184
vol. 1 \ 3 \ 2012 \ Kosmetologia Estetyczna
Kosmetologia
/
prawo
Odszkodowania za
niepożądane skutki zabiegów
medycyny estetycznej
A
nna
N
owak
prawnik, założycielka
e-mail: anna@ e-prawnicy.pl
W
stęp
Zabiegi medycyny estetycznej za-
zwyczaj przebiegają zgodnie z ocze-
kiwaniami pacjentów i bez dalszych
komplikacji. Co jednak w przypadku,
gdy zabieg nie poprawi urody, pogor-
szy wygląd bądź też wywoła niepo-
żądaną reakcję organizmu? Pacjent
ma do wyboru dochodzenie odszko-
dowania na podstawie reżimu odpo-
wiedzialności cywilnej deliktowej lub
kontraktowej. Odpowiedzialność de-
liktowa lekarza bądź kosmetyczki to
odpowiedzialność za czyn niezgodny
z prawem, w tym też niezgodny z za-
sadami wykonywania zawodu.Wtym
przypadku nie bada się, czy strony łą-
czył stosunek prawny. Odpowiedzial-
ność kontraktowa z kolei odnosi się
do niewykonania lub nienależytego
wykonania umowy łączącej lekarza
bądź kosmetyczkę z pacjentem, a za-
tem jest ściśle powiązana z wiążącą
strony umową. Klient salonu medy-
cyny estetycznej, który chce docho-
dzić odszkodowania od lekarza bądź
kosmetyczki może wybrać reżim,
z którego będzie dochodził swojego
roszczenia. Wybór ten determinu-
je sposób dochodzenia roszczenia
i badania jego zasadności oraz sposób
rekompensaty.
Odpowiedzialność
deliktowa jest ściśle określona pra-
wem, natomiast odpowiedzialność
kontraktową strony mogą znacznie
modyfikować.
O
dpowiedzialność
deliktowa
Kto wyrządził drugiemu szkodę, obo-
wiązany jest do jej naprawienia – to
pryncypialna zasada odpowiedzial-
ności deliktowej, sformułowanawart.
415
Kodeksu Cywilnego. Szkoda po-
wstała w wyniku zabiegu może przy-
brać postać majątkową (uszkodzenie
ciała lub rozstrój zdrowia) lub też niemajątkową,
w postaci cierpień fizycznych i psychicznych.
Aby przypisać danej osobie odpowiedzialność za
powstałą szkodę, należy wykazać bezprawność
czynu oraz winę osoby wykonującej dany zabieg.
Jeżeli elementy te nie zostaną wykazane, osoba
wykonująca zabieg nie będzie odpowiadała za
szkodę wywołaną deliktem. Lekarz medycyny
estetycznej, aby wykonać zabieg zgodnie z pra-
wem, powinien: wykonywać zabieg w celu po-
prawienia urody pacjenta, posiadać odpowiednie
kwalifikacje, uzyskać zgodę na zabieg kosme-
tyczny, a także ma obowiązek wyjaśnić pacjento-
wi wszystkiemożliwe skutki uboczne, nawet jeśli
są one mało prawdopodobne. Tezę tę podkreślił
Sąd Najwyższy, który w swymorzeczeniu stwier-
dził:
Wymaganie zgody pacjenta na podjęcie zabie-
gu operacyjnego wyłącznie dla celów estetycznych
(
polepszeniawyglądu zewnętrznego) jest zachowane
tylko wtedy, gdy zostanie on uprzednio dostatecznie
poinformowany także o szczególnych – czyli wszel-
kich mniej lub bardziej możliwych do przewidzenia
–
skutkach interwencji, niestwarzających dla niego
ryzyka wyższego od przeciętnego
.
Lekarz może
ponieść odpowiedzialność nawet wtedy, gdy for-
malnie uzyskał zgodę zainteresowanego, ale ten
nie został dostatecznie poinformowany o meto-
dzie leczenia, ryzyku zabiegu i jego następstwach,
nawet jeżeli ryzyko to stanowi ułamki promila.
