenia i może obniżać odczuwanie głodu.
Podobny mechanizm obserwujemy przy spadku masy
ciała w pierwszych etapach cukrzycy. Dietami ketogen-
nymi są także diety bogatotłuszczowe. Prowadzą one do
odwodnienia organizmu, zatem niezbędna jest przy nich
odpowiednia podaż płynów. U większości pacjentów po-
jawiają się bądź ulegają nasileniu zaparcia spowodowane
niedoborem błonnika pokarmowego, a co za tym idzie
zwolnieniemmotoryki jelit i zwiększonymwchłanianiem
cholesterolu. Wchłanianie wapnia z przewodu pokarmo-
wego w przypadku dużej zawartości białka w diecie jest
znacznie utrudnione. Ponadto ketoza pobudza uwalnia-
nie wapnia z kości, co niekorzystnie wpływa na ich mi-
neralizację, szczególnie u osób zagrożonych osteoporozą,
oraz na kondycję skóry, włosów i paznokci.
A
spartam
–
słodka trucizna
W wielu dietach dopuszczone są napoje ze słodzikiem.
Najczęściej stosowanym słodzikiem jest aspartam (E951),
zbudowany w 50% z fenyloalaniny, 40% z kwasu asparagi-
nowego i 10% z estru metylowego. W jelicie cienkim pod
wpływem chymotrypsyny z aspartamu tworzy się neu-
rotoksyczny metanol, z którego po utlenieniu powsta-
je kwas mrówkowy i formaldehyd. Obydwa te związki
w dużych stężeniach działają hepato-, kardio- i nefro-
toksycznie. Ponadto formaldehyd uszkadza strukturę
DNA (
Deoxyribonucleic Acid
)
i jest związkiem o działaniu
karcenogennym i teratogennym. Podczas obróbki ciepl-
nej produktów zawierających aspartam w temperaturze
powyżej 105°C, a także podczas przechowywania napo-
jów z aspartamem w temperaturze powyżej 30°C powsta-
je diketopiperazyna – związek sprzyjający rozwojowi no-
wotworów ośrodkowego układu nerwowego [1].
W
pływ wolnych rodników na
skórę
Oznaki starzenia się skóry takie jak marszczenie, łuszcze-
nie i rogowacenie, mogą być między innymi spowodowane
działaniemwolnych rodników. Aby przeciwdziałać efektom
oksydacyjnych uszkodzeń skóry, organizm wyposażony
jest w szereg enzymatycznych i nieenzymatycznych ukła-
dów antyoksydacyjnych, takich jak witamina E, polifenole
i askorbinian. Wszystkie te związki aplikowane miejsco-
wo poprzez kosmetyki lub podawane doustnie za pomocą
suplementów diety, wykazują antyoksydacyjne, ochronne
właściwości. Celem badań włoskich naukowców była ocena
in vitro
i
in vivo
działania przeciwutleniaczy pod postacią
aplikacji na skórę oraz suplementów diety [2]. Randomizo-
wane badanie z podwójnie ślepą próbą kontrolowane place-
bo trwało 8 tygodni. Badaniem objęto 30 ochotników w po-
deszłymwieku, z suchą skórą, kobiety wwieku pomiędzy 48
i 59 lat, z umiarkowanymi suchością i fotostarzeniem. Oce-
niano lipidy powierzchni skóry, jej nawodnienie oraz po-
ziom dialdehydu malonowego, MDA (dialdehyd malonowy),
który jest wskaźnikiem peroksydacji lipidów. W surowicy
krwi badano IL-3 w stymulowanych leukocytach człowieka.
Substancje aplikowano dwa razy dziennie przez 2 miesiące
pod postacią nanokoloidalnego żelu i/lub suplementowano
doustnie w ilości dwóch kapsułek dziennie. Wszystkie sto-
sowane preparaty były wzbogacone w przeciwutleniacze
(
kwas askorbinowy, tokoferol, kwas alfa-liponowy, me-
latoninę,
Emblica Officinais -
liściokwiat garbnikowy).
Stwierdzono, że stres oksydacyjny i tym samym pe-
roksydacja lipidów zmniejszyły się z 40 do 30% (p
<0,005) w surowicy krwi wszystkich pacjentów stosujących
testowane substancjemiejscowo i doustnie. Zarównowolne
rodniki odzyskane w surowicy krwi, jak i na skórze (
in vivo
)
oraz wytworzone przez napromieniowanie (
in vitro
)
leuko-
cytów światłem UVB (
UVB radiation
)
pojawiają się w ilości
znacząco niższej u pacjentów leczonych antyoksydantami.
W oparciu o uzyskane informacje można stwierdzić, że
wszystkie zastosowane związki mogą odegrać istotną rolę
w miejscowej i ogólnoustrojowej fotoprotekcji dzięki ich
właściwościom antyoksydacyjnym. Ponadto leczenie prze-
ciwutleniaczami wydaje się być obiecującym podejściem
terapeutycznym również w zmniejszeniu stresu oksydacyj-
nego osób dotkniętych fotostarzeniem.
P
romieniowanie
UV
Promieniowanie słoneczne jest najpowszechniejszym
czynnikiem środowiskowym, oddziałującymna organizm
ludzki. Zaburzenie proliferacji oraz procesów adhezji
komórkowej stanowi jeden z elementów patogenetycz-
nych fotokancerogenezy. Spośród promieniowania ultra-
fioletowego docierającego na powierzchnię Ziemi ok. 5%
stanowi ultrafiolet typu B (UVB), a 95% – promieniowanie
ultrafioletowe typu A (UVA), które w porównaniu z UVB
jest ok. 1000 razy mniej mutagenne. Do niekorzystnych
