169
Kosmetologia Estetyczna / 3 / 2012 / vol. 1
Kosmetologia
/
nauka
otrzymano / received:
24.09.2012
zaakceptowano / accepted:
15.10.2012
��
170
Mało znane oblicze
β
-
karotenu
Little known visage of ß-Carotene
W
prowadzenie
β
-
karoten to czerwono-pomarańczowy pig-
ment będący prekursorem witaminy A, jeden
z głównych karotenoidów diecie, a przez to
najszerzej zbadany i udokumentowany [1-3]. Do
tej pory autorzy skupiali się głównie na pozy-
tywnym działaniu tego barwnika. W artykule
zostanie przedstawione jego drugie oblicze.
Prognozuje się, że światowy rynek karo-
tenoidów, który w 2007 został oszacowany
na około 766 milionów USD, będzie wzrastał
o 2,3% rocznie, osiągając 920 mln USD w 2015
roku.
β
-
karoten stanowi 32% tego rynku
i otrzymywany jest głównie metodami syn-
tezy organicznej. Syntetyczny
β
-
karoten jest
produkowany przede wszystkim przez firmę
Roche® (od 1954 roku) i BASF® (od roku 1960).
Każda z tych firm używa innej metody do
jego produkcji, jednak obie korzystają z tego
samego prekursora, którym jest
β
-
jonon.
Ten półprodukt pierwotnie pozyskiwano
ze źródeł naturalnych, takich jak trawa cy-
trynowa (
Cymbopogon citratus
),
terpentyna
lub olejek z sosny
Pinus caribea
,
ale obecnie
W
anda
M
ączka
¹,
K
atarzyna
W
ińska
¹
,
²
1
Katedra Chemii, Uniwersytet Przyrodniczy we
Wrocławiu, ul. Norwida 25/27, 50-375 Wrocław,
tel.+48713205257,e-mail:kaska.winska@gmail.com
2
Niepubliczna Wyższa Szkoła Medyczna
z siedzibą we Wrocławiu ul. Nowowiejska 69,
50-340
Wrocław, tel. +48 71 320 51 11, e-mail:
A
bstract
β
-
Carotene as the pro-vitamin A is one of the
most popular ingredients of dietary supplement.
As a part of our diet it is considered to be safe
compound. This thesis has been questioned by
the emerging results of the meta-analysis. In the
paper, the risks associated with
β
-
carotene sup-
plementation, was introduced.
Key words:
β
-
carotene, provitamine A, cancer,
skin diseases, eyes diseases, CVD
S
treszczenie
β
-
karoten jako prowitamina A jest obecnie
jednym z najpopularniejszych składników su-
plementów diety. Powszechnie uważany jest
za związek bezpieczny, jednak teza ta została
zakwestionowana przez pojawiające wyniki
przeprowadzonych meta-analiz. W artykule
przedstawiono ryzyko związane ze sztuczną
suplementacją
β
-
karotenem.
Słowa kluczowe:
β
-
karoten, prowitamina A,
nowotwory, choroby skóry, choroby oczu, cho-
roby sercowo-naczyniowe