Pacjent może dochodzić odszkodowania, jeśli
odpowiedzialność zostanie przypisana osobie
wykonującej zabieg. Naczelną zasadą jest to, że
odszkodowanieniemożebyćwyższeoddoznanej
szkody. W przypadku szkody majątkowej może
ono przybrać formę roszczenia o zwrot wydat-
ków wynikłych z uszkodzenia ciała lub rozstroju
zdrowia, to jest: koszty leczenia i pobytu w szpi-
talu, w tym specjalnego odżywiania, wydatki
związane z odwiedzinami chorego w szpitalu
przez osoby bliskie, koszty przygotowania do in-
nego zawodu. Inną formą ubiegania się o odszko-
dowanie jest roszczenie o rentę oraz roszczenie
o jednorazowe odszkodowanie. W przypadku
szkody o charakterze niemajątkowym można
dochodzić zadośćuczynienia pieniężnego, a tak-
że zasądzenia odpowiedniej kwoty pieniężnej na
wskazany przez poszkodowanego cel społeczny.
O
dpowiedzialność kontraktowa
Lekarz powinien dokonać zabiegu zgodnie z za-
sadami wykonywania zawodu oraz w sposób i w
celu wskazanym w umowie z klientem. Odpo-
wiedzialność, a co za tym idzie – odszkodowa-
nie -może wystąpić, jeżeli lekarz wykona zabieg
nienależycie. W medycynie estetycznej bardzo
istotny jest efekt zabiegu. Przyjmuje się, że le-
karz jest zobowiązany do rzetelnego działania,
a nie do osiągnięcia danego rezultatu, czyli jego
priorytetem jest zachowanie należytej staran-
ności podczas zabiegu, a nie uzyskanie danego
efektu. Jednakże, w odniesieniu do zabiegów
medycyny estetycznej, dla oceny zachowania
wymaganej staranności stosuje się zaostrzone
kryteria. Uważa się, że lekarz zobowiązuje się
do poprawy wyglądu, jeśli zatem nie nastąpiły
pozytywne zmiany, to może on odpowiadać za
nienależyte wykonanie zobowiązania. Co istot-
ne, uznanie winy lekarza może nastąpić także
wtedy, gdy zabiegi były wykonywane z opóźnie-
niem czy w gorszych warunkach.
W odpowiedzialności kontraktowej również
należy wykazać zaistnienie szkody po stro-
nie pacjenta i związek tej szkody z działaniem
osoby wykonującej zabieg. Krok ten może być
pominięty jedynie w przypadku zastrzeżenia
kary umownej – należy wtedy sprecyzować, za
co ona przysługuje i w jakiej wysokości. Może to
być szczególnie korzystne dla pacjenta, który
jest niezadowolony z efektu zabiegu, ale nie po-
trafiwskazaćmaterialnej szkody, którą poniósł.
O ile były opisywane przypadki, w których wy-
sokość szkody mogła być jasno wykazana, np.
zakażenie, a w efekcie amputacja kończyny
po zabiegu wyszczuplającym, to w przypadku
nieudanego usunięcia owłosienia u osoby, dla
której wygląd zewnętrzny nie ma wpływu na
pracę zarobkową, jest to trudne.
Odszkodowanie w przypadku odpowiedzial-
ności kontraktowej będzie obejmowało przede
wszystkim świadczenie pieniężne – zwrot umó-
wionego wynagrodzenia, wypłacenie kwoty
potrzebnej na leczenie, a nawet powtórzenie za-
biegu, o ile w danych okolicznościach jest to za-
sadne. Co istotne, strony mogą ustalić z góry jak
będzie wyglądało takie odszkodowanie i za co
dokładnie będzie przysługiwało. Dlatego warto
jeszcze przed zabiegiem przemyśleć uregulowa-
nie odpowiedzialności w sposób jasny.
L
iteratura
1.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U.
Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
2.
wyr. SN z 5.9.1980 r., II CR 280/80, OSPiKA 1981.
